آلودگی صوتی، شایع‌ترین عامل زیان‌آور فیزیکی در محیط کار است

کارشناس مسئول برنامه عوامل زیان‌آور فیزیکی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با اشاره به خطرات آلودگی صوتی برای سلامت شاغلان، گفت: آلودگی صوتی به عنوان یک معضل بهداشتی مهم در جهان صنعتی امروز مطرح است و افراد بسیاری در معرض پیامدهای ناشی از آن قرار دارند.

صالح نصیری، با اشاره به اینکه صدا شایع‌ترین عامل زیان‌آور فیزیکی در محیط کار محسوب می‌شود، به بیان اثرات سوء آلودگی صوتی پرداخت و گفت: صدای بیش از حد نه تنها می‌تواند در ارتباطات و درک علائم هشداردهنده اختلال ایجاد کند و منجر به وقوع حوادث در محیط کار شود، بلکه موجب بروز بیماری‌های مختلفی از جمله افت شنوایی و سایر بیماری‌های مزمن برای سلامتی کارگران نیز می‌شود.

نصیری، گفت: آلودگی صوتی اثرات بالینی متعددی بر افراد دارد که شامل افزایش فشار خون، اختلال در خواب، اثرات روحی و روانی، بیماری‌های عصبی، قلبی و عروقی می‌شود.

او، گفت: در محیط کار، افراد نیاز دارند تا دستورات و علائم هشداردهنده را به خوبی بشنوند، از این رو داشتن حس شنوایی سالم جزء ارکان اصلی به شمار می‌رود.

این مقام مسئول، گفت: ارتقای سطح آگاهی متخصصان بهداشت حرفه‌ای با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی، یکی از اهداف گروه بهداشت حرفه‌ای دانشگاه علوم پزشکی شیراز است که در این زمینه اقدامات موثری از جمله توسعه برنامه حفاظت شنوایی شاغلان «Hcp» در حال انجام است.

کارشناس مسئول برنامه عوامل زیان‌آور فیزیکی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: نتایج مطالعات نشان می‌دهد که اجرای برنامه‌های مؤثر برای حفاظت از شنوایی کارگران در محیط کار، مزایای بیشماری از جمله کاهش غیبت کارگران از کار را برای کارفرمایان به همراه دارد.

نرم‌افزار؛ HCP گامی نو در پیشگیری از افت شنوایی شغلی در فارس

مهندس نصیری، گفت: این برنامه مدون و نظام‌مند، در سطح پیشگیری از افت شنوایی شغلی متمرکز است و هدف نهایی آن، جلوگیری از تبدیل افت موقت شنوایی به افت دائم در کارگران است.

او، گفت: افراد ابتدا دچار افت موقت شنوایی می‌شوند و در صورت نبود حفاظت مناسب، پس از چند سال دچار افت دائم شنوایی می شوند که هدف اصلی گروه بهداشت حرفه‌ای معاونت بهداشت دانشگاه با اجرای این نرم افزار، شناسایی این افت موقت و انجام اقدامات اصلاحی لازم برای جلوگیری از پیشرفت آن است.

شناسایی و پایش هوشمند کارکنان در معرض خطر

او، با معرفی توانایی های این نرم‌افزار هوشمند گفت: این نرم‌افزار جامع، با هدف شناسایی گروه‌های در معرض خطر کارکنان مواجه با صدای بیش از ۸۲ دسی‌بل در محیط کار و انجام مجموعه اقدامات پیشگیرانه، طراحی شده است که اطلاعات شاغلان در معرض خطر، از جمله مشخصات فردی و نتایج ادیومتری‌های پایه و دوره‌ای، در این سامانه ثبت می‌شود.

نصیری، گفت: این نرم‌افزار به صورت خودکار، میانگین فرکانس‌های ۲۰۰۰، ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ را محاسبه می‌کند و در صورتی که اختلاف بین ادیومتری پایه و آخرین ادیومتری فرد بیش از ۱۰ دسی‌بل باشد، فرد به عنوان «مشکوک به افت شنوایی» شناسایی می‌شود.

این مقام مسئول، گفت: این افراد پس از استراحت صوتی، مجدد ادیومتری می‌شوند و اگر در مرحله دوم نیز افت شنوایی تایید شود، اقداماتی نظیر بررسی، اصلاح وسایل حفاظت فردی و در صورت لزوم، تغییر شغل به محیط‌های کم سر و صداتر برای آن‌ها انجام می‌شود.

۵۵۰ صنعت در استان فارس دارای کارشناس بهداشت حرفه‌ای هستند

کارشناس مسئول برنامه عوامل زیان‌آور فیزیکی معاونت بهداشت دانشگاه با اشاره به گستردگی برنامه حفاظت از شنوایی در سطح استان گفت: در حال حاضر نزدیک به ۵۵۰ صنعت در استان فارس دارای کارشناس بهداشت حرفه‌ای هستند که سال گذشته، با تقسیم استان به هفت منطقه از تمامی کارشناسان و بازرسان مرکز بهداشت، کارشناسان بخش خصوصی، دولتی و پزشکان طب کار همان منطقه، برای آموزش استفاده از نرم‌افزار خفاظت از شنوایی «HCP» دعوت شد.

او، گفت: این نرم افزار نه تنها به شناسایی زودهنگام افت شنوایی کمک می‌کند، بلکه با اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه مانع از بروز ناشنوایی دائم در کارگران جلوگیری می شود.

آغاز به کار واحد دندانپزشکی در بیمارستان امام سجاد(ع) خشت و کنارتخته

رئیس بیمارستان امام سجاد (ع) خشت و کنارتخته از آغاز به کلینیک دندانپزشکی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و واحد تصویربرداری فک و دندان با اعتبار دولتی، در این مرکز درمانی خبر داد.

دکتر یسنا الله دین، گفت: واحد دندانپزشکی این مرکز درمانی پس از یک سال تلاش و پیگیری های بی وقفه، با هدف پاسخگویی به نیازهای درمانی مردم در حوزه دندانپزشکی، در طرح مهر درمان، به بهره برداری رسید.

او ، گفت: با توجه به نبود مرکز دندانپزشکی در مناطق خشت و کنارتخته، ساکنان این شهرها برای دسترسی به خدمات اولیه دندانپزشکی نیز، ناگزیر به مراجعه به شهرهای مجاور بودند که این امر، دشواری ‌های زیادی را برای آنها به همراه داشت؛ در همین راستا با پیگیری‌ های مستمر و حمایت های دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اکنون شاهد گشایش این واحد و آمادگی برای ارائه خدمات دندانپزشکی با رعایت بالاترین استانداردهای کیفی هستیم.

