به‌ویژه برای نوزادان، سالمندان و بیماران مزمن. آگاهی از علائم، عوامل خطر و راهکارهای ساده‌ای مثل نوشیدن آب، پوشیدن لباس روشن و پرهیز از حضور در آفتاب، می‌تواند جان شما و عزیزانتان را نجات دهد. این مطلب، نگاهی جامع به پیشگیری، علائم و اقدامات ضروری هنگام بروز گرمازدگی دارد.
گرمازدگی یک اورژانس پزشکی است و زمانی رخ می دهد که بدن دیگر نمی تواند خود را خنک کند. بدن از کم آبی رنج می برد، زیرا نمی تواند گرمای داخلی را به محیط آزاد کند و در نتیجه دمای بدن به بیش از ۴۰ می رسد. فردی که دچار گرمازدگی می شود، علائمی مانند، دمای بدن بسیار بالا، پوست داغی که عرق نمیکند و ممکن است قرمز به نظر برسد (در پوستهای تیره، مشاهده آن سختتر است)، ضربان قلب سریع، تنفس سریع یا تنگی نفس، سردرگمی و عدم هماهنگی، تشنج یا تناسب اندام و از دست دادن هوشیاری را ممکن است تجربه کند.
گرچه هرکسی در هر زمان ممکن است از بیماری های مرتبط با گرما رنج ببرد، اما برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند، مانند، نوزادان و کودکان خردسال، افراد ۶۵ سال یا بیشتر، افرادی که اضافه وزن دارند، افرادی که در حین کار یا ورزش بیش از حد ورزش می کنند و افرادی که از نظر جسمی بیمار هستند، به ویژه با بیماری قلبی یا فشار خون بالا، یا داروهای خاصی مانند افسردگی، بی خوابی، یا گردش خون ضعیف مصرف می کنند.
برای جلوگیری از گرمازدگی در این کودکان، نکات زیر را به باید به یاد داشته باشید:
هنگام گرم بودن هوا، لباس نوزادان را زیاد نکنید. به آنها مایعات اضافی بدهید تا بنوشند. شیرمادر یا شیر خشک بیشتر. اگر از شیر گرفته شده اند، باید آب اضافی مصرف کنند. مادران شیرده در روزهای گرم باید خودشان آب اضافی بنوشند.
به فرزندان خود آموزش دهید که در گرما به بدن خود توجه کنند و اگر احساس خوبی ندارند یا نیاز به استراحت دارند به بزرگسالان بگویند. آنها را هیدراته نگه دارید. به کودکان خود یادآوری کنید که به طور منظم و در تمام طول روز آب بنوشند.
هنگام بیرون رفتن آب همراه داشته باشید تا همیشه در دسترس باشد. برون ده ادرار آنها را کنترل کنید.
لباس های سبک و روشن بپوشند.
کودکان، مانند بزرگسالان، در هوای گرم به لباس های سبک نیاز دارند، رنگ های تیره گرما را از نور خورشید جذب می کنند، در حالی که رنگ های روشن آن را منعکس می کنند.
هرگز کودک را بدون مراقبت در ماشین رها نکنید.
خودروها هنگام پارک در زیر نور خورشید، حتی زمانی که هوا گرم نیست، به سرعت تا دمای خطرناک گرم می شوند.
هنگام پارک کردن، صندلی عقب را چک کنید تا مطمئن شوید که همه از ماشین خارج شده اند، قبل از اینکه آن را ترک کنید.
خانه خود را خنک نگه دارید. اگر تهویه مطبوع ندارید، پنجره ها را برای تهویه باز کنید و یک پنکه راه اندازی کنید.
پیشگیری از گرمازدگی
1- نوشیدنی های سرد بیشتری بنوشید، به خصوص اگر فعال هستید یا ورزش می کنید، مهمترین کاری که می توانید برای جلوگیری از گرمازدگی انجام دهید این است که بیشتر از حد معمول آب بنوشید، زیرا مایعات خود را از طریق تعریق از دست می دهید. زمانی که بیرون از منزل هستید یا ورزش می کنید، هر ساعت دو تا چهار فنجان آب بنوشید.
اگر طرفدار نوشیدن آب در تمام طول روز نیستید، نوشیدنیهای دیگری مانند اسموتیهای میوه، آب سبزیجات، آب لیمو یا لیموترش به شما کمک میکنند تا هیدراته بمانید.
یک بطری که حاوی کمی خاکشیر، تخم شربتی با کمی آبلیمو باشد، در خانه تهیه کنید و در فریز بگذارید و در اوقات بیرون رفتن در طی روز، به همراه برده و هر نیم ساعت یک بار دو تا جرعه بنوشید.
این کار از گرمازدگی تا حد زیادی پیشگیری می کند.
۲- سبزیجات آبرسان مصرف کنید؛ برای جلوگیری از کم آبی بدن و جلوگیری از گرمازدگی، از میوه ها و سبزیجاتی که آبرسان هستند استفاده کنید.
آنها محتوای آب بالایی دارند و حاوی الکترولیتهای ارزشمندی هستند که به شما کمک میکند، تعادل مایعات را حفظ کنید، سطح فشار خون را ثابت نگه دارید و به سیگنالهای عصبی کمک می کند.
برخی از بهترین غذاهای آبرسان برای غلبه بر علائم گرمازدگی عبارت است از هندوانه، پرتقال، انواع توت ها، خیار،کدو سبز، کاهوی سالادی و کلم بروکلی.
۳- از نوشیدنی های قندی، الکل و کافئین خودداری کنید؛ جلوگیری از کم آبی بدن با اجتناب از مصرف نوشیدنی های شیرین، الکل و کافئین بسیار مهم است.
همه این نوشیدنیهای باعث افزایش ادرار و از دست دادن الکترولیت میشوند .به علاوه، مصرف بیش از حد قند می تواند منجر به التهاب شود. این امر علائم گرمازدگی را حتی بدتر می کند.
۴-لباس های رنگ روشن و گشاد بپوشید.
۵- از ساعت ۱۱ صبح تا ۴ بعد از ظهر از آفتاب دوری کنید.
۶- از ورزش شدید در فضای باز در طول روز به ویژه در ساعات فوق اجتناب کنید.
۷- اگر در روزهای بسیار گرم داخل خانه هستید، پردهها را ببندید، اگر هوا گرمتر از خانهتان است، پنجرهها را ببندید و تجهیزات الکتریکی و چراغهایی که گرم میشوند را خاموش کنید.
۸- کودکان، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری های مزمن (مانند دیابت یا مشکلات قلبی) بیشتر در معرض خطر گرمازدگی هستند.
۹- داروهای خود را بررسی کنید؛ برخی از داروها می توانند خطر گرمازدگی را افزایش دهند، زیرا بر نحوه واکنش بدن به گرما تأثیر می گذارند یا تعادل نمک و آب شما را مختل می کنند.
داروهایی که ممکن است توانایی شما را برای مقابله با دمای بالا تغییر دهند عبارتند از، آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی، آنتی هیستامین ها، داروهای بیماری قلبی، فشار خون و کلسترول، ملین ها، دیورتیک ها و داروهای ضد تشنج.
اگر هر یک از این نوع داروها را مصرف می کنید، با پزشک خود در مورد افزایش خطر گرمازدگی صحبت کنید.
