این جوامع میکروبی، موسوم به «میکروبیوم روده»، نه تنها در هضم غذا، بلکه در تنظیم سیستم ایمنی، سنتز ویتامین ها و حتی خلق وخو نقش دارند.
پروبیوتیک ها، به عنوان ساکنان مفید این اکوسیستم، باکتری ها یا مخمر های زنده ای هستند که با حفظ تعادل میکروبیوم، سلامت عمومی را ارتقا می دهند.
این موجودات ریز از طریق مکانیسم های علمی دقیقی عمل می کنند؛ به عنوان مثال با اشغال جایگاه های اتصال در دیواره روده، از چسبیدن پاتوژن ها جلوگیری کرده یا با ترشح موادی مانند اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (مثل بوتیرات)، التهاب را کاهش می دهند.
پری بیوتیک ها، برخلاف پروبیوتیک ها، موجود زنده نیستند، بلکه ترکیباتی مانند «اینولین» و «فروکتوالیگوساکاریدها» هستند که به عنوان سوخت اختصاصی باکتری های مفید عمل می کنند. این ترکیبات در موز، سیر و غلات کامل یافت می شود و با تحریک رشد گونه های مفیدی مانند «لاکتوباسیلوس» و «بیفیدوباکتریوم»، اثر پروبیوتیک ها را تشدید می کنند.
فواید پروبیوتیک ها؛ از روده تا مغز
مطالعات متابولومیکس نشان می دهد پروبیوتیک ها با تعدیل فعالیت های متابولیک میکروبیوم، بر سلامت گوارش تأثیر می گذارند. به عنوان مثال «لاکتوباسیلوس رامنوسوس GG » با مهار رشد باکتری های بیماری زا مانند «کلستریدیوم دیفیسیل»، از اسهال ناشی از آنتی بیوتیک ها جلوگیری می کند.
در بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، گونه هایی مانند «بیفیدوباکتریوم اینفانتیس» با تنظیم انتقال دهنده های عصبی روده، علائمی مانند نفخ و درد را کاهش می دهد.
پروبیوتیک ها با القای ترشح ایمونوگلوبولین A و فعالسازی ماکروفاژها، پاسخ ایمنی مخاطی را تقویت می کنند. مطالعات کارآزمایی بالینی نشان داده است مصرف پروبیوتیک ها شیوع عفونت های تنفسی را تا ۲۷ درصد کاهش می دهد. همچنین برخی از پروبیوتیک با کاهش سطح سیتوکین های التهابی مانند IL-6 و افزایش پیشساز های سروتونین (مثل تریپتوفان)، اثرات ضداضطرابی و ضدافسردگی نشان می دهد.
سلامت میکروبیوم تنها با پروبیوتیک ها تضمین نمی شود. مصرف روزانه ۳۰ گرم فیبر (پری بیوتیک) و مدیریت استرس با روش هایی مانند مدیتیشن، برای حفظ این تعادل حیاتی است.
منابع غذایی پروبیوتیک ها: ماست، دوغ، پنیر، کفیر و سایر غذاهای تخمیری مانند نان خمیر ترش
منابغ غذایی پری بیوتیک ها: مواد غذایی گیاهی به ویژه پیاز، سیر، موز، کلم، غلات کامل و حبوبات
«علی سیمکان پور»؛ کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان فراشبند
دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز؛
فصل گرما و خطر افزایش شیوع بیماری اسهال آمیبی (آمیبیاز)
راهکار طفره انگل از سیستم ایمنی بدن انسان
انگل تک یاخته، انتامیبا هیستولیتیکا که عامل ابتلاء به بیماری آمیبیاز می باشد، با فریب دستگاه ایمنی بدن انسان تکه هایی از سلول های سنگفرشی مجرای گوارشی را با پاهای کاذب خود جدا ساخته، فرو برده و سپس با این اجزای سلولی میزبان، خودش را مخفی ساخته و از شناسایی توسط سیستم دفاعی بدن انسان فرار می کند. در واقع، طی فرآیند تروگوسیتوز (Trogocytosis)، این انگل خود را در لباس مُبّدل پروتئین های میزبان (CD55, CD46) پوشانده تا مانع شناسایی شود.
آمیب با آب یا غذای آلوده، و در برخی موارد از راه حشراتی مانند مگس خانگی و سوسری ها، وارد بدن انسان شده که می تواند با تهاجم به بافت های مغز، ریه و کبد و ایجاد آبسه های وخیم کبدی، ریوی و مغزی منجر به مرگ افراد گردد.
محققان کشف کرده اند که انگل با خوردن این پروتئین های تنظیم ایمنی (بخشی از فرآیند حذف با این پروتئین های ثبوت کمپلمان: CD55, CD46) از سطح سلول های انسان و با پوشش (استتار) شبیه به سلول میزبان، آمیب را از نابودی نجات بخشیده که به تخریب بیشتر بافت های فرد آلوده و اسهال آمیبی می انجامد.
رعایت بهداشت فردی با نوشیدن آب سالم و ضدعفونی کردن صیفی جات و پیشگیری از آلودگی غذا توسط حشرات و فروشندگان دوره گرد مواد غذایی؛ و نیز درمان با تتراسیکلین خوراکی و ۵-نیتروایمیدازول جزو روش های پیشگیری و کنترل می باشند.