این مقام مسئول، گفت: در این مرکز دندانپزشکی با بهره گیری از تجهیزات نوین و پیشرفته، خدماتی از قبیل معاینه، جراحی، خدمات دندانپزشکی ویژه اطفال، ارتودنسی، کشیدن دندان، ترمیم و پر کردن، زیبایی(بلیچینگ، کامپوزیت، لمینت)، اندو(عصب کشی)، پروتز(دندان مصنوعی)، ایمپلنت(کاشت دندان) به مراجعان ارایه می شود؛ همچنین، در راستای حمایت از اقشار مختلف جامعه، تعرفه ‌های خدمات این مرکز، بر اساس تعرفه ‌های مصوب دولتی تعیین شده است.

فرماندار ویژه شهرستان کازرون نیز با قدردانی از مجموعه بیمارستان امام سجاد(ع) و مسوولان حوزه سلامت گفت: افتتاح این کلینیک، حاصل اراده، پشتکار و همدلی مجموعه ‌ای پُر تلاش بود که هدفشان خدمت به مردم است؛ ما نیز در مجموعه فرمانداری، با تمام توان در کنار آنان خواهیم بود و هر طرحی که به نفع مردم این منطقه باشد را پشتیبانی خواهیم کرد.

دکتر زین العابدین نیک ‌مرام، با اشاره به جایگاه تاریخی و فرهنگی مردم این منطقه گفت: این مردم در مقاطع حساس کشور، از جمله دوران دفاع مقدس، خوش درخشیدند و امروز نیز شایسته دریافت بهترین خدمات در حوزه های مختلف هستند.

دکتر فرشید جاودانی رئیس شبکه بهداشت و درمان کازرون نیز با بیان اینکه مردم منطقه نباید برای دریافت خدمات ابتدایی دندانپزشکی به شهر کازرون مراجعه کنند، گفت: با دستور فرماندار و تلاش تیم بهداشت و درمان، کلینیک دندانپزشکی بیمارستان امام سجاد(ع) خشت و کنارتخته در مدت کوتاهی آماده بهره برداری شد.

این مراسم با حضور دکتر «زین العابدین نیک مرام»، فرماندار ویژه شهرستان کازرون، «دکتر فرشید جاودانی» رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان کازرون و جمعی از مسئولان محلی شهرهای خشت و کنارتخته و خیرین بیمارستان، برگزار شد.

مواجه شدن با شرایط بحرانی و حوادث

تصور کنید که شما و خانواده تان قربانی یک بلای طبیعی یا غیر طبیعی، همچون زلزله، سیل و جنگ هستید؛ وقتی در مقابل چنین فشار شدیدی قرار می گیرید چه اتفاقی برایتان می افتد؟ در این شرایط چه احساسات و افکاری را تجربه می کنید؟ چگونه رفتار خواهید کرد؟

انسان ها در رویارویی با بلایا و حوادث، پاسخ هایی را از خود بروز می دهند که می توان آنها را به ۵ مرحله تقسیم کرد:

مرحله تماس یا ضربه: این مرحله چند دقیقه پس از حادثه بروز می کند؛ بیشتر افراد دچار ترس و وحشت شدیدی می شوند؛ گاه حالت هایی همچون بهت زدگی و درماندگی مشاهده می شود؛ فرد قدرت انجام هیچ کاری را ندارد؛ این مرحله گذرا و کوتاه مدت است و در بیشتر موارد پیش از رسیدن نیروهای کمکی پایان می یابد؛ باقی ماندن در این مرحله نیازمند مداخله فوری است.

مرحله قهرمان گرائی: در ساعات اولیه وقوع حادثه بروز می کند؛ در این مرحله بین مردم همبستگی ایجاد می شود؛ افراد احساس می کنند باید کاری انجام دهند، به طور داوطلبانه در امدادرسانی کمک می کنند؛ مهم این است که تحریک پذیری افراد طی این مرحله بسیار بالاست و در عین حال درجات بالایی از گذشت و فذاکاری را از خود نشان می دهند که نیاز به ایجاد هماهنگی و رهبری فعالیت های این افراد می باشد.

مرحله شادمانی و فراموش کردن غم: یک هفته تا چند ماه پس از حادثه بروز می کند؛ همزمان با رسیدن نیروهای کمکی افراد امیدوار می شوند و ممکن است حالت آرامش و نشاط، سرخوشی و شادمانی داشته باشند؛ توزیع کمک ها در پیدایش تعادل روانی، کاهش اختلالات عاطفی و خشم و انتقام جویی موثر است.

مرحله مواجهه با واقعیت: ۲ تا ۳ ماه پس از وقوع حادثه بروز می کند؛ در این مرحله افراد تازه متوجه وسعت خسارات و فقدان هایشان می شوند؛ مجدداً روحیه خود را از دست می دهند، نا آرام، خسته و درمانده می شوند؛ در این مرحله بازماندگان نیازمند حمایت های روانی بیشتری هستند زیرا مجددا روحیه خود را ازدست داده اند.

مرحله تجدید سازمان: ۶ ماه تا ۱ سال پس از وقوع حادثه بروز می کند؛ افراد شروع به بازسازی روانی خود و بازسازی زندگی خود می کنند و به تدریج درک می کنند که باید متکی به خود باشند.

پس از بلایا، افراد در معرض عوامل استرس زای متعددی قرار می گیرند؛ این عوامل شامل انواع آسیب های جسمی است که باعث درد و ناراحتی می شود؛ نداشتن محل امن برای آسایش و استراحت، کمبود مواد غذایی، مواجهه با صحنه های دلخراش مانند جنازه اقوام و آشنایان، تخریب ساختمان ها و از دست دادن اموال که فشار زیادی را از نظر روانی بر افراد وارد می کند.

استرسی که بر فرد در جریان بلایا وارد می شود به قدری ناتوان کننده است که تقریبا هرکسی را می تواند از پا در آورد؛ به دنبال استرس شدید، واکنش ها و علایمی که در افراد به وجود می آید تاثیر بسزایی روی عملکرد آنها دارد؛ در برخی افراد با یک علایم و در برخی دیگر با بیش از یک علایم مواجه هستیم که در صورت عدم رسیدگی، می تواند به اختلالات روانی مزمن تبدیل شود.