مطالعات نشان می دهد که باز کردن پنجره ها و استفاده همزمان از فن ها می تواند در برابر گرمازدگی در طول موج گرما محافظت کند. فقط مطمئن شوید که فقط هوای گرم را در گردش نیستید، که می تواند خطرناک باشد.
اقدامات اورژانسی در مواقع گرمازدگی
اگر فردی دچار گرمازدگی است، این ۴ مرحله را دنبال کنید:
۱- او را به مکانی خنک منتقل کنید.
۲- تمام لباسهای غیرضروری مانند ژاکت یا جوراب را در بیارید.
۳- از او بخواهید یک نوشیدنی ورزشی یا آبرسانی یا آب خنک بنوشد.
کم کم به او مایعات خنک مثل آب همرا ه با کمی لیمو ترش خاشیر یا تخم شربتی بدهید.
۴- پوست او را خنک کنید. او را با آب خنک اسپری کنید و باد بزنید، بسته های سرد که در پارچه پیچیده شده و زیر بغل یا روی گردن گذاشته شود نیز خوب است.
فرد باید در عرض ۳۰ دقیقه شروع به خنک شدن کند و احساس بهتری داشته باشند.
دفتر بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشت وزارت بهداش
نگهداری غیراصولی حیوانات، عاملی مهم در گسترش بیماریهای خطرناک در انسان
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت با هشدار درباره افزایش خطر بیماریهای زئونوز مانند هاری، تب مالت و تب خونریزی‌دهنده کریمه‌کنگو، بر لزوم واکسیناسیون حیوانات خانگی، رعایت اصول بهداشتی در تماس با دام و اجتناب از مصرف فرآورده‌های دامی غیرپاستوریزه تأکید و با اشاره به اهمیت پیشگیری، به خانواده‌ها، دامداران، محیط بانان و عموم مردم توصیه کرد که مراقبت‌های فردی، بهداشتی و تغذیه‌ای را برای مقابله با این بیماریهای خطرناک جدی بگیرند.
دکتر «قباد مرادی»، به مناسبت روز جهانی بیماری های زئونوز، به تشریح برخی نکات کلیدی در زمینه پیشگیری از بیماری های مشترک بین انسان و حیوان، پرداخت و گفت: بیماری کشنده و دلخراش «هاری» از طریق گزش و بزاق حیوانات هار مانند، سگ، گربه، روباه و دیگر حیوانات هار به انسان انتقال می یابد.
باید در برخورد با حیوانات وحشی مهاجم و دارای علائم بیماری، مراقب گازگرفتگی بوده و در صورت وقوع گازگرفتگی توسط حیوان، برای واکسیناسیون و دیگر اقدامات درمانی بلافاصله به واحد مراقبت و پیشگیری هاری در مرکز بهداشت شهرستان مراجعه کنید.
لزوم مراقبت های منظم پزشکی حیوانات اهلی خانگی
او، گفت: حیوانات اهلی خانگی یا سگ های گله باید به صورت منظم توسط درمانگاه های دامپزشکی معاینه و علیه بیماری واکسینه شوند.
دکتر مرادی، گفت: نگهداری حیوانات خانگی مانند سگ و گربه بدون مراقبت دامپزشکی علاوه بر بیماری هاری، می تواند سبب انتقال بیماری های انگلی مانند کیست هیداتید و توکسوپلاسموز شود. بنابراین، این حیوانات باید به طور منظم زیر نظر دامپزشک معاینه و داروهای ضدانگلی دریافت کنند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت گفت: محل نگهداری حیوانات خانگی باید مرتبا تمیز و ضدعفونی شده و از تماس کودکان و زنان باردار با آنها پرهیز و از تماس حیوانات خانگی با حیوانات وحشی و ولگرد، جلوگیری شود.
این مقام مسئول، گفت: برای قطع چرخه زندگی انگل ها و پیشگیری از انتقال بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، ضمن جلوگیری از کشتار قاچاق دام، ضایعات کشتارگاهی به ویژه قسمت های آلوده به کیست های انگلی باید از دسترس حیواناتی مانند سگ و گربه و حیات وحش، دور باشد.
مرادی با بیان اینکه میوه جات و سبزی های آلوده به مدفوع سگ و گربه و حیوانات وحشی دیگر می تواند موجب انتقال آلودگی های انگلی و میکربی مثل کیست هیداتید، توکسوپلاسموز و عفونت ها و مسمومیت هایی به انسان شود، گفت: میوه و سبزی قبل از مصرف باید با استفاده از چند قطره مایع ظرفشویی در یک ظرف آب، شسته و با استفاده از موادضدعفونی کننده مناسب ضدعفونی و سپس مصرف شوند.
او، گفت: باید مراقب آلودگی های متقاطع مانند آلودگی ناشی از کارد یا میز یا تخته گوشت آلوده در آشپزخانه، باشیم.
رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، گفت: گوشت قرمز باید از فروشگاه ها و قصابی های مجاز که واجد شرایط بهداشتی و دارای مهر دامپزشکی روی لاشه هستند، تهیه شود.
این مقام مسئول، گفت:مصرف گوشت های غیرمطمئن بویژه بصورت کبابی و نیم پز می تواند موجب انتقال آلودگی های باکتریایی و انگلی به انسان شود.
گوشت طیور مورد تایید دامپزشکی مصرف کنید
او، با بیان اینکه گوشت طیور فاقد بسته بندی مورد تائید دامپزشکی یا در صورت نگهداری در شرایط نامناسب و انقضای تاریخ مصرف، می تواند موجب بیماری و مسمومیت های غذایی مصرف کننده شود، گفت: مصرف شیر و سایر فرآورده های لبنی غیرپاستوریزه مانند پنیرهای محلی و بستنی های سنتی تهیه شده از شیر غیرپاستوریزه می تواند موجب ابتلا به بیماری خطرناک تب مالت (بروسلوز) و دیگر عفونت های گوارشی خطرناک شود.
مرادی، گفت: از مصرف شیرخام، پنیر محلی، بستنی سنتی و دیگر محصولاتی که از شیر خام و غیرپاستوریزه تهیه می شوند، باید جدا اجتناب شود.
رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، گفت: تماس مستقیم دامداران با جنین های سقط شده و ترشحات زایمان دام های مذکور می تواند موجب انتقال بیماری هایی مانند تب مالت شود، بنابراین، هنگام تماس با دامها باید نکات بهداشتی رعایت شود.
او، گفت: بعضی از بندپایان مانند کنه، می توانند موجب انتقال بیماری های خطرناکی مثل تب های خونریزی دهنده (تب کریمه کنگو) به انسان شوند. بنابراین، باید محل نگهداری دام های اهلی مانند گاو، گوسفند و بز در اماکن روستایی از محل زندگی انسان جدا و مرتبا با سمپاشی مناسب از بندپایان ناقل مثل کنه، پاکسازی شود. همچنین، دامداران باید از تماس دست با کنه یا له کردن آنها با دست خوداری کنند.
