ظفرقندی، در حاشیه یکصد و سومین جلسه شورای عالی بیمه در ستاد وزارت بهداشت، گفت: در این جلسه مقرر شد پیوند مغز استخوان مانند پیوند کبد تحت پوشش بیمه قرار گیرد.
او، گفت: مطابق مصوبات برنامه هفتم توسعه و بر اساس مصوبه امروز شورایعالی بیمه سلامت مقرر شده که از سال آینده هزینه‌های بستری و درمان افراد تحت پوشش کمیته امداد، زنان سرپرست خانوار و جانبازان معسر و افراد تحت پوشش بهزیستی در بیمارستان‌های دولتی رایگان شود.
این مقام مسئول، گفت:در جلسه امروز مصوب شد که افراد بالای ۶۵ سال یا دارای بیماری‌های خاص نیز حق بیمه کمتری پرداخت کنند.
وزیر بهداشت در خصوص پرداخت مطالبات داروخانه‌ها نیز گفت: در هفته گذشته بخش عمده ای از مطالبات داروخانه ها پرداخت شد.
ظفرقندی، از بودجه ۳۰۰ میلیون دلاری صندوق توسعه حدود ۶۰ درصد مطالبات شرکت های دارویی و تجهیزات پزشکی پرداخت شده است.
وزیر بهداشت، گفت: پویش نه به تصادف حرکتی خیرخواهانه و برای حفظ سلامی مردم به ویژه جوانان است و نهادهای دولتی و سمن ها در این خصوص وارد عمل شده اند و شاهد پیوستن به این پویش توسط ورزشکاران و هنرمندان و سایر اقشار جامعه هستیم.
او، گفت: با احتیاط در رانندگی، بهبود جاده ها و بهینه سازی خودروها باید بتوانیم مرگ و میر تصادفات را کاهش دهیم.
چاقی شکمی و خطر بروز سکته مغزی
سکته مغزی یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های عصبی در دنیا است که سالیانه مرگ و میر و ناتوانی‌های فراوانی را برای بسیاری از افراد جامعه به همراه دارد. سکته مغزی عامل ۸۵ درصد از مرگ و میرها در کشورهای توسعه یافته بوده و به عنوان دومین علت مرگ در سراسر دنیا محسوب می‌شود.
در ایران نیز سکته مغزی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ناتوان‌کننده، شناخته شده و عوارض و ناتوانی‌های بالای ناشی از آن، بار سنگینی را بر بیمار و سیستم‌های مراقبت سلامتی تحمیل می‌کند.
شناسایی عوامل خطر سکته مغزی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، عامل مهمی در تعیین اولویت‌ها و دستورالعمل‌های پیشگیری‌کننده و کاهش‌دهنده بروز سکته مغزی است. این عوامل خطر شامل فشارخون بالا، مصرف دخانیات، رژیم غذایی، نداشتن تحرک فیزیکی، دیابت، مصرف الکل، فاکتورهای انتقال‌دهنده چربی، مشکلات قلبی، عوامل روانی _ اجتماعی و چاقی شکمی است.
چاقی شکمی یکی از مهم‌ترین عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی_عروقی است که می‌تواند منجر به از کار افتادگی زودرس و افزایش احتمال مرگ و میر شود. چاقی شکمی علاوه بر افزایش احتمال بروز ریسک فاکتورهای بزرگ سکته مغزی مانند دیابت و فشارخون بالا می‌تواند منجر به تشدید ناتوانی و معلولیت‌های ناشی از سکته مغزی در مبتلایان شود.
به طور کلی چاقی شکمی در مقایسه با شاخص توده بدنی، عامل پیش‌بینی‌کننده قوی‌تری در رابطه با بروز سکته‌های مغزی و حملات ایسکمیک گذرا است. از سوی دیگر، چاقی شکمی ریسک‌فاکتور قوی‌تری در ارتباط با مرگ و میر ناشی از اختلالات قلبی- عروقی در افراد محسوب می‌شود.
آمارهای مختلف نشان‌دهنده بیشتر بودن شیوع چاقی شکمی در زنان نسبت به مردان است. چاقی شکمی را عامل مستقلی برای بروز سکته‌های مغزی در زنان دانسته‌اند. افزایش شیوع چاقی در زنان می‌تواند ناشی از ازدواج زودرس، تحرک فیزیکی کمتر و ترشح هورمون‌های جنسی باشد.
ترشح هورمون‌های جنسی در زنان بر سنتز پروتئین‌ها اثر گذاشته و با کاهش فعالیت بدنی، نداشتن تعادل در ترشح هورمون‌های رشد و جنسی و افزایش سلول‌های چربی ناشی از ترشح کورتیزول می‌تواند منجر به افزایش بروز چاقی شود.