مراقب باشیم افرادی که در جریان بلایا دچار واکنش های روانی شده اند بیمار تلقی نکنیم؛ این علایم واکنشی طبیعی، به حادثه غیر طبیعی است و در طول زمان تخفیف می یابد.

این علایم شامل خشم، بیش برانگیختگی، نا امیدی، سرزنش خود، سرخوردگی، احساس گناه، احساس غم و اندوه و افکار مزاحم، مشکلات خواب و حتی مشکلات جسمی متعدد است و در صورت ادامه و ایجاد مشکلات جدی برای فرد، باید به افراد متخصص (پزشک، روانشناس و روانپزشک) مراجعه شود.

«ندا خورشیدیان» مسوول واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز

رفلاکس معده و شیوه های درمان آن

اختلالات گوارشی از شایع ترین اختلالات و مشکلات بهداشتی به شمار می روند؛ بیماری رفلاکس معدوی‌-مروی (GERD: Gastroesophageal Reflux Disease)، یک بیماری مزمن گوارشی است و هنگامی ایجاد می ‌شود که اسید معده و یا گاهی‌ اوقات محتویات معده به مری برگشت داده شود.

حدود هفت تا هشت درصد مردم روزانه سوزش سر دل ناشی از رفلاکس مکرر محتویات معده را تجربه می­کنند؛ در حدود بیست تا چهل درصد بزرگسالان علائم رفلاکس را حداقل یک بار در هفته گزارش می­ کنند.

علائم بیماری متغیر بوده و شامل رفلاکس ترشحات معده، سوزش سر دل، درد در زیر قفسه سینه، آروغ زدن و اسپاسم مری است.

بیماری دراز مدت فرسایشی ممکن است منجر به زخم شدن مری، تنگی مری و در بعضی موارد دیس فاژی(اشکال در بلع) شود.

عادت های غذایی و انواع به خصوصی از غذاها می­ توانند نقش قابل ملاحظه­ای در شروع، درمان و پیشگیری از بیشتر اختلالات گوارشی داشته باشد؛ از جمله فاکتورهای مهم کافئین، الکل، تنباکو و استرس است و از جمله فاکتورهای رژیمی مهم شامل: چربی رژیمی، شکلات، پیاز، نعنا، ادویه ­ها، مرکبات، شراب و نوشیدنی ­های کربناته هستند که با محدود کردن آنها می ­توانیم به بهبود این اختلال گوارشی کمک کنیم.

همچنین غذاهایی با pH اسیدی مثل آب مرکبات، گوجه فرنگی و نوشیدنی ­های بدون الکل ممکن است باعث درد در مری ملتهب شوند؛ غذاهای حجیم و پُر چرب نیز منجر به تاخیر در تخلیه معده و افزایش ترشحات اسیدی می­شود، در نتیجه اندازه و زمان بندی وعده ­های غذایی بسیار مهم است؛ اما موثرترین کار، می تواند خودداری از صرف غذا چندین ساعت پیش از استراحت باشد.

به طور کلی رعایت توصیه ­های زیر در کنترل علائم بسیار اهمیت دارد:

پرهیز از مصرف وعده ­های غذایی حجیم و پُر چرب
پرهیز از خوردن حداقل سه تا چهار ساعت پیش از استراحت کردن
پرهیز از مصرف سیگار
پرهیز از مصرف نوشیدنی ­های الکلی
پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی ­های دارای کافئین
راست نشستن و پرهیز از فعالیت ­های شدید بلافاصله پس از خوردن غذا
مصرف یک رژیم غذایی سالم و مغذی و دارای فیبر کافی
پرهیز از مصرف غذاهای اسیدی و پُر چاشنی به ویژه در زمان التهاب
کاهش وزن در صورت اضافه وزن

زهره فیروزی

کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز

تداوم برگزاری دوره های آموزشی هنگام ازدواج زوجین در فضای مجازی با هدف تحکیم بنیان خانواده

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از استمرار برگزاری دوره های آموزشی هنگام ازدواج زوجین در بستر فضای مجازی خبر داد و این اقدام را گامی مهم در راستای اجرای سیاست‌های کلی جمعیت و ارتقای آگاهی آنان برشمرد

دکتر «اورنگ ایلامی» با اشاره به ضرورت ارتقای آگاهی و توانمندی زوجین در آستانه ازدواج، گفت: در راستای بند چهارم سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری و با هدف تحکیم بنیان خانواده، دوره های آموزش حین ازدواج ویژه زوجین در ۳۰ مرکز آموزش و مشاوره ازدواج تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز برگزار می‌شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به شرایط فعلی و تاکید وزارت بهداشت بر توقف کلاس‌های حضوری، افزود: معاونت بهداشت دانشگاه با همکاری مؤسسه بهارنکو و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ایجادشده، بستر لازم برای برگزاری این آموزش‌ها در فضای مجازی را فراهم کرده است.

دکتر ایلامی ادامه داد: در این دوره های آموزشی که به صورت وبیناری برگزار می‌شود، بسته‌های آموزشی شامل «سلامت جنسی و باروری»، «فرزندآوری و فواید بارداری»، «مهارت‌های زندگی خانوادگی»، «اخلاق، احکام و حقوق زوجین» و «حرمت و قبح سقط جنین» به زوجین ارائه می‌شود.

این مقام مسوول در دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تاکید بر تداوم مشاوره‌های تخصصی در صورت نیاز، بیان کرد: در موارد ضروری، نشست های مشاوره تکمیلی زوج‌درمانی با همکاری مشاوران مجرب موسسه بهارنکو و با رعایت تمامی اصول ایمنی ادامه خواهد یافت.

او، گفت: با رفع بحران و بازگشت به شرایط عادی، دوره ‌های آموزش هنگام ازدواج با حضور زوجین و در فضای هم‌افزایی مشترک برای تقویت نهاد خانواده، به شکل حضوری از سر گرفته شود.

کاهش دور ریز مواد غذایی خانواده با داشتن فهرست خرید و افزایش دفعات خرید

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز با بیان اینکه اتلاف غذای خانگی نتیجه خرید بیش از میزان مصرف غذا است، افزایش دفعات خرید را از جمله راهکارهای کاهش این مشکل برشمرد.

«مریم مهارت» در زمینه هدر رفت و دور ریز مواد غذایی به عنوان یکی از چالش های سلامت محور در جوامع گفت: اغلب مواد غذایی بلافاصله پس از خرید دور ریخته نمی شود، بلکه دور ریزی غذا پس از انجام دادن مجموعه پیچیده ای از رفتارها صورت می گیرد که هر یک احتمال اتلاف غذایی را افزایش می دهد.