مرادی، گفت: افرادی که به اقتضای شغلی با حیات وحش در تماس اند مانند، دامپزشکان و تکنسین های دامپزشکی و محیط بانان و یا کارکنان باغ وحش ها، باید ضمن رعایت مراقبت های محافظتی لازم، واکسن های ضروری مانند واکسن هاری را دریافت کنند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت درخصوص توصیه های پیشگیرانه در مورد بیماری های مشترک انسان و حیوان به خصوص بیماری های تب مالت، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو و هاری، گفت: از خرید دام زنده و یا گوشت هایی که به صورت غیربهداشتی ذبح و عرضه می شوند، خودداری کنید.
دام زنده را از مراکز عرضه مجاز تحت نظر دامپزشکی خریداری کنید.
از ذبح دام در منازل و معابر عمومی خودداری کنید؛ به هیچ وجه دامی را که دارای علائم بیماری و ناخوشی است، ذبح و مصرف نکنید.
گوشت تازه ۲۴ ساعت و جگر و سایر امعاء و احشاء دامی، ۴۸ ساعت قبل از مصرف، در دمای ۴ درجه سانتیگراد نگهداری شود.
او، گفت: از مصرف گوشت و جگر خام و نیم پز خودداری کرده و غذاهای کاملا پخته شده را مصرف کنید.
از دستکاری، کندن و یا له کردن کنه های موجود بر روی دام ها خودداری کنید؛ از تماس با خون حیوان ذبح شده بر روی اندام های بدن خودداری کنید.
از مصرف فرآورده های لبنی غیرپاستوریزه (شیر، پنیر، بستنی و خامه) خودداری کنید.
مرادی، گفت: از تماس، نزدیک شدن و غذا دادن به حیواناتی از قبیل سگ و گربه خودداری کنید.
در صورت گزیدگی یا خراش توسط حیواناتی از قبیل سگ و گربه و سایر پستانداران، ضمن شستشوی محل گزیدگی با آب و صابون به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه برای دریافت واکسن ضد هاری به مراکز مراقبت و پیشگیری هاری مراجعه کنید.
از مار و عقرب دوری کنید .
او، گفت: در صورت مشاهده مار و عقرب و حشرات زهرآگین، از نزدیک شدن و یا دستکاری آنها خودداری کنید.
در صورت گزش توسط مار و عقرب برای انجام اقدامات درمانی و تزریق سرم ضد زهر، به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید و به منظور جلوگیری از نیش پشه ها و پیشگیری از ابتلا به بیماری های منتقله از حشرات از قبیل سالک، از وسایل حفاظت فردی مانند، پمادهای دور کننده حشرات و لباس هایی با آستین بلند، استفاده کنید.
شهادت عین پیروزی و پیروزی عین شهادت است
معاون نهاد رهبری در دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تأکید بر بازتعریف مفهوم پیروزی از نگاه قرآن و عاشورا که شهادت عین پیروزی است و پیروزی عین شهادت است، بر لزوم نگاهی استراتژیک و فراتر از ابعاد ظاهری به وقایع تاریخی تأکید کرد.
حجت‌الاسلام دکتر «محمد مهدوی» در همایش جهاد پیروزمندانه که با حضور اساتید و کادر درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز برگزار شد، با تبیین ابعاد عمیق‌تر واقعه عاشورا گفت: از یک نگاه شاید واقعه کربلا با حضور حضرت امام حسین (ع) را یک آغاز نبینیم، بلکه به عنوان یک پایان به موضوع بنگریم؛ اینکه حضرت امام حسین (ع) در کربلا شهید شد و این موضوع به پایان رسید، اما یک نگاه دیگر، رویکرد فتح و پیروزی است.
به عقیده این استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز پیروزی واقعی فراتر از لایه‌های ظاهری نبرد است و در این رویکرد، دستاوردهایی به چشم می خورد که در لایه‌های ظاهری، چنین برداشتی دیده نمی شود.
او افزود: لایه‌های ظاهری کربلا تنها به صحنه نبرد، تعداد شهدا و زمان و مکان محدود می‌شود، اما لایه‌های باطنی، نگاهی است که در یک زمان و مکان نمی‌گنجد و اگر بخواهیم لایه‌های پنهان را ببینیم، باید ادبیاتمان را عوض کنیم و از صحنه کربلا به یک نگاه مقاوم برسیم.
وعده الهی پیروزی: شما برترید، اگر ایمان داشته باشید
حجت‌الاسلام مهدوی در ادامه، به آیه ۱۳۹ سوره «آل عمران» اشاره کرد و آن را رمز پیروزی واقعی دانست و افزود: خداوند در تمام داستان‌های قرآن، به پیامبرانش وعده نصرت داده و لازم است شکست ظاهری را بازتعریف کنیم.
معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در بخش دیگری از صحبت های خود در این همایش، به جمله تاریخی حضرت زینب (س) پس از واقعه کربلا در کاخ عبیدالله اشاره کرد و نقش حضرت زینب (س) را به عنوان رکن دوم کربلا بسیار حیاتی دانست که با بیان عبارت «ما رأیت الا جمیلا» و روایت صحیح وقایع، مسیر واقعه کربلا را در تاریخ تغییر داد.
ضرورت ایمان به توانمندی‌ها در جنگ روایت‌ها و رسانه
حجت‌الاسلام مهدوی با تطبیق وقایع کربلا با حوادث روز و جنگ ۱۲ روزه اخیر گفت: رکن دوم در مواجهه با رخدادهای کنونی «ما» هستیم که لازم است به موضوع رسانه و همچنین بینش رسانه ای بیشتر توجه کنیم.
او ادامه داد: جنگ امروز، جنگ روایت‌ها و رسانه است که هر فرد در این جنگ باید به واقعیت توجه داشته و روایتگری کند.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین به اهمیت ایمان به توانمندی‌ها اشاره کرد که در صورت نبود این ضرورت، جامعه دچار خودتحقیری شده و پیروزی‌های ظاهری هم محقق نمی شود.
او تاکید کرد: کشور ما با شعار «ما می‌توانیم» به این باور رسید و توانستیم در بسیاری از زمینه‌ها به پیشرفت‌های چشمگیری دست یابیم.
اجرای طرح مهر درمان در شهرستان های بوانات و زرین دشت، با ارائه خدمات تخصصی به ۴۵۷ بیمار
طرح «مهر درمان» با هدف ارتقای سطح سلامت و دسترسی عادلانه به خدمات پزشکی و با محوریت ارائه خدمات تخصصی و فوق تخصصی به بیماران مناطق کمتر برخوردار، به طور همزمان در شهرستان های زرین دشت و بوانات اجرا شد.
معاون درمان دانشگاه گفت: در این طرح تیمی از پزشکان متخصص و فوق تخصص در رشته‌های مختلف پزشکی، در بیمارستان‌های شهرستان‌ها حضور یافته و به ارائه خدمات درمانی به بیماران می‌پردازند.
امین نیاکان، با اشاره به اجرای این طرح در شهرستان های بوانات و زرین دشت افزود: گروه های پزشکی با حضور در بیمارستان حضرت ولی عصر (عج) بوانات و بیمارستان حضرت امام موسی کاظم (ع) زرین دشت، به ۴۵۷ بیمار خدمات تخصصی ارائه کردند.
این مقام مسئول در حوزه سلامت فارس، با حضور پزشکان متخصص و فوق تخصص در این مناطق، بیماران دیگر نیازی به مراجعه به مراکز استان نداشته و می‌توانند خدمات درمانی موردنیاز را در شهر خود دریافت کنند.