دکتر «محمّدجعفر مؤمن بالله فرد» عضو هیات علمی گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری ها
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز خبر داد:
به همت کارشناسان بهداشت اقدامات کنترل پشه آئدس در منطقه وراوی شهرستان مُهر انجام شد
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز از اجرای اقدامات کنترلی در پی شناسایی پشه آئدس در منطقه وراوی شهرستان مُهر خبر داد.
اورنگ ایلامی با اعلام آماده‌باش کامل در پی شناسایی پشه آئدس در منطقه وراوی شهرستان مهر گفت: بلافاصله پس از دریافت گزارش اولیه، تیم واکنش سریع ستادی به منطقه اعزام و اقدامات فوری از جمله پایش محیطی، تله‌گذاری، بررسی منابع آب راکد، آموزش عمومی و اجرای عملیات مه‌پاشی با تجهیزات تخصصی در دستور کار قرار گرفت.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به صید پشه بالغ و تأیید نهایی گونه آئدس اجیپتی در آزمایشگاه حشره‌شناسی دانشگاه بیان داشت: حضور این گونه پشه، زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی است و همکاری مردم در حذف زیستگاه‌های احتمالی، مانند لاستیک‌های رها شده، ظروف آب‌گیر و منابع راکد، نقش اساسی در پیشگیری از گسترش آن دارد.
او بر اهمیت اجرای برنامه آموزش خانه‌به‌خانه در محدوده‌های پرخطر اشاره کرد و افزود: تیم‌های آموزش سلامت و بهداشت محیط با حضور در منازل، ضمن اطلاع‌رسانی مستقیم، راهکارهای پیشگیرانه را به خانواده‌ها ارائه دادند.
دکتر ایلامی در ادامه با تأکید بر اهمیت مشارکت مردم در موفقیت این برنامه‌ها گفت: کنترل ناقلینی مانند پشه آئدس نیازمند همکاری نزدیک مردم و رعایت اصول ساده اما مهمی همچون حذف آب‌های راکد و همکاری با نیروهای بهداشتی است که این اقدامات، نقش مهمی در پیشگیری از شیوع بیماری‌هایی نظیر تب دنگی، زیکا و چیکونگونیا دارد.
این مقام مسوول در دانشگاه افزود: در ادامه اقدامات میدانی، برنامه «مراقبت حشره‌شناسی خانه‌به‌خانه» نیز توسط تیم‌های تخصصی حشره‌شناسی و بهداشت محیط اجرا شد و در این طرح، کارشناسان با حضور در منازل محدوده‌های هدف، نسبت به شناسایی احتمالی زیستگاه‌های لاروی، تله‌گذاری، جمع‌آوری نمونه و ارائه آموزش‌های پیشگیرانه به ساکنان اقدام کردند.
رونمایی از ۲۳ محصول دارویی جدید در گروه سلامت و دارویی برکت
با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت «امام (ره)» و رئیس سازمان غذا و دارو از ۲۳ محصول دارویی جدید در گروه سلامت و دارویی برکت رونمایی شد.
در مراسمی رسمی با حضور دکتر «محمدرضا ظفرقندی» وزیر بهداشت، مهندس «پرویز فتاح»، رئیس ستاد اجرایی فرمان حضرت «امام (ره)» و دکتر «پیر صالحی» رئیس سازمان غذا و دارو از ۲۳ محصول دارویی جدید در گروه سلامت و دارویی برکت رونمایی شد. در شهرک دارویی برکت رونمایی شد.
این محصولات که پیش از این عمدتاً وارداتی، کمیاب یا نایاب بودند، اکنون با تکیه بر توان داخلی به مرحله تولید و خودکفایی رسیده‌اند و گامی مهم در مسیر افزایش دسترسی بیماران به داروهای تخصصی و کاهش وابستگی به واردات محسوب می‌شوند.
در حوزه داروهای ضد سرطان، داروهایی نظیر جفیتینیب، زولدرونیک اسید، ابیراترون، پلریکسافور، جمسیتابین، رگورافنیب و ماسیتنتان به تولید داخلی رسیده‌اند. همچنین در بخش داروهای قلب و عروق، داروهای اینداپاماید و ساکوبیترول/والزارتان معرفی شده‌اند.
در حوزه اعصاب و روان، تولید داروهایی مانند آلپرازولام، ملاتونین، GABA و ۵-HTP آغاز شده است. در بخش مکمل‌ها و فرآورده‌های گیاهی نیز محصولات متنوعی از جمله سیترولین مالات، لیور تی‌دی، برونکو تی‌دی، بی تی‌دی، تی‌دی پاور، تی‌دی جاست، هربو مایند، جینکگو تی‌دی و Herbo Mind تولید شده‌اند.
در زمینه واکسن، واکسن گاردیسان جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) معرفی شده است که می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و زگیل تناسلی مؤثر باشد. همچنین در حوزه سلول‌درمانی، دو محصول مهم با عنوان‌های WhartoCell و LaViCell توسعه یافته‌اند.
در دسته داروهای بی‌حسی و اتاق عمل، داروهای روپیوکائین و ژل لوبریکائین به تولید رسیده‌اند. همچنین دو ماده اولیه دارویی مهم شامل دس‌لوراتادین و پرگابالین نیز در داخل کشور تولید شده‌اند. در کنار این محصولات، اسپری بزاق مصنوعی (Artificial Saliva Spray) نیز به عنوان محصولی دیگر معرفی شده است.
این دستاورد موجب صرفه‌جویی ارزی معادل ۴۳ میلیون دلار از محل جلوگیری از واردات شده و نقطه عطفی در مسیر خودکفایی دارویی کشور به شمار می‌رود.
- نویسنده : مریم توانا