او فراگیری و رعایت رفتارهای مدیریت خانگی را موجب کاهش اتلاف غذایی دانست و افزود: عادات خانگی مرتبط با غذا نظیر برنامه ریزی، خرید، نگهداری، پخت و پز، خوردن غذا و مدیریت باقیمانده ها نقش تعیین کننده ای در تأمین غذا و همچنین تولید ضایعات غذایی دارد؛ در تمامی این مراحل، مواد غذایی از نظر قابلیت مصرف ارزیابی می شود و در نتیجه ممکن است دور ریخته شود، یا دوباره مورد استفاده قرار گیرد.

مهارت داشتن برنامه ریزی در زمینه تهیه مواد غذایی را گامی اساسی در مدیریت هدر رفت مواد غذایی خانوار عنوان کرد و ادامه داد: سبک زندگی پرمشغله و وجود فرزندان در خانواده، برنامه ریزی برای تهیه و مصرف مواد غذایی و مدیریت ذخایر غذایی را دشوار می کند و این مسئله به عنوان یکی از عوامل اصلی ایجاد اتلاف غذایی در میان مصرف کنندگان شناسایی شده است.

بررسی موجودی کابینت ها و یخچال، پیش از اقدام به خرید

به گفته او بررسی موجودی غذایی یخچال و کابینت ها قبل از اقدام به خرید می تواند از خریدهای تکراری و غیر ضروری جلوگیری کند و این امر به ویژه برای کسانی که به دلیل مشغله های شغلی، زمان محدودی دارند، با اهمیت است.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: همچنین در زندگی های پرمشغله امروزی، تهیه یک فهرست خرید می تواند ابزاری کارآمد برای مدیریت هوشمندانه مواد غذایی باشد. این فهرست به کاهش خریدهای احساسی و اقلام غیر ضروری کمک می کند، که در نهایت منجر به کاهش میزان مواد غذایی دور ریخته شده می شود.

او اظهار کرد: استفاده از چک لیست قبل از رفتن به سوپرمارکت نه تنها ذهن را متمرکز نگه می دارد، بلکه با جلوگیری از خرید تکراری، صرفه جویی در زمان و هزینه را نیز به همراه دارد؛ همچنین مطالعات نشان می دهد استفاده از فهرست خرید، مقدار غذای دور ریخته شده را به طور تقریبی ۲۰ درصد کاهش می دهد.

مهارت، یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از اتلاف غذا را تنظیم برنامه غذایی برای کل هفته عنوان کرد و توضیح داد: با این کار از خرید مواد غذایی بیش از حد نیاز و مصرف نکردن آن ها قبل از فاسد شدن، جلوگیری می شود، این استراتژی به ما کمک می کند که با دیدی باز، آگاهانه خرید کرده و از خرید مواد غذایی که به دلیل نداشتن برنامه مشخص برای آن ها، دور ریخته می شود، پرهیز کنیم.

خرید هوشمندانه مواد غذایی

به گفته رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بخش زیادی از عوامل هدر رفت غذا، به روش‌ های تهیه و خرید مواد غذایی مربوط می‌شود؛ گرچه اکثر مصرف کنندگان اظهار دارند که مقادیر دقیق و موردنیاز غذا را تهیه می کنند، اما در بسیاری از موارد، خرید بیش از مقدار موردنیاز مشاهده می شود که عاملی مهم در بروز اتلاف غذایی است.

او با بیان اینکه گاهی اوقات «نقش آفرینی مثبت» که به تمایل به نقش مثبت به عنوان یک والد یا همسر خوب اشاره دارد، منجر می شود تا مواد غذایی به مقدار زیاد و به وفور، برای خانواده و فرزندان تهیه شود تا روشی برای نشان دادن علاقه و محبت فرد به خانواده باشد، گفت: گاهی اوقات نقش آفرینی مثبت فراتر از خانواده می رود و شامل میهمانان نیز می شود؛ تصویر یک میزبان خوب ایجاب می کند که فرد در مناسبت های اجتماعی، غذای متنوع و فراوانی فراهم سازد، چرا که تهیه ناکافی یا غیرمناسب غذا می تواند موجب خجالت و شرمساری شود.

تنوع ذائقه در خانواده ها؛ چالشی در افزایش موارد هدر رفت مواد غذایی

مهارت، تنوع ذائقه در خانواده ها را دیگر چالش انتخاب و خرید غذا عنوان کرد که نیاز به تهیه و خرید مواد غذایی متفاوت را افزایش می دهد و این امر می تواند به افزایش احتمال دور ریختن غذاهای نخورده و فسادپذیر منجر شود.

او همچنین پرمشغله بودن اعضای خانواده که محدودیت های زمانی را برای افراد ایجاد می کند، موجب تغییر در الگوهای خرید و مصرف خانوارها برشمرد و افزود: اغلب افراد به دلیل کمبود وقت، تمایل دارند مقادیر بیشتری مواد غذایی را برای آینده انبار کنند تا در نهایت، از رفت و آمدهای مکرر به فروشگاه ها پرهیز شود و این رفتار، تأثیر مستقیمی بر روی ضایع کردن غذا دارد.

رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه به تبلیغات تأثیرگذار با پیشنهادات وسوسه انگیزی مانند «یکی بخر، یکی رایگان ببر» اشاره کرد که گاه مصرف کنندگان را به خرید بیش از نیازشان وادار می کند و اضافه کرد: این رویکردهای بازاریابی طراحی شده است تا به مشتری احساس صرفه جویی بدهد، اما می تواند به نتایج ناخواسته مانند اتلاف بیشتر غذا منجر شود.

اهمیت انتخاب مواد غذایی با بسته بندی مناسب

مهارت ادامه داد: یکی از دلایل اصلی اتلاف غذایی، اندازه بسته بندی برخی محصولات غذایی است که اغلب بیش از حد بزرگ بوده و برای افرادی که به تنهایی یا به صورت زوج زندگی می کنند، مناسب نیست؛ از طرفی قیمت های مواد غذایی فله ای یا بسته بندی های کوچکتر به نسبت بالا است. پیشنهاد می شود که در هنگام خرید به اندازه بسته بندی مواد غذایی توجه شود و متناسب با نیاز انتخاب شود و مطالعات نشان می دهد که ۲۰ تا ۲۵ درصد از هدررفت غذا می تواند به اندازه بسته بندی های بیش از حد بزرگ و بسته بندی هایی که خالی کردن آن ها مشکل است، مربوط شود.