دکتر نیاکان دیگر دستاور اجرای این طرح علاوه بر ویزیت بیماران را فعال‌سازی اتاق عمل و سایر بخش‌های بیمارستان‌های شهرستان‌های استان عنوان کرد.
۳تا۵ روز نخست تولد؛ زمان طلایی برای تشخیص بیماری pku در نوزادان
مدیر پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه بیماری «فنیل کتونوری» (pku) یکی از اختلالات ژنتیکی قابل درمان است که در صورت تشخیص دیرهنگام، می‌تواند موجب عقب‌ماندگی ذهنی و جسمی شود؛ بر اهمیت توجه به غربالگری نوزادان در روزهای ابتدایی تولد تاکید کرد.
فریبا مرادی، با اشاره به اینکه ازدواج‌های فامیلی شیوع ابتلا به فنیل کتونوری را افزایش می دهد، گفت: ژن معیوب عامل بیماری pku از پدر و مادر به کودک منتقل می‌شود و در صورت تشخیص ندادن به‌موقع، پیامدهای جدی برای نوزاد به همراه دارد.
او، گفت: کودکان مبتلا به فنیل کتونوری قادر به هضم اسیدآمینه‌ای به نام «فنیل‌آلانین» نیستند.
این مقام مسئول، گفت: ماده‌ای که به‌طور عمده در مواد پروتئینی وجود دارد و این ناتوانی منجر به تجمع این ماده در بدن و بروز نشانه های جدی در بیمار می‌شود.
مدیر پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: نوزاد مبتلا به فنیل کتونوری در ابتدا بدون علامت است، اما از پایان ماه‌های نخست تولد، نشانه هایی مانند استفراغ، کاهش رشد، تاخیر در تکامل و تشنج بروز می یابد و در صورت درمان نشدن، نشانه های شدیدتری مانند عقب‌ماندگی ذهنی، حرکات تکراری اندام‌ها، بی‌قراری و کاهش توجه در نوزاد ایجاد می شود.
مرادی، گفت: تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند از بروز بیشتر این عوارض پیشگیری کند و چنانچه این بیماری به‌موقع تشخیص داده نشود، به ازای هر ماه تأخیر در درمان، حدود چهار نمره از بهره هوشی (IQ) نوزاد کاسته می‌شود و طی ۶ ماه، نوزاد به عقب‌ماندگی ذهنی مبتلا می شود.
اهمیت تشخیص و درمان به موقع
او، از خانواده‌ها خواست در فاصله سه تا پنج روزگی پس از تولد نوزاد، برای انجام غربالگری به نزدیکترین مرکز غربالگری نوزادان مراجعه کنند گفت: برخی نوزادان مانند نوزادان نارس، دوقلو یا بستری‌شده در بیمارستان، بر اساس نظر پزشک نیازمند غربالگری در دو مرحله ای هستند.
شاخص غربالگری نوزادان در استان فارس، از میانگین کشوری بالاتر است
مرادی با اشاره به آمار ۱۰۰ درصدی پوشش غربالگری نوزادان در استان فارس گفت: از این میزان، ۹۴ درصد از نوزادان در فاصله سه تا پنج روزگی غربالگری میشوند و این آمار نشان دهنده وضعیت خوب استان فارس نسبت به میانگین کشوری است.
او آموزش مادران باردار در سه ماهه نخست و آخر بارداری را از اقدامات مؤثر در کنترل بیماری عنوان کرد و گفت: مراقبان سلامت در مراکز بهداشتی مادران را با ماهیت بیماری، عوارض بیماری، اهمیت آزمایش‌ها و مکان‌های غربالگری آشنا میکنند.
مدیر پیشگیری از بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه هم‌اکنون ۵۶ مرکز غربالگری در مراکز خدمات جامع سلامت استان فارس فعالیت میکنند، افزود: خدمات این مراکز با تعرفه دولتی به خانواده‌ها ارائه می‌شود.
فرآیند غربالگری و ارجاع درمانی
دکتر مرادی در بیان روند غربالگری گفت: نمونه خون پاشنه پای نوزادان از سوی شبکه های بهداشت و درمان سطح استان و مراکز بهداشت شیراز به آزمایشگاه‌های مرجع در شیراز ارسال می‌شود، در صورت مثبت شدن نتیجه، آزمایش تأیید تشخیص برای بار دوم انجام شده و در نهایت نوزاد به پزشک فوق تخصص غدد در کلینیک متابولیک ارثی قطب‌الدین ارجاع داده می‌شود.
او افزود: در این کلینیک، خدماتی مانند مشاوره تغذیه، دارو درمانی، ویزیت‌های دوره‌ای، مشاوره روانشناسی و ژنتیکی و نیز دریافت رایگان شیرخشک ویژه بیماران فنیل کتونوری و غذاهای رژیمی در ارتباط با این بیماری به خانواده‌ها ارائه می‌شود.
دکتر مرادی گفت: خانواده‌های نوزادان مبتلا نیز تحت مشاوره ژنتیکی قرار می‌گیرند تا با انجام آزمایش‌های پیش از تولد، از بروز مجدد بیماری در فرزندان بعدی و خانواده های در معرض خطر جلوگیری شود.
بیش از ۴۰۰ بیمار تحت پوشش در شیراز
مدیر پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اجرای موفق برنامه پیشگیری و کنترل بیماری PKU در فارس، اعلام کرد: تاکنون بیش از ۴۰۰ بیمار مبتلا به فنیل کتونوری و هزار و ۱۴۵ بیمار متابولیک ارثی در استان فارس شناسایی و تحت مراقبت و درمان قرار گرفته اند.
مرادی رعایت محدودیت های غذایی و دریافت شیرخشک رژیمی را یکی از اقدامات مناسب برای پیشگیری از عوارض بیماری دانست و گفت: سالانه بیش از ۵۰ نوزاد با نتیجه مثبت غربالگری در فارس شناسایی میشوند که ۳۷ نفر از آنها وابسته به شیرهای رژیمی هستند و این بیماران می بایست تا پایان عمر علاوه بر مصرف شیرخشک های رژیمی، از رژیم غذایی بدون «فنیل آلانین» نیز استفاده کنند.
راهکارهای جذب و حفظ ماندگاری پزشکان متخصص و کادر درمانی متعهد
اجلاس وبیناری روسای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهرستان‌های استان فارس به منظور ارزیابی آمادگی مراکز در ارائه خدمات درمانی استاندارد و شناسایی توانمندی‌ها و نیازمندی‌های حوزه درمان استان برگزار شد.
مشاور عالی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این اجلاس که به صورت وبینار برگزار شد، با اشاره به دغدغه‌های موجود در حوزه نیروی انسانی، بر لزوم جذب و حفظ ماندگاری پزشکان متخصص و کادر درمانی متعهد تاکید کرد.
دکتر «امیررضا دهقانیان» با بیان اهمیت بهبود فرآیندهای نگهداری و تعمیرات تجهیزات موجود افزود: به‌روزرسانی و نوسازی تجهیزات سرمایه ای، از برنامه‌های مهم معاونت درمان دانشگاه بوده و پیگیری‌های لازم در این خصوص در حال انجام است.