علاوه بر این، الگوهای فرهنگی مختلف در برخی از کشورها می‌تواند در بالا بودن شیوع چاقی در زنان نقش داشته باشد؛ به عنوان مثال در برخی از کشورها به ویژه کشورهای آفریقایی، وجود چربی اضافی در زنان به عنوان بخشی از زیبایی آنها تلقی شده و توسط اغلب زنان ترجیح داده می‌شود.
نتایج مطالعات نشان داده است که خطر بروز سکته مغزی در افراد دارای اضافه وزن، ۲۲ درصد و در افراد چاق حدود ۶۴ درصد است. در مطالعات دیگر نیز ارتباط منفی و معنا‌داری بین چاقی و اضافه وزن با بازتوانی بیماران مبتلا به سکته مغزی گزارش شده است؛ به طوری که میزان بهبودی بیماران مبتلا به چاقی و دارای اضافه وزن مبتلا به سکته مغزی نسبت به بیماران دچار سکته مغزی با وزن طبیعی، کمتر است. همچنین هزینه‌های درمانی و طول مدت بستری در بیمارستان در این بیماران بیشتر است.
نتایج مطالعات متعددی نشان‌دهنده ارتباط مستقیم و معنا‌دار مصرف روغن با چاقی شکمی بوده است. بدین‌معنا که با افزایش مصرف روغن، میزان چاقی شکمی افزایش می‌یابد. مصرف اسیدهای چرب ترانس با ایجاد مقاومت انسولینی موجب افزایش وزن و بروز چاقی شکمی می‌شود.
مصرف اسیدهای چرب با درصد اشباع پایین می‌تواند با کاهش خطرات متابولیکی همراه باشد. به نظر می‌رسد که شیوع بالای چاقی شکمی را می‌توان تا حد زیادی به وضعیت تغذیه‌ای افراد نیز نسبت داد. رژیم غذایی نقش مهمی در بروز بیماری‌های مزمن دارد و روند صعودی شیوع چاقی شکمی در کشورهایی مانند ایران به افزایش عوامل خطر محیطی مانند رژیم غذایی نسبت داده شده است. از آنجایی که کیفیت پایین رژیم غذایی، رابطه مستقیمی با چاقی شکمی دارد و بهبود کیفیت تغذیه یکی از مهم‌ترین راه‌های کنترل چاقی شکمی است، تعدیل رژیم غذایی به ویژه در بیماران مبتلا به سکته مغزی ضروری به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر محققان رابطه معکوسی را بین سطح سواد و چاقی شکمی گزارش کرده‌اند. می‌توان نتیجه گرفت که به منظور کاهش بروز چاقی شکمی می‌بایست برنامه‌های ارتقای سلامتی به ویژه در جمعیت عمومی، بیشتر بر جمعیت بیسواد یا با سطح سواد پایین متمرکز باشد.
نتیجه‌گیری
چاقی شکمی شیوع بالایی در بیماران مبتلا به سکته مغزی دارد. با توجه به مطالعات مختلف صورت‌گرفته، چاقی شکمی از عوامل خطر اصلی ابتلا به دیگر اختلالات قلبی_عروقی محسوب می‌شود؛ از این رو، پیشگیری از چاقی و کاهش وزن هم به منظور پیشگیری از بروز سکته مغزی و هم سرعت بخشیدن به بازتوانی مبتلایان به سکته مغزی می‌بایست در برنامه‌های مربوط به کنترل و پیشگیری از بروز بیماری‌های مزمن مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.
در زمینه اقدامات مؤثر در این راستا می‌توان به مواردی مانند بهبود کیفیت تغذیه، ارتقای سطح سواد سلامت و افزایش فعالیت بدنی اشاره کرد.
آرش دشتابی
دکترای تخصصی علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز
پیشگیری از اضافه وزن و چاقی در نوجوانان
چاقی و اضافه وزن در نوجوانان یکی از مشکلات شایع در جوامع امروزی است که می‌تواند عوارض جدی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون و کلسترول بالا، مشکلات تنفسی به خصوص هنگام خواب و کاهش اعتماد به نفس را به همراه داشته باشد.
چاقی می‌تواند بر تعادل هورمونی بدن تأثیر گذاشته و باعث بروز مشکلات هورمونی مانند مقاومت به انسولین شود.
با توجه به تغییرات سبک زندگی و افزایش مصرف غذاهای ناسالم، پیشگیری از چاقی در نوجوانان از اهمیت بالایی برخوردار است.