او انتخاب مواد غذایی با دوام و ماندگاری بیشتر، مانند کنسروها و غذاهای منجمد، برای خرید عمده را یک استراتژی برای کاهش اتلاف غذایی عنوان کرد این رویکرد به ویژه در مواقع کمبود زمان یا در صورت نبود دسترسی آسان به فروشگاه ها می تواند مفید باشد.

به گفته رئیس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیشترین میزان اتلاف غذا زمانی اتفاق می افتد که مردم به صورت انحصاری از فروشگاه های بزرگ و هایپرمارکت ها خرید می کنند، اما اغلب وقتی خرید از فروشگاه های متنوع، سوپرمارکت های کوچک یا بازارهای محلی انجام می شود که میزان هدر رفت کاهش می یابد.

از طرفی تعداد دفعه های خرید مواد غذایی نیز به نظر می رسد بر میزان اتلاف غذایی تأثیر بگذارد و هدر رفت غذا با افزایش تعداد دفعات خرید، کاهش یابد.

حضور پُرتلاش حوزه بهداشت در شرایط بحرانی ستودنی بود

نشست شورای مدیران حوزه بهداشت که با حضور معاون بهداشت دانشگاه برگزار شد، عملکرد حوزه بهداشت در شرایط بحرانی مورد بررسی قرار گرفت و بر نقش مهم و سازنده نیروهای فنی و تخصصی در مقابله با چالش‌های پیش‌بینی‌نشده تأکید شد.

دکتر «اورنگ ایلامی» با قدردانی از تلاش‌های مدیران فنی حوزه‌های مختلف بهداشتی، از آمادگی مستمر این بخش در مواجهه با حوادث غیرمترقبه یاد کرد و گفت: تجربه‌های اخیر نشان داد که برنامه‌ریزی دقیق، آموزش‌های مداوم و هماهنگی بین واحدهای فنی، توانسته است تاب‌آوری سیستم بهداشت را در برابر بحران‌ها تقویت کند.

معاون بهداشت دانشگاه همچنین به اقدامات صورت‌گرفته در حوزه سلامت روان اشاره کرد و تصریح کرد: در شرایطی که جامعه با فشارهای روانی گسترده مواجه می‌شود، تیم‌های سلامت روان با حضور خود، نقش کلیدی در حفظ آرامش و سلامت روانی مردم ایفا می‌کنند.

دکتر ایلامی ضمن تقدیر از واحدهای بهداشت حرفه‌ای و بهداشت محیط، بر اهمیت نظارت مستمر بر محیط‌های کاری، کنترل عوامل زیان‌آور و آموزش ایمنی شغلی به کارکنان تأکید کرد و گفت: سلامت نیروی کار، بنیان تولید پایدار در کشور است.

این مقام مسوول در دانشگاه علوم پزشکی شیراز بر ضرورت استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود در حوزه بهداشت تأکید کرد و افزود: هم‌افزایی میان بهداشت و درمان می‌تواند منجر به خدمات‌ مؤثرتر و منسجم‌تر شود.

دکتر ایلامی با اشاره به لزوم استمرار آموزش‌های تخصصی و تقویت زیرساخت‌های حوزه بهداشت، از تمام مدیران و کارشناسان حوزه بهداشت خواست تا با حفظ آمادگی کامل، برای هرگونه بحران احتمالی آینده نیز آماده باشند.

آشنایی با واکنش های کودکان نسبت به حوادث و بلایا

پس از وقوع بلایا، بسیاری از بزرگسالان با نشانه‌ های روانی و رفتاری مواجه می ‌شوند، اما آنچه کمتر به چشم می ‌آید، تاثیر عمیق این حوادث بر روان کودکان است.

پس از هر فاجعه یا بلا، افکار، احساسات یا رفتارهایی در بین افرادی که آسیب دیده اند یا شاهد صحنه های دردناکی بوده اند جریان پیدا می کند؛ این افراد نگرانی هایی در مورد تنها شدن، امنیت، سلامت خود و اشخاص مورد علاقه خود داشته و خواب آشفته ای دارند، دائماً صحنه های دردناکی که دیده اند در بیداری یا درخواب به صورت کابوس به سراغشان می آید، اما وجود این علائم به معنی وجود یک بیماری نیست.

خیلی ها فکر می کنند که کودکان همه چیز را زود فراموش می کنند؛ کودک که چیزی نمی فهمد؛ اگر دچار ضربه شدیدی هم شود زود بهبودی پیدا می کند؛! این طرز فکر باعث می شود توجه کمتری به کودکان شود؛ افت تحصیلی یا امتناع از رفتن به مدرسه در فرزند خود را رفتاری عمدی یا بر اساس لجبازی تلقی کنند.

کودکان در سنین مختلف ممکن است واکنش ها و علائم متفاوتی را نشان دهند:

سنین پیش ازدبستان (یک تا ۵ سال): ترس از جدایی و چسبیدن بیش از حد به والدین، ترس از غریبه ها و بی اعتمادی به دیگران، ترس از تاریکی، خودداری از تنها خوابیدن، ترس از اشیای خیالی، حیوانات، دیدن رویاهای ترسناک، برگشت به رفتارهای مراحل اولیه رشدی مانند شب ادراری، انگشت مکیدن، فعالیت بیش از حد و پرخاشگری، اختلال در صحبت کردن، سکوت یا لکنت زبان.

کودکان دبستانی(۶ تا ۱۱ سال): احساس غمگینی، انجام بازی های تکراری، مشکلات خواب، مشکلات تحصیلی، پرخاشگری، شکایت های بدنی مانند درد شکم، سردرد، اضطراب و نگرانی در مورد سرنوشت اعضاء خانواده.

نوجوانی و جوانی(۱۲ تا ۱۸ سال): علائم بدنی مثل دردهای شکمی، سردرد، ناراحتی های پوستی، دردهای نامعلوم، مشکلات خواب و کابوس، نزاع با دیگران و تحریک پذیری، افت تحصیلی، رو آوردن به سیگار یا مواد مخدر، طغیان و سرکشی در خانه و مدرسه، افسردگی یا غمگینی، از دست دادن علاقه به تفریح یا فعالیت های گروهی با دوستان.

اگر کودک دچار استرس درباره جنگ شود چگونه با او برخورد کنیم؟

در حضور کودک کمتر درباره جنگ صحبت کنید، اخبار را در حضور او با لحن آرام و کنترل شده گوش کنید.