از دیگر محورهای مهم مطرح شده در این نشست، چالش‌های مربوط به تامین پزشکان متخصص در رشته‌های مختلف بود که دکتر دهقانیان در این خصوص نیز توضیح داد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز در تلاش است تا با استفاده از ظرفیت‌های قانونی و ارائه مشوق‌های لازم، نسبت به جذب و ماندگاری پزشکان متخصص در سراسر استان، به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار، اقدام کند.
مشاور عالی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه اعضای مجموعه سلامت استان فارس با تمام توان در حال ارائه خدمات درمانی به مردم هستند، اظهار داشت: در شرایط کنونی، همکاری و هم‌افزایی میان تمام ارکان نظام سلامت، از مجموعه ستادی دانشگاه علوم پزشکی تا بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی، نقشی حیاتی در رضایت‌مندی شهروندان ایفا میکند.
او با تأکید بر اهمیت پیگیری مصوبات این وبینار و اجرای برنامه‌های عملیاتی، گفت: تا این پیگیری ها موجب ارتقای مستمر کیفیت خدمات درمانی در سراسر استان شود.
مدیران ارشد و روسای ادارات معاونت درمان و معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه نیز در این اجلاس وبیناری شاخص ها و آخرین قوانین و همچنین تغییرات مدنظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را به طور جامع به اطلاع تمامی روسای بیمارستان‌ها رساندند.
با شهید «اکبر آسمند» بیشتر آشنا شویم
در طی بیش از سه سال گذشته در روزهای دوشنبه، با شهدای مجموعه سلامت فارس در طول سال های دفاع مقدس که در کنار خدمات پشتیبانی در جبهه های حق علیه باطل و خدمت به رزمندگان غیور میهن در بهداری ها و بیمارستان های صحرایی، شهدای گرانقدری را به این انقلاب تقدیم کرده اند، آشنا شدیم و این بخش با معرفی شهدای استان فارس ادامه یافت.
همچنین در ادامه با شهدای مدافع سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز که در روزهای بحران کرونا، با از جان گذشتگی در سنگر سلامت، برای حیات بیماران جنگیدند آشنا شدیم و در ادامه نیز با شهدای مدافع حرم استان که در دفاع از حرم مطهر حضرت زینب(س) در سوریه به شهادت رسیدند و سپس با شهدای استان فارس آشنا شدیم.
ین بخش از «همراه با شهدا» به شهید «اکبر آسمند»، از شهدای هشت سال دفاع مقدس استان فارس اختصاص دارد تا با زندگی و شخصیت این شهید والامقام، بیشتر آشنا شویم.
شهید «اکبر آسمند»
تاریخ و محل تولد: ۱ مهر سال ۱۳۴۳ در کوشکک شهرستان نی‌ریز
تاریخ و محل شهادت: ۵ فروردین سال ۱۳۶۱ در عملیات فتح‌المبین در منطقه شوش
شهید «اکبر آسمند» یکم مهر سال ۱۳۴۳ در کوشکک شهرستان نی‌ریز دیده به جهان گشود.
تحصیلات را تا مقطع دوم متوسطه در رشته انسانی گذراند.
در ایام جنگ تحمیلی از طریق بسیج عازم جبهه شد و سرانجام پنجم فروردین سال ۱۳۶۱ در عملیات فتح‌المبین در منطقه شوش به شهادت رسید.
پیکرش در گلزار شهدای حسن‌آباد کوشکک نی‌ریز به خاک سپرده شد.
بخشی از وصیت نامه شهید «اکبر آسمند»
«پیام من به ملت غیور و شهیدپرور ایران این است که گوش به فرمان رهبر کبیر انقلاب و نائب بر حق مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باشند و در راه خدا جهاد کنند و به جبهه بروند و گور این کافران را گم بکنند و با هم همکاری کنند تا اسلام را در تمام دنیا گسترش پیدا کند.
برادرانم؛ شما یکی پس از دیگری رسالت شهیدان را که همان ادامه راه آنان است ادامه دهید و تو مادر مهربانم، امیدوارم که در این لحظه‌های آخر مرا از صمیم قلب ببخش و هر نافرمانی که برای شما کرده‌ام، از خوبی خودتان ببخشید و هر شب جمعه فاتحه‌ای برای من بفرستی تا روحم شاد شود.
بار خدایا تو خودت شاهد هستی که من برای شهرت و تماشا به جبهه نیامده‌ام و فقط برای رضای تو و اسلام به جبهه آمده‌ام. خدایا گناهانم را ببخش، خدایا تو خودت هر چه زودتر ظهور مهدی صاحب الزمان را نزدیکتر بگردان، نائب او در انتظار است، تا دنیا پر ازعدل شود و کافران از میان برداشته شوند.
اگر من شهید شدم چشمانم را باز بگذارید و دستهایم را از تابوت بیرون بگذارید که مردم با چشم خود ببینند که همه ما با دست خالی از این دنیا می‌رویم و چشم‌هایم را باز بگذارید تا مردم ببیند و بدانند که من چشم بسته از این دنیا نرفته‌ام و خودم با چشمانی باز و با آغوشی باز به سوی شهادت رفتم.
شماها نیز چشم از مال‌های دنیوی بردارید و بیائید در راه خدا جهاد کنید و راه الله را در پیش بگیرید و شما خوانندگان عزیز امیدوارم برای ما دعا کنید و طلب آمرزش برای ما از خدا بخواهید و راه ما را ادامه دهید و برای ما شهیدان گریه نکنید.
در آخر، سلام مرا به همه قومان و خویشان و دوستان برسانید و از قول من بگویید که برای من گریه نکنید، ناراحت نباشید، شهید که گریه ندارد، شهید زنده ابدی است و هیچ کس مقام شهید را ندارد.
مادرم، برادران و خواهرانم و خویشان و دوستان و آشنایانم خداحافظ.
حلالمان کنید، امیدوارم راه ما را ادامه دهید و ما را ببخشید از نافرمانی‌هایی که کرده‌ام.
به امید پیروزی جبهه‌های حق علیه باطل والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته
آخرین وضعیت برخی بیماری ها در کشور
مرکز مدیریت بیماری های واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت در چندین گزارش، آخرین وضعیت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان، تیفوئید، دسانتری و بیماری های منتقله از آب و غذا در سال ۱۴۰۳، نتایج ویروس های تنفسی شناسایی شده در خردادماه امسال و همچنین تب دنگی، چیکونگونیا و زیکا تا ۷ تیر ۱۴۰۴ را منتشر کرد
بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوانات (زئونوزها) به بیماریهای عفونی گفته می‌شود که بین جانوران (عموماً مهره‌داران) و انسان به صورت طبیعی قابل انتقال هستند.این بیماری‌ها می‌توانند توسط عوامل مختلفی از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها و پریون‌ها ایجاد شوند. از مهمترین این بیماری ها که در کشور ما وجود دارد، می توان به تب مالت، سالک، هاری، سیاه زخم، کیست هیداتیک ، لپتوسپیروز و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو اشاره کرد.
از طرف دیگر به دلایل مختلف، خطر ورود بیماری های دیگر مانند جنون گاوی، تب دره ریفت، آنفلوانزای پرندگان و… را نباید نادیده گرفت. براساس گزارشهای سازمان بهداشت جهانی، از میان عوامل بیماری زای عفونی، ۶۰ درصد از حیوانات به انسان منتقل می شوند و از میان ۱۵۶ بیماری نوپدید شناخته شده در انسان، ۷۵ درصد آن از بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان هستند. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها، رعایت بهداشت شخصی، پرهیز از تماس با حیوانات آلوده اهلی و وحشی یا واکسیناسیون حیوانات اهلی و مصرف فرآورده‌های دامی سالم توصیه می‌شود.
