سه کتاب با عنوانهای «تحول علوم انسانی از مبادی تا روششناسی»، «جامعه شناسی با رویکرد سه وجهی» و « مجموعه مباحثات علمی شورای پژوهشکده تحول در علوم انسانی در دانشگاه شیراز از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۸»، باهدف معرفی آخرین دستاوردهای پژوهشکده تحول در علوم انسانی به علاقهمندان این موضوع، ازسوی پژوهشکده تحول در علوم انسانی دانشگاه شیراز منتشر و رونمایی شد.
همزمان با نشست پژوهشکده تحول در علوم انسانی دانشگاه شیراز با موضوع «تحول و تعالی علوم سلامت در دهسال آینده» که با سخنرانی دکتر سیدضیاءالدین تابعی، استاد بازنشسته پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ترتیب یافت، از سه کتاب پژوهشکده تحول در علوم انسانی دانشگاه شیراز باحضور صاحبنظران حوزهی علوم انسانی رونمایی شد.
کتاب تحول علوم انسانی از مبادی تا روششناسی، اثر دکتر سیدمحمدرضا تقوی، استاد روانشناسی بالینی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز است که در ۴۴۷صفحه و پنج فصل تنظیم و ازسوی انتشارات مرکز پژوهشهای علوم انسانی اسلامی صدرا منتشر شده است.
از دیدگاه نویسندهی این اثر، تحول علوم انسانی در معانی «بهروزرسانی، بومیسازی، کارآمدی، و اسلامیسازی» بهکار رفته است. ۱. «تحول بهمعنای بهروزرسانی» برای مرحلهی گذار و جلوگیری از تضعیف دریافتهای بین تمدنی، لازم و کارآمد است؛ ۲. تحول علوم انسانی در معنای «بومیسازی» را میتوان «متناسبسازی» محتوای علم با فرهنگ زیستبوم محل مورد استفادهی دانش دانست؛ ۳. تحول در معنای کارآمدی بهمعنای «حداکثر بهرهبرداری از ظرفیت دانش رایج» فرض میشود. به نظر میرسد تحول علوم انسانی در هر سه معنای فوق گرچه ضروری است؛ لیکن از آنچنان بردی که بتواند غایتمندی دانش را تحت تأثیر قرار دهد، برخوردار نیست؛ ۴. اگر قرار است تحول علوم انسانی به شکل دادن یک نظامواره منسجم و یکپارچه در دانش، که میتواند در زندگی و زیستبوم ما تغییرات بهینه و متناسب را محقق نماید، منتهی شود، باید تحول علوم انسانی را در ژرفترین معنای خود که تغییر و بسط در منطق تولید علم است فرض کرد. پیش فرض کتاب آن است که هر رویکرد علمی با یک منطق زیربنایی پا به عرصهی علم میگذارد. ازهمینرو تحول در علم رایج، بدون بسط و تحول در منطق علم، تنها میتواند لایههای روبنایی دانش موجود را تحت تأثیر قرار دهد. با چنین نگرشی کتاب حاضر تلاش دارد تا مفاهیم کلیدی علوم انسانی را با نگاه تحولی مطرح نماید و در علم روانشناسی به کار گیرد.
کتاب جامعهشناسی با رویکرد سه وجهی نیز، اثر دکتر سیدسعید زاهد زاهدانی، دانشیار جامعهشناسی دانشگاه شیراز است که در ۲۸۶صفحه ازسوی انتشارات پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منتشر شده است. کتاب حاضر در پنج بخش و ده فصل رویکردی به جامعهشناسی اسلامی را معرفی میکند. نویسنده، علم جامعهشناسی را بهعنوان یک علم تجربی و دست آورد ارزندهی تمدن مدرن میپذیرد و تلاش میکند با نگاهی مبتنیبر مکتب اسلام به آن نگاه کند. در ابتدا با استفاده از کلام اسلامی ظرفیت این علم در توجیه اصول دین اسلام را بیان میکند، سپس با استفاده از اندیشهی فلاسفهی اسلامی تلاش میکند تا بر ظرفیت آن بیفزاید. در نگاهی تطبیقی ظرفیتی را که هستیشناسی اسلامی میتواند در این علم به وجود آورد، معرفی میکند و با اضافهکردن مبانی معرفتشناسی اسلامی این ظرفیت را کاملتر میکند. در ادامه نشان میدهد که هستیشناسی و معرفتشناسی اسلامی، جامعهشناس را قادر میکند تا پدیدههای اجتماعی و مسائل آن را جامعتر و کاملتر ملاحظه کند و دیدی عمیقتر به جامعه و مسائل آن داشته باشد. سرانجام پس از نشاندادن کاربرد این رویکرد در بررسی پدیدههایی مانند فرهنگ، آسیبهای اجتماعی، جنبشهای اجتماعی، خانواده و هنر کلیات روش تحقیق جامعهشناسی سه وجهی را معرفی نموده و آن را بهعنوان یک رویکرد جامعهشناختی به جامعهی علمی معرفی میکند.
کتاب مجموعه مباحثات علمی شورای پژوهشکده تحول در علوم انسانی در دانشگاه شیراز از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۸، اثر دکتر مریم مؤمنی، عضو پژوهشکده تحول در علوم انسانی است که زیر نظر دکتر سیدسعید زاهد زاهدانی، در ۵۳۰صفحه، ازسوی انتشارات عاصم منتشر شده که در سه فصل تنظیم شده است.
فصل اول این کتاب به تبیین مبانی نظری پارادایمهای کمی و کیفی روششناسی پرداخته است. فصل دوم، فلسفه علم، هستیشناسی و معرفتشناسی و فصل سوم، ابعاد مختلف تحول را ارائه میکند. مباحث این کتاب حاصل تتبعات و تفکرات و گفتوگوهای هفتهای اعضای پژوهشکده تحول در علوم انسانی از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۸ است.
- نویسنده : مریم توانا