تمرین «جابجایی فکر» برای منحرف کردن ذهن کودک را انجام دهیم: وقتی کودک بیش از حد روی ترس از جنگ تمرکز می کند، می توان ذهنش را به سمت موضوعات آرامش بخش هدایت کرد؛ با انجام بازی سوال و جواب: از او بپرسید، «اگر الان می تونستی به یک سفر خیالی بری، کجا می رفتی؟»

تصویرسازی ذهنی را با کودک انجام دهیم: از کودک بخواهید تصور کند در یک جنگل یا کنار دریا است؛ می توانید درباره صداها و رنگ های آن مکان خیالی صحبت کنید.

یک «گوشه ی امن» در خانه بسازید که شامل بالش ها، عروسک ها و وسایل آرامش بخش باشد؛ چراغ خواب یا نور ملایم در اتاق می تواند به کودک کمک کند شب ها احساس امنیت بیشتر دارد.

روش فشردن توپ یا کوسن را به کودک آموزش دهیم: وقتی مضطرب است، یک توپ نرم یا کوسن را فشار دهد.

روش شمارش نفس ها را به کودک آموزش دهیم: از کودک بخواهید تا ۱۰ بشمارد و با هر عدد یک نفس عمیق بکشد.

با هم جمله های انرژی بخش بسازید: «من قوی و شجاع هستم! ما در کنار هم هستیم و از هم مراقبت می کنیم!» هر روز کودک را به گفتن یک جمله مثبت تشویق کنید.

اجازه دهید کودک در انجام کارهای کوچک کمک کند: درست کردن غذا، ساختن کاردستی برای دیگران، صحبت ‌های آرامش ‌بخش، نقاشی کشیدن یا گوش دادن به موسیقی؛ به او اجازه دهید احساساتش را بیان کند، بدون اینکه ترس ‌هایش را رد کنید.

ساخت «بطری آرامش» را با کودک انجام دهیم: یک بطری شفاف بردارید، داخلش آب بریزید و مقداری اکلیل یا رنگ‌ های آرامش ‌بخش اضافه کنید؛ هر زمانی که کودک نگران می ‌شود، می ‌تواند بطری را تکان دهد و حرکت اکلیل ‌ها را تماشا کند تا آرام شود.

لحظات شادی کوچک مانند تماشای یک کارتون، بازی دسته ‌جمعی یا خواندن داستان‌ های شیرین را برای کودک ایجاد کنیم.

در کل می توان گفت کودکان بیش از هر چیز به حس امنیت و عشق نیاز دارند؛ حمایت عاطفی و فراهم کردن محیط آرام، می ‌تواند تاثیر زیادی در کاهش استرس آنها داشته باشد‌؛ مهم تر از همه اینکه خود والدین استرس نداشته باشند و گوش دادن اخبار رو مدیریت کنند و جلو کودک مدام در این مورد صحبت نکنند.

«ندا محمدی» کارشناس واحد سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز

عملکرد نظام سلامت در جنگ ۱۲ روزه، ارزشمند و بی بدیل بود

معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه از جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه کشورمان به عنوان یکی از حوادث بزرگ تاریخ ایران یاد کرد و گفت: دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی در این شرایط، اقدامات ارزشمند و بی بدیلی انجام دادند.

دکتر «سید حمید پورمحمدی» در اجلاس مجازی روسای دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور که صبح امروز (یکشنبه)، ۸ تیرماه برگزار شد، اظهار داشت: خیال مردم از نظام سلامت، راحت بود و در مورد خدمات بهداشتی و درمانی و فوریت های پزشکی، آرامش داشتند چراکه در هر حادثه ای، با تدبیر بسیار مناسبی، وزارت بهداشت کار بر زمین مانده ای نمی گذارد و تیم ملی سلامت، همیشه پای کار هستند.

وی با تقدیر از عملکرد دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی، تاکید کرد: ما بازیگران یکی از حوادث مهم تاریخ چند هزار ساله ایران هستیم آیندگان در مورد عملکرد ما، قضاوت خواهند کرد که در این بحران بزرگ، چه عملکردی داشتیم بنابراین عملکرد وزارت بهداشت در رسیدگی به مجروحان این جنگ تحمیلی، درخشان بوده است.

معاون رییس جمهور از پشتیبانی سازمان برنامه و بودجه از نظام سلامت در خصوص معوقات قبلی و همچنین منابع مورد نیاز برای جبران عقب ماندگی ها در جنگ ۱۲ روزه خبر داد و گفت: صبح امروز در نشستی با وزیر و جمعی از مدیران وزارت بهداشت، نیازمندی های وزارت بهداشت از جمله ذخایر دارویی، پرداخت مطالبات و سایر موارد بررسی شد و گشایش هایی انجام خواهد شد تا دغدغه اصلی مدیران نظام سلامت، درمان مردم باشد نه تامین منابع مالی.

وی خاطرنشان کرد: اهداف دشمن در این حملات محقق نشد؛ آنها می خواستند مردم به خیابانها بیایند اما مردم بصیر و با غرور ملی ما حامی کشور و حاکمیت بودند. دشمنان برای کشور ما حتی رییس تعیین کرده بودند که مضحکه شد؛ آنها از ایران تسلیم محض می خواستند که نشد و هر هدفی که تعیین کرده بودند، محقق نشد چراکه مدیریت کلان جامعه، همگرایی مردم، رشادت فرماندهان نظامی و نقش درست بخش های مختلف کشور به ویژه حوزه سلامت در این دوره نمایان شد.

اجلاس مجازی روسای دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی سراسر کشور/ تقدیر رییس سازمان برنامه و بودجه از عملکرد دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی در جنگ ۱۲ روزه

اجلاس مجازی روسای دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی و سازمان های تابعه وزارت بهداشت صبح امروز (یکشنبه)، ۸ تیرماه با حضور دکتر پورمحمدی، معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه، دکتر ظفرقندی، وزیر بهداشت و جمعی از مدیران ارشد وزارت بهداشت برگزار شد
دکتر «سید حمید پورمحمدی» در این اجلاس از تلاش ها و خدمات ارزنده تیم ملی سلامت و دانشگاه ها و دانشکده های علوم پزشکی در جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه کشورمان تقدیر کرد و عملکرد آنها را درخشان دانست.

همچنین در این اجلاس بر لزوم حفظ و ارتقای آمادگی حوزه سلامت به ویژه در حوزه های بهداشت، اورژانس و درمان در برابر بحران های احتمالی آینده تاکید شد.