ثبت ۴۰۹ هزار مورد حیوان گزیدگی در سال گذشته
حیوان گزیدگی از آسیب های جدی است که منجر به بیماری هاری می شود، در سال گذشته، ۴۰۹۲۲۱ مورد (میزان بروز ۴۷۶ در صد هزار نفر) در کشور شناسایی شد که همه آن ها برای انجام اقدامات پیشگیری شامل شستشوی محل گزش و تزریق واکسن و سرم به واحد های مراقبت و پیشگیری از هاری مراجعه کرده اند.
بیشترین حیوان گزیدگی در استانها تهران و شمال کشور
بیشترین موارد حیوان گزیدگی در استان تهران و بعد از آن در استان های گیلان و مازندران و گلستان اتفاق افتاده است. در این سال ۲۴ مورد ابتلا به هاری که منجر به مرگ شده است شناسایی شد. متاسفانه تعدادی از این موارد پس از حیوان گزیدگی یا به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه نکرده و یا مراحل درمان و واکسیناسیون را به طور کامل انجام نداده اند. بیشترین موارد مبتلا به هاری در استان مازندران سپس گیلان، البرز و کرمان گزارش شده است ولی امکان بروز آن در همه استان ها وجود دارد.
تشخیص ۷۹ مورد تب خونریزی دهنده کریمه کنگو
تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) از عفونت های ویروسی در کشور می باشد که از طریق گزش کنه یا ذبح غیر بهداشتی دام و قطعه قطعه کردن گوشت یا تماس با ترشحات و خون بیمار مبتلا اتفاق می افتد. در سال گذشته، ۷۹ مورد تشخیص داده شده و ۵ مورد از آنها منجر به مرگ شده است.
بیشترین موارد بیماری در استان سیستان و بلوچستان و کرمان اتفاق افتاده است. مهمترین اقدام پیشگیری ذبح دام در کشتارگاه و عدم دستکاری کنه و مراجعه فوری در موارد مبتلا به تب در موارد تماس ذکر شده می باشند.
تب مالت و ثبت حدود ۲۰ هزار مورد آن در کشور
تب مالت از بیماری های عفونی باکتریایی شایع در کشوراست که مهمترین راه ابتلای آن استفاده از فراورده های لبنی غیر پاستوریزه و غیر بهداشتی و تماس با دام ها است. ۱۹۹۷۲ مورد (میزان بروز ۲۳ در صد هزار نفر) در سال ۱۴۰۳ در کشور شناسایی شده است که بیشترین موارد در استان های خراسان رضوی و آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل گزارش شده است.
پیشگیری از ابتلا به این بیماری علاوه بر مصرف فراورده های لبنی پاستوریزه و استفاده از فراورده های دامی مورد تایید سازمان دامپزشکی، واکسیناسیون دام ها برعلیه بروسلوز در دام توسط دامداران است.
۸۲۶۷ مورد سالک در کشور/ سالک در ۱۹ استان کشور بومی است
لیشمانیوز پوستی(سالک) از طریق گزش پشه خاکی منتقل می شود و در ۱۹ استان کشور بومی است. ۸۲۶۷ مورد(میزان بروز ۱۰ در صدهزار نفر) در سال ۱۴۰۳، شناسایی شده است. بیشترین موارد از استان های اصفهان، خراسان رضوی و فارس گزارش شده است.
موارد بیماری در سایر استان ها هم به دلیل مسافرت به استان های آلوده شناسایی شده است. حدود ۲ ماه پس از گزش پشه خاکی یک جوش کوچک ایجاد شده و ایجاد زخم می کند. در صورت ایجاد هر ضایعه پوستی، افراد باید پیش از ۱۰ روز به مراکز خدمات جامع سلامت برای تشخیص و درمان رایگان مراجعه کنند.
سیاه زخم؛ بیماری بومی و گزارش ۱۴۲ مورد ابتلا به سیاه زخم پوستی
سیاه زخم نیز در ایران بومی است عمدتا به دنبال تماس مستقیم با داشتن جراحت پوستی با دام آلوده و یا مصرف گوشت و فرآورده های آلوده و یا تنفس هوای آلوده به خصوص در اصطبل دارای دام بیمار در انسان ایجاد بیماری می کند.
شایع ترین شکل بیماری، سیاه زخم پوستی است و لی موارد گوارشی و تنفسی حتی با درمان میزان مرگ و میر بالا دارد. سال گذشته، ۱۴۲ مورد مبتلا به سیاه زخم پوستی ثبت شده و بیشترین موارد از استان های آذربایجان غربی، اصفهان و چهار محال و بختیاری شناسایی شده است که همگی بهبود یافته اند.
شناسایی ۷۰۶ مورد لپتوسپیروز در کشور به ویژه بین کشاورزان و شالیکاران
لپتوسپیروز عفونت باکتریایی است که مخزن اصلی آن موش ها و سایر حیوانات می باشند. این بیماری در کشاورزان به ویژه شالیکاران شایع و موارد مبتلا از طریق تماس پوست با آب آلوده (شستشوی دست و صورت یا قدم زدن در آب و یا شنا) یا مصرف آن یا تماس پوست با خاک آلوده است.
موارد مبتلا در سال گذشته، ۷۰۶ مورد شناسایی شده است که بیشترین موارد از استان های گیلان، مازندران و گلستان و خوزستان گزارش شده است.
رعایت نکات بهداشتی در هنگام تماس با آب و مصرف آن در پیشگیری از این بیماری بسیار مهم و ضروری است.
۸۳۸۹ مورد مارگزیدگی و مرگ ۵ نفر در کشور
مارگزیدگی از آسیب های شایع در کشور است که سالگذشته، ۸۳۸۹ مورد آن (میزان بروز۱۰ در صد هزار نفر) شناسایی شد و موجب مرگ ۵ مورد شده است.
بیشترین موارد در استان های سیستان و بلوچستان، خوزستان و کرمان اتفاق افتاده است.
در صورت مارگزیدگی بلافاصله باید به نزدیکترین مرکز خدمات جامع سلامت و یا بیمارستان مراجعه کرد.
عقرب گزیدگی در کشور با بروز بالا؛ ۸۱ هزار مورد و ۴ مورد مرگ
عقرب زدگی در ایران دارای میزان بروز بالا می باشد به طوری که سال گذشته، ۸۱۴۰۶ مورد (میزان بروز ۹ در صد هزار نفر) عقرب زدگی با ۴ مورد مرگ شناسایی شده است.
بیشترین موارد از خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان گزارش شده است.
در صورت عقرب زدگی نیز باید بلافاصله به نزدیکترین مرکز خدمات سلامت و یا بیمارستان مراجعه کرد.