در اینجا برخی راهکارهای مؤثر برای پیشگیری از چاقی و اضافه وزن در نوجوانان ارائه شده است:
تغذیه سالم و متعادل
کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده: غذاهای آماده، فست‌فودها، تنقلات شور و شیرین حاوی کالری بالا و مواد مغذی کم هستند. بهتر است مصرف این غذاها محدود شود.
افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات: این مواد غذایی سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند و به کنترل وزن کمک می‌کنند.
مصرف پروتئین‌های سالم: منابع پروتئینی مانند مرغ، ماهی، تخم مرغ، حبوبات و مغزها می‌توانند احساس سیری طولانی‌تری ایجاد کنند.
پرهیز از نوشیدنی‌های قندی: نوشابه‌ها، آب‌میوه‌های صنعتی و نوشیدنی‌های انرژی‌زا حاوی قندهای افزوده هستند که می‌توانند باعث افزایش وزن شوند.
فعالیت بدنی منظم
ورزش روزانه: حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید در روز، مانند دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری یا بازی‌های ورزشی، برای نوجوانان توصیه می‌شود. شرکت در کلاس‌های ورزشی یا تیم‌های مدرسه می‌تواند انگیزه نوجوانان را برای تحرک بیشتر افزایش دهد.
nbsp; کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش: عدم تحرک، تماشای تلویزیون و نشستن پشت کامپیوتر در نوجوانان می تواند نقش مهمی در اضافه وزن آنها داشته باشد. تماشای تلویزیون، بازی‌های کامپیوتری و استفاده از تلفن همراه باید به کمتر از ۲ ساعت در روز محدود شود.
خواب کافی و با کیفیت
زمان خواب منظم: نوجوانان به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند. کم‌خوابی می‌تواند باعث افزایش هورمون‌های گرسنگی و تمایل به مصرف غذاهای پرکالری شود.
ایجاد محیط خواب مناسب: کاهش نور و سر و صدا در اتاق خواب و پرهیز از استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
مدیریت استرس و سلامت روان
پیشگیری از پرخوری عصبی: استرس و اضطراب می‌توانند باعث پرخوری و مصرف غذاهای ناسالم شوند. آموزش روش‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا صحبت با مشاور می‌تواند مفید باشد.
تقویت اعتماد به نفس: نوجوانانی که از نظر روانی احساس امنیت و ارزشمندی می‌کنند، کمتر به سمت رفتارهای ناسالم مانند پرخوری تمایل پیدا می‌کنند.
الگوسازی مثبت توسط خانواده
الگوی تغذیه سالم: والدین و اعضای خانواده می‌توانند با انتخاب غذاهای سالم و پرهیز از مصرف غذاهای ناسالم، الگوی مناسبی برای نوجوانان باشند.
فعالیت‌های خانوادگی: پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا بازی‌های گروهی در کنار خانواده می‌تواند به افزایش تحرک نوجوانان کمک کند.
حمایت عاطفی: تشویق و حمایت خانواده در ایجاد عادات سالم می‌تواند انگیزه نوجوانان را برای حفظ وزن مناسب افزایش دهد.
آموزش و آگاهی‌بخشی
آموزش تغذیه سالم: نوجوانان باید با اهمیت تغذیه سالم و تأثیر آن بر سلامت کلی بدن آشنا شوند.
برچسب‌خوانی مواد غذایی: آموزش خواندن برچسب‌های غذایی به نوجوانان کمک می‌کند تا غذاهای کم‌کالری و مغذی را انتخاب کنند.
پایش منظم وزن و سلامت
چک‌آپ‌های دوره‌ای: مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وزن، قد و شاخص توده بدنی (BMI) می‌تواند به تشخیص زودهنگام اضافه وزن کمک کند.
درمان به موقع: در صورت تشخیص اضافه وزن، مشورت با متخصص تغذیه یا پزشک برای دریافت برنامه غذایی و ورزشی مناسب ضروری است.
نتیجه‌گیری
پیشگیری از چاقی و اضافه وزن در نوجوانان نیازمند همکاری خانواده، مدرسه و جامعه است. با ایجاد عادات سالم در تغذیه، افزایش فعالیت بدنی، مدیریت استرس و خواب کافی، می‌توان از بسیاری از مشکلات مرتبط با چاقی جلوگیری کرد. آموزش و آگاهی‌بخشی به نوجوانان نیز نقش کلیدی در ایجاد سبک زندگی سالم و پایدار دارد.
مریم پروا
کارشناس تغذیه واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان زرقان
- نویسنده : مریم توانا