تعدادی از روسای دانشگاه های علوم پزشکی به بیان گزارشی از عملکرد مجموعه های تحت مدیریتی خود در شرایط جنگی و نیازمندی ها پرداختند. همچنین تعدادی از معاونان وزارت بهداشت در حوزه های بهداشت، درمان، آموزشی، بیمه سلامت و توسعه مدیریت و منابع به ابهامات و سوالات مطرح شده از سوی روسای دانشگاه های علوم پزشکی، پاسخ دادند.

برگزاری نشست کارگروه جنوب فرهنگستان علوم پزشکی

سی امین نشست کارگروه جنوب فرهنگستان علوم پزشکی با محوریت «هم گرایی علوم»، در مجتمع فرهنگی رفاهی جهاد دانشگاهی شیراز، برگزار شد.

مشاور عالی رییس دانشگاه در سی امین نشست کارگروه جنوب فرهنگستان علوم پزشکی که صبح امروز ۸ تیر ۱۴۰۴ با موضوع «هم گرایی علوم» برگزار شد، ضمن تسلیت فرا رسیدن ایام شهادت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و یاران با وفای ایشان و همچنین تسلیت شهادت جمعی از سرداران، دانشمندان و مردم ایران اسلامی در تجاوز وحشیانه رژیم صهیونیستی، از برگزارکنندگان این نشست تقدیر کرد و برگزاری اینگونه نشست های علمی را زمینه ساز تبیین و تعیین مسیری روشن برای حل مسایل مختلف دانست.

کوروش عزیزی، با تاکید بر رسالت اجتماعی فرهنگستان علوم پزشکی، خواستار توجه بیشتر این نهاد به مسائل و مشکلات جامعه شد.

او، گفت: فرهنگستان نباید در چارچوب تعاریف صرفاً نظری و مباحث انتزاعی محدود بماند، بلکه باید با اتخاذ رویکردی مسئله‌محور، در مسیر ارائه راهکارهای عملی برای رفع چالش‌های حوزه سلامت گام بردارد.

این مقام مسئول، گفت: نتیجه این نشست که با موضوع هم گرایی علوم برگزار می شود، هم گرایی برای رفع مشکلات جامعه به ویژه در حوزه سلامت باشد و به سیاست گذاری های کلان در کشور برای رفع مسایل مختلف کمک کند.

توجه به حرکت در مسیر تبدیل شدن دانشگاه های استان فارس به دانشگاه های نسل سوم و چهارم، از دیگر موضوعاتی بود که مشاور عالی رییس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این نشست به آن تاکید داشت.

رئیس کارگروه جنوب فرهنگستان علوم پزشکی نیز در این نشست گفت: فرهنگستان علوم پزشکی از حدود سه سال پیش تصمیم گرفت کارگروه هایی به صورت استانی داشته باشد و ما در استان فارس و جنوب کشور، نخستین کارگروه را با همکاری اساتید عضو پیوسته و وابسته استان های فارس و بوشهر را با عنوان «کارگروه جنوب» ایجاد کردیم.

کامران باقری لنکرانی، گفت: این نشست که سی امین نشست کارگروه جنوب فرهنگستان علوم پزشکی محسوب می شود به میزبانی دانشگاه شیراز برگزار شد؛ در این کارگروه تلاش کردیم تا هم افزایی بین رشته هایی که در منطقه جنوب کشور پیشگام هستند برای حل مشکلات درون استان و نگاهی کلان برای حل مشکلات کشور داشته باشیم.

او، گفت: همگرایی علمی و عملی این اساتید سبب می شود تا گام های موثر و اجرایی برای حل مشکلات کشور برداشته شود و شاهد جهشی بزرگ در کشور باشیم؛ اگر هدف گذاری ما این باشد که طبق بیانیه گام دوم ابلاغیه مقام معظم رهبری برای تمدن سازی و مرجعیت علمی حرکت کنیم، مهم ترین راه آن همین همگرایی بین علوم است و امیدواریم برگزاری این نشست بتواند با گفتمان سازی، این مسیر را تسهیل کند.

علیرضا افشاری فر رییس دانشگاه شیراز نیز در این نشست، هم گرایی بین علوم را بستری برای هدفمندسازی پژوهش ها و تحقیقات و همچنین بهره مندی از امکانات و توانمندی های موجود بین دو دانشگاه شیراز و دانشگاه علوم پزشکی شیراز به عنوان دو مجموعه بزرگ علمی در استان فارس برشمرد.

در این نشست، دکتر «ایرج نبی پور» عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و دکتر «عبدالعلی محقق زاده» عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مطالبی در زمینه هم گرایی علوم مختلف و نقش آن در حل مسایل و مشکلات حوزه های مختلف جامعه، ارائه دادند.

نقش تغذیه در تنظیم و کیفیت خواب

خواب فرآیندی پیچیده و ضروری برای حفظ سلامت فیزیولوژیکی، شناختی و روانی است؛ اختلالات خواب، از جمله بی‌ خوابی و کیفیت پایین خواب، شیوع بالایی در جوامع مدرن دارند و با پیامدهای منفی متعددی نظیر کاهش عملکرد، افزایش خطر ابتلا به بیماری ‌های مزمن (مانند دیابت نوع ۲، بیماری ‌های قلبی عروقی و چاقی) و اختلالات خلقی همراه هستند؛ عوامل متعددی از جمله سبک زندگی، استرس، نور محیط و به ویژه تغذیه بر الگوهای خواب تأثیر می ‌گذارند.

مکانیسم‌ های احتمالی تاثیر تغذیه بر خواب

تغذیه می‌ تواند با روش های مختلف بر تنظیم خواب تاثیر بگذارد:

سنتز و تنظیم انتقال ‌دهنده‌ های عصبی: برخی مواد مغذی، پیش ‌ساز انتقال ‌دهنده‌های عصبی مرتبط با تنظیم چرخه خواب و بیداری(مانند سروتونین، ملاتونین، گابا، نور اپی‌نفرین) هستند.

تاثیر بر ریتم شبانه ‌روزی: زمان ‌بندی وعده ‌های غذایی و ترکیب آنها می ‌تواند ساعت بیولوژیکی بدن را تحت تأثیر قرار دهد که نقش کلیدی در تنظیم زمان خواب دارد.

تاثیر بر سطح قند خون و پاسخ‌ های هورمونی: نوسانات شدید قند خون ناشی از الگوی غذایی نامناسب می ‌تواند تعادل هورمونی(مانند انسولین و کورتیزول) را بر هم زده و خواب را مختل کند.