تیفوئید در ایران
تیفوئید یا حصبه، یک بیماری باکتریال سیستمیک است که شروعی تدریجی داشته و با تب ممتد، سردرد و حالت گیجی، ضعف، بی اشتهایی، کندی نبض، بزرگی طحال، لکه های قرمز روی تنه (Rose spots) سرفه بدون خلط، یبوست و یا اسهال همراه است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، برآورد شده سالانه حدود ۹ میلیون نفر به تیفوئید مبتلا و ۱۱۰ هزار نفر جان خود را بر اثر این بیماری از دست می دهند و تخمین زده می شود بیشترین بروز مربوط به مناطق جنوب شرق آسیا، مدیترانه شرقی و منطقه آفریقا است.
شناسایی ۵۵۷ مورد مشکوک، محتمل و قطعی تیفوئید در ایران و کاهش ۵۲ درصدی نسبت به ۱۴۰۲
سال ۱۴۰۳ در مجموع ۵۵۷ مورد تحت عنوان موارد مشکوک، محتمل یا قطعی تیفوئید گزارش شده که نسبت به تعداد موارد گزارش شده در سال ۱۴۰۲ (۱۱۷۱مورد) ۵۲.۵ درصد کاهش داشته است.
۶۸ درصد از موارد گزارش شده در مناطق شهری و سایر موارد در مناطق روستایی و عشایری سکونت داشته اند.
شایع ترین علائم گزارش شده در مبتلایان
۵۳.۶۸ درصد از مبتلایان، مونث و ۴۶.۱۴ درصد نیز مذکر بوده اند. ۹۸ درصد مبتلایان شناسایی شده، ملیت ایرانی داشته اند. شایع ترین علائم گزارش شده در مبتلایان تب بیشتر از ۱ هفته (در۷۱.۱ درصد موارد)، سردرد و اختلال هوشیاری (۱۴.۵۴ درصد) و بثورات جلدی (۱۳.۴۶ درصد) بوده است.
از مجموع موارد گزارش شده در نظام مراقبت تیفوئید۱۲۰ مورد به عنوان مورد قطعی، ۲۵۵ در گروه محتمل و ۱۸۲ مورد به عنوان مورد مشکوک طبقه بندی شده اند.
طبق بخشنامه های ابلاغی، کلیه ایزوله های شناسایی شده به عنوان salmonella spp باید برای تایید به آزمایشگاه مرجع سلامت ارسال شوند که مورد قطعی تیفوئید نیز فقط به مواردی اطلاق خواهد شد که تشخیص به تایید آزمایشگاه مرجع کشوری رسیده باشد.
بررسی شرایط بهداشتی در موارد گزارش شده به عنوان مورد قطعی تیفوئید حاکی از آن است که در ۶.۷ درصد مبتلایان منابع آب آشامیدنی غیرایمن بوده (شامل آب چاه، منبع، چشمه، رودخانه و سایر منابع) همچنین ۶.۷ درصد مبتلایان نیز از توالت غیربهداشتی استفاده کرده اند.
ثبت ۶۵۳۶ مورد دیسانتری یا اسهال خونی در کشور در سال 1403
بر اساس اطلاعات ثبت شده در نظام کشوری مراقبت بیماری های واگیر، طی سال ۱۴۰۳ در مجموع ۶۵۳۶ بیمار با تابلو بالینی دیسانتری(اسهال خونی) شناسایی و به واحدهای ارائه دهنده خدمات سلامت گزارش شده است.
در برنامه کشوری مراقبت بیماری های منتقله از آب و غذا، دیسانتری در گروه بیماری های مشمول گزارش دهی بوده و کلیه موارد با تابلو بالینی اسهال خونی باید به حوزه معاونت بهداشتی دانشگاه های علوم پزشکی کشور گزارش شود.
بیش از ۵۲ درصد مبتلایان دیسانتری کودکان کمتر از ۱۰ سال بوده اند
بر اساس اطلاعات موجود حدود ۷۲ درصد موارد ابتلا در مناطق شهری و ۲۸ درصد در نقاط روستایی سکونت داشته اند . ۵۵ درصد از موارد ابتلا مذکر و سایر موارد مونث بوده اند. اغلب موارد دیسانتری در کودکان به وقوع پیوسته است به صورتی که حدود ۵۲.۷ درصد از مبتلایان در گروه سنی کمتر از ۱۰ سال بوده اند.
۶۰ درصد موارد دسانتری در ۶ ماه نخست امسال
نرخ بستری در مجموع مراجعین با شکایت دیسانتری ۵۸.۰۵ درصد بوده و ۴۱.۹۵ درصد موارد به صورت سرپایی درمان شده اند. موارد دیسانتری در تمام ماه های سال گزارش شده اما فراوانی موارد در نیمه ابتدای سال بیشتر بوده است و حدود ۶۰ درصد موارد طی ۶ ماه ابتدای امسال رخ داده است.
رعایت بهداشت دست و شستشوی صحیح دست ها به ویژه بعد از اجابت مزاج، قبل از تهیه و صرف غذا، استفاده از توالت بهداشتی و دفع بهداشتی فاضلاب، استفاده از آب آشامیدنی ایمن و بهداشتی، شستشو و ضد عفونی صحیح میوه و سبزیجات از جمله اقدامات اصلی برای پیشگیری از ابتلا به اسهال خونی است.
وضعیت طغیان بیماری های قابل انتقال از آب و غذا در کشور در سال ۱۴۰۳
بیماریهای منتقله از آب و غذا یک مشکل سلامت عمومی رو به رشد در دنیا بوده و با تاثیر بر سیستم مراقبت های بهداشتی، کاهش بهره وری، به خطر انداختن توریسم و تجارت اثرات اجتماعی اقتصادی قابل توجهی به همراه دارد.
بر اساس نظام مراقبت بیماری های واگیر در کشور، طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در گروه بیماری های مشمول گزارش فوری است و چنانچه دو نفر یا بیشتر که از یک غذا یا آشامیدنی مشترک استفاده کرده اند، بیمار شده و علائم بالینی مشترکی داشته باشند به عنوان وقوع طغیان بیماری منتقله از آب و غذا بوده و باید به سیستم سلامت گزارش تلفنی فوری شود.
همچنین در صورت افزایش تعداد بیماران با علائم گوارشی از قبیل اسهال، استفراغ، تهوع، دل درد و سایر علایم همراه مشاهده شود نیز مراتب باید به صورت فوری گزارش شود.
در پاسخ به هر طغیان ارزیابی های لازم در قالب ارزیابی های اپیدمیولوژیک، ارزیابی های محیطی و ارزیابی های آزمایشگاهی توسط تیم های واکنش سریع انجام می شود.
سال گذشته ۴۵۰۰ طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در کشور گزارش شد.
در سال ۱۴۰۳ در مجموع ۴۵۱۲ طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در کشور گزارش و ثبت شده است .به دنبال وقوع این تعداد طغیان تعداد موارد ابتلا، بستری و مرگ به ترتیب ۲۲۳۷۵ نفر، ۱۵۲۹ نفر و ۲۷ مورد و بر این اساس نرخ بستری و نرخ کشندگی به ترتیب ۶.۸۳ درصد و ۰.۱۲ درصد بوده است.
اغلب طغیان ها خانگی بوده است
تعداد مبتلایان در هر طغیان از حداقل ۲ تا حداکثر ۶۸۴ نفر متغیر بوده است اما تعداد بیماران در ۹۶ درصد طغیان‌ها کمتر یا مساوی۱۰ نفر بوده است.
اگرچه اغلب طغیان ها از نوع طغیان های خانگی بوده است (۷۷ درصد) ولی۲۲۰ مورد از طغیان های گزارش شده به دنبال برگزاری مراسم جمعی از قبیل جشن تولد، عروسی و یا مراسم های مذهبی بوده است.
۱۴۶ طغیان در مراکز تجمعی از قبیل اردوگاه، آسایشگاه، خوابگاه دانشجویی، سرباز خانه و مراکز نظامی، مهد کودک، مدرسه، خوابگاه دانش آموزی و یا مهمان شهر اتباع خارجی رخ داده است.
حدود ۶۸ درصد از طغیان ها در طول ۶ ماهه ابتدای سال و حدود ۵۶ درصد موارد در مناطق شهری یا حاشیه شهر به وقوع پیوسته است.
تابلو بالینی در اغلب طغیان ها سندرم اسهال حاد آبکی (۴۶.۸۸ درصد) و سندرم مسمومیت غذایی (۴۳.۵۹ درصد) بوده است.
نتایج ویروس های تنفسی شناسایی شده (۲۱ پاتوژن تنفسی)/ خرداد ۱۴۰۴
در خرداد ماه سال جاری(۱۴۰۴)، ویروس کووید۱۹ با ۱۱.۷ درصد در راس ویروس های در گردش قرار داشته است.
نتایج دیده وری (۲۱ پاتوژن تنفسی)
به منظور رصد و پایش ویروس های در گردش بیماریهای حاد تنفسی، دیده وری مولتی پلکس(۲۱ پاتوژن تنفسی) در دانشگاه های منتخب علوم پزشکی تهران، ایران، شهید بهشتی و هرمزگان از مرداد ماه سال ۱۴۰۲ شروع شده و در اردیبهشت ماه امسال، تعداد ۱۱۱ نمونه از نظر ۲۱ پاتوژن تنفسی، تحت آزمایش قرار گرفت.
نتایج نشان دهنده آن است که ویروس کووید۱۹ با ۱۱.۷ درصد، رینوویروس با ۵.۴ درصد و ویروس های پارا آنفلوانزا و متاپنوموویروس(HMPV) با ۴.۵ درصد در راس ویروس های در گردش است.
وضعیت بیماری تب دنگی، چیکونگونیا و زیکا کشور
طبق آخرین آمار مرکز مدیریت بیماریهای واگیر، از ابتدای سال تا ۷ تیر امسال، ۲۲۲ مورد بیمار مبتلا به تب دنگی در کشور شناسایی شده است.
از این تعداد، ۲۱۹ مورد در شهرستان چابهار گزارش شده که ۲۱۵ مورد آن بومی و ۴ بیمار شناسایی شده مربوط به آلوده شدگان در کشور پاکستان بوده‌اند.
یک مورد در زاهدان و دو مورد در ایرانشهر گزارش شده است که هر سه بیمار سابقه سفر به چابهار داشته‌اند.
همچنین در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۱۱۲۶ مورد تب دنگی در کشور تشخیص داده شد که تعداد ۹۲۲ مورد آن در داخل کشور رخ داده است و انتقال محلی محسوب می شود و مابقی بیماران در خارج از کشور به بیماری دچار شده اند.
در سال ۱۴۰۳، پنج مورد بیمار مبتلا به چیکونگونیا گزارش شد که تمامی موارد سابقه سفر به خارج ازکشور داشته اند.
این بیماران در شهرستان های چابهار و تهران تشخیص داده شده اند. همچنین مورد مبتلا به زیکا گزارش نشده است.
وضعیت کشور از نظر وجود پشه آئدس ناقل
در تمامی مبادی مرزی زمینی، ریلی، دریایی و هوایی بین المللی مراقبت حشره شناسی انجام می شود. اولین گزارش صید پشه آئدس اجیپتی در اسفند سال ۱۳۹۸ در شهرستان بندرلنگه استان هرمزگان گزارش شده است.
در حال حاضر پشه آئدس اجیپتی در استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان (چابهار و کنارک)، بوشهر (عسلویه و کنگان)، فارس (شهرستان مهر) و آئدس آلبوپیکتوس در تمامی نقاط استان گیلان، در شهرستان های رامسر، تنکابن، عباس آباد، محمودآباد و نور استان مازندران و شهرستان بیله سوار استان اردبیل، شهرستان های خدافرین، هوراند و کلیبر استان آذربایجان شرقی گزارش شده است.
اجرای طرح مهر درمان در شهرستان های بوانات و زرین دشت، با ارایه خدمات تخصصی به ۴۵۷ بیمار
طرح «مهر درمان» با هدف ارتقای سطح سلامت و دسترسی عادلانه به خدمات پزشکی و با محوریت ارائه خدمات تخصصی و فوق تخصصی به بیماران مناطق کمتر برخوردار، به طور همزمان در شهرستان های زرین دشت و بوانات اجرا شد
معاون درمان دانشگاه گفت: در این طرح تیمی از پزشکان متخصص و فوق تخصص در رشته‌های مختلف پزشکی، در بیمارستان‌های شهرستان‌ها حضور یافته و به ارائه خدمات درمانی به بیماران می‌پردازند.
دکتر «امین نیاکان» با اشاره به اجرای این طرح در شهرستان های بوانات و زرین دشت افزود: گروه های پزشکی با حضور در بیمارستان حضرت ولی عصر (عج) بوانات و بیمارستان حضرت امام موسی کاظم (ع) زرین دشت، به ۴۵۷ بیمار خدمات تخصصی ارائه کردند.
به گفته این مقام مسوول در حوزه سلامت فارس، با حضور پزشکان متخصص و فوق تخصص در این مناطق، بیماران دیگر نیازی به مراجعه به مراکز استان نداشته و می‌توانند خدمات درمانی موردنیاز را در شهر خود دریافت کنند.
دکتر نیاکان دیگر دستاور اجرای این طرح علاوه بر ویزیت بیماران را فعال‌سازی اتاق عمل و سایر بخش‌های بیمارستان‌های شهرستان‌های استان عنوان کرد.
انتصاب سرپرست دانشکده علوم توانبخشی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز طی حکمی، دکتر «ایمان رضایی» را به عنوان سرپرست دانشکده علوم توانبخشی منصوب کرد.
در متن حکم دکتر «سید بصیر هاشمی» رئیس دانشگاه، خطاب به دکتر «ایمان رضایی» آمده است:
احتراماً نظر به مراتب تعهد و تجربیات ارزنده جنابعالی، به موجب این ابلاغ به عنوان «سرپرست دانشکده علوم توانبخشی» منصوب می گردید. امیدوارم با استعانت از الطاف الهی، حسن تدبیر و رعایت تمام ضوابط و جهات شرعی و قانونی و در نظر داشتن منشور اخلاقی و اجرایی دولت چهاردهم، توجه به سیاست ها و اسناد بالا دستی و قانون هفتم پیشرفت کشور در حوزه سلامت، هماهنگی با اینجانب و جلب همکاری اساتید محترم در انجام امور محوله و حفظ و ارتقای جایگاه دانشکده موفق باشید.
دکتر سید بصیر هاشمی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز از زحمات دکتر «متاله» در مدت تصدی این مسئولیت قدردانی کرد.
- نویسنده : مریم توانا