التهاب و استرس اکسیداتیو: الگوهای غذایی التهاب ‌آور می ‌توانند با افزایش التهاب سیستمیک و استرس اکسیداتیو، بر عملکرد مغز و تنظیم خواب تاثیر منفی بگذارند.

سلامت دستگاه گوارش و میکروبیوم روده: ارتباط دو طرفه محور روده-مغز نشان می‌ دهد که سلامت دستگاه گوارش و ترکیب میکروبیوم روده که به شدت تحت تاثیر رژیم غذایی است، می ‌تواند بر سنتز انتقال ‌دهنده ‌های عصبی و سایر سیگنال ‌های موثر بر خواب نقش داشته باشد.

عوامل تغذیه ‌ای خاص و تاثیر آنها بر خواب

تریپتوفان: این اسید آمینه ضروری، پیش ‌ساز سروتونین و سپس ملاتونین است؛ مصرف غذاهای غنی از تریپتوفان (مانند مرغ، بوقلمون، لبنیات، تخم مرغ، مغزها، دانه‌ ها) به ویژه همراه با کربوهیدرات ‌های پیچیده(که ورود تریپتوفان به مغز را تسهیل می‌کنند)، می ‌تواند سطح ملاتونین را افزایش داده و به بهبود شروع و کیفیت خواب کمک کند.

ملاتونین: علاوه بر سنتز داخلی، ملاتونین در برخی منابع غذایی(مانند جو دوسر، ذرت، برنج) یافت می ‌شود؛ مصرف این منابع می ‌تواند به طور مستقیم سطح ملاتونین اگزوژن را افزایش دهد.

منیزیم: منیزیم، ماده معدنی حیاتی با تاثیر بر سیستم عصبی و تنظیم هورمون‌ ها، نقش مهمی در تنظیم خواب ایفا می‌کند؛ این ماده با کمک به فعالیت انتقال ‌دهنده‌ های عصبی آرام ‌بخش مانند GABA و احتمالاً تأثیر بر ملاتونین و کورتیزول، می‌ تواند به کاهش اضطراب، آرامش عضلانی و بهبود چرخه خواب و بیداری کمک کند؛ منابع غذایی غنی از منیزیم شامل سبزیجات برگ سبز، آجیل، دانه‌ ها، حبوبات و غلات کامل هستند.

کلسیم: در سنتز ملاتونین نقش دارد و سطح آن در دوره‌ های خواب عمیق ‌تر، بالاتر است؛ لبنیات منابع خوبی از تریپتوفان و کلسیم هستند.

ویتامین: D گیرنده‌ های ویتامین D در مناطقی از مغز که در تنظیم خواب نقش دارند، یافت می‌ شوند؛ کمبود ویتامین D با افزایش خطر اختلالات خواب مرتبط دانسته شده است.

ویتامین‌های گروه: B به ویژه – B6) B9-( B12 در سنتز انتقال ‌دهنده‌ های عصبی نقش دارند؛ کمبود B12 می ‌تواند با اختلالات ریتم شبانه ‌روزی همراه باشد.

روی (زینک): در تنظیم خواب و سطح ملاتونین نقش دارد.

آنتی ‌اکسیدان ‌ها: استرس اکسیداتیو می ‌تواند بر خواب تاثیر منفی بگذارد؛ مصرف غذاهای غنی از آنتی ‌اکسیدان ‌ها (ویتامین C، E، سلنیوم، کاروتنوئیدها) از طریق کاهش آسیب اکسیداتیو ممکن است به بهبود خواب کمک کند.

کافئین: یک محرک سیستم عصبی مرکزی است که با مهار آدنوزین(مولکولی که حس خواب‌آلودگی را افزایش می‌دهد)، هوشیاری را افزایش می ‌دهد؛ نیمه ‌عمر طولانی کافئین(حدود ۵ ساعت به طور متوسط) به این معنی است که مصرف آن حتی چندین ساعت قبل از خواب می ‌تواند شروع و پایداری خواب را مختل کند.

وعده‌ های غذایی سنگین و پُر چرب: مصرف این وعده ‌ها به ویژه نزدیک زمان خواب، فرآیند هضم را طولانی کرده، احتمال رفلاکس اسید و ناراحتی ‌های گوارشی را افزایش می ‌دهد که می ‌تواند خواب را مختل کند.

الگوهای غذایی و زمان‌بندی وعده ‌ها

الگوهای غذایی(پر چرب، پر قند، کم فیبر): با افزایش التهاب و اختلال در میکروبیوم روده با کیفیت پایین ‌تر خواب و افزایش خطر آپنه خواب مرتبط دانسته شده ‌اند.

الگوهای غذایی مدیترانه ‌ای: غنی از میوه‌ ها، سبزیجات، غلات کامل، مغزها، دانه ‌ها و روغن زیتون؛ به دلیل محتوای بالای فیبر، آنتی ‌اکسیدان‌ ها و چربی ‌های غیر اشباع، با بهبود کیفیت خواب مرتبط هستند.

زمان‌بندی وعده ‌های غذایی: مصرف وعده ‌های غذایی سنگین به ویژه شام دیرهنگام، با تاخیر در شروع خواب و کیفیت پایین ‌تر آن مرتبط است؛ رفتن به رختخواب با گرسنگی شدید نیز می ‌تواند خواب را مختل کند؛ تنظیم یک برنامه منظم برای وعده ‌های غذایی می ‌تواند به تثبیت ریتم شبانه ‌روزی و بهبود خواب کمک کند.

نتیجه‌گیری:

شواهد علمی به ‌طور فزاینده ‌ای بر نقش مهم تغذیه در تنظیم و کیفیت خواب تاکید دارند؛ مصرف کافی مواد مغذی مانند تریپتوفان، منیزیم، کلسیم و ویتامین ‌های گروه B، همراه با پیروی از الگوهای غذایی سالم و غنی از منابع گیاهی، می ‌تواند به بهبود خواب کمک کند؛ در مقابل، مصرف مواد محرکی مانند کافئین، الگوهای غذایی التهاب ‌آور و زمان ‌بندی نامناسب وعده‌ ها، می ‌توانند تاثیر منفی بر خواب داشته باشند؛ توجه به اصول تغذیه ‌ای صحیح می‌ تواند به عنوان بخشی از یک رویکرد جامع برای مدیریت اختلالات خواب و ارتقاء سلامت عمومی مورد توجه قرار گیرد.

«فاطمه شفیعی» کارشناسی ارشد تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی