سید بصیر هاشمی در نشست شورای پژوهشی دانشگاه، با قدردانی از تلاش‌های اعضای این شورا و همکاران حوزه پژوهش، پژوهش را زیربنای تصمیم‌سازی هوشمندانه در نظام سلامت توصیف کرد.
وی با بیان اینکه مغز متفکر دانشگاه در پژوهش و آموزش نهفته است، افزود: دانشگاه پژوهش‌محور، در تراز ملی و بین‌المللی نقش‌آفرین خواهد بود و از همین‌رو، سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها در دانشگاه باید مبتنی بر تحلیل‌های پژوهشی و نیازهای واقعی جامعه انجام شود.
دکتر هاشمی، شورای پژوهشی را از ارکان اصلی ارتقای علمی و تحقیقاتی دانشگاه دانست و گفت: «دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تکیه بر ظرفیت‌های پژوهشی خود توانسته در میان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، جایگاهی اثرگذار به‌دست آورد؛ و این مسیر، با نگاه آینده‌محور در دوره جدید مدیریتی با قوت پیگیری می‌شود.
وی همچنین با اشاره به رویکرد حمایتی هیئت‌رئیسه دانشگاه نسبت به بدنه پژوهشی، از تلاش برای رفع چالش‌ها و پاسخ به مطالبات اعضای هیات علمی گروه‌های پژوهشی خبر داد و تأکید کرد: سرمایه‌گذاری در پژوهش، سرمایه‌گذاری برای آینده نظام سلامت است و گسترش فرهنگ پژوهش‌محور در میان دانشجویان، مسیر دانشگاه را به سمت نوآوری و کارآفرینی هموار می‌سازد.
تاکید بر استفاده هوشمندانه از ظرفیت اساتید پژوهشی
در ادامه این نشست، دکتر «کوروش عزیزی» مشاور عالی رئیس دانشگاه، با تأکید بر انتخاب هدفمند اعضای هیات علمی گروه‌های پژوهشی، گفت: این اعضا از توان علمی بالا و دیدگاهی راهبردی برخوردارند و بهره‌برداری هوشمندانه از این ظرفیت، نقش مؤثری در ارتقای علمی دانشگاه و پاسخ‌گویی به نیازهای نظام سلامت دارد.
دکتر «حمید محمدی» معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه نیز در این نشست، گزارشی از وضعیت فعلی و اقدامات شورای پژوهشی، فهرست اولویت‌های پژوهشی، آیین‌نامه پژوهشگران یک درصد برتر و چالش‌های موجود در حوزه پژوهش ارائه کرد.
در ادامه، اعضای شورای پژوهشی دانشگاه، نقطه‌نظرات، پیشنهادها و ایده‌های خود را در حوزه‌های گوناگون مطرح کردند.
این نشست صبح امروز ششم مرداد ۱۴۰۴، با حضور دکتر سید بصیر هاشمی رئیس دانشگاه، دکتر کوروش عزیزی مشاور عالی رئیس دانشگاه و اعضای شورای پژوهشی، در سالن شهدای گمنام دانشگاه علوم پزشکی شیراز برگزار شد.
خیرین و سازمان‌های مردم‌نهاد، بازوی مؤثر توسعه خدمات درمانی در فارس هستند
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز، نقش‌آفرینی مؤثر خیرین سلامت و سازمان‌های مردم‌نهاد در بهبود خدمات درمانی به بیماران خاص را اقدامی ارزشمند و راهبردی دانست و بر تقویت همکاری با این نهادها تأکید کرد.
دکتر «سید بصیر هاشمی» در نشست هم‌اندیشی با انجمن حمایت از بیماران ام‌اس فارس، با اشاره به اهمیت مشارکت‌های مردمی در حوزه سلامت، گفت: استفاده هدفمند از ظرفیت خیرین و سازمان‌های مردم‌نهاد، می‌تواند سهم قابل توجهی در گسترش خدمات درمانی ایفا کند. این همراهی، مسیر درمان را برای بیماران هموارتر می‌سازد و از فشارهای اقتصادی، اجتماعی و روانی آنان می‌کاهد.
نگاه ویژه دانشگاه به بیماران خاص
رئیس دانشگاه با تأکید بر رویکرد علمی، انسانی و نظام‌مند در خدمت‌رسانی به بیماران خاص، افزود: از ابتدای فعالیت تیم مدیریتی جدید، تلاش کردیم با ایجاد انسجام بیشتر میان حوزه‌های درمانی، حمایتی و اجتماعی، روند خدمات‌رسانی به بیماران خاص را بهبود ببخشیم.»
دکتر هاشمی با اشاره به خدمات دانشگاه به بیماران مبتلا به ام‌اس، گفت: تاکنون ۹ هزار و ۱۴۳ بیمار مبتلا به ام‌اس در سطح شهرستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز شناسایی شده‌اند، از پیشرفت پروژه‌ای مهم در حوزه توانبخشی خبر داد و گفت: بیمارستان توانبخشی خیرساز در شهر صدرا ،در آینده ای نزدیک می تواند بخشی از خدمات توانبخشی مورد نیاز بیماران مبتلا به ام‌اس را در استان پوشش دهد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تأکید بر عزم جدی مجموعه دانشگاه برای حمایت از بیماران خاص، خاطرنشان کرد: در چارچوب اختیارات قانونی، درخواست‌ها و نیازهای انجمن حمایت از بیماران مبتلا به ام‌اس با جدیت پیگیری خواهد شد و دانشگاه از هیچ تلاشی برای رفع مشکلات این بیماران دریغ نخواهد کرد.
وی با اشاره به پیشرفت‌های حوزه پزشکی و توسعه زیرساخت‌های درمانی در استان، اظهار امیدواری کرد: با همدلی همکاران حوزه سلامت و همراهی خیرین، شاهد ارتقای کیفیت زندگی بیماران خاص و بهبود روند درمان آنها باشیم.
در این نشست، اعضای انجمن حمایت از بیماران ام‌اس نیز با قدردانی از رویکرد حمایتی دانشگاه و همراهی متخصصان حوزه سلامت، خواستار تقویت حمایت‌های دانشگاهی برای ارتقای کیفیت خدمات درمانی و توانبخشی به این بیماران شدند.
این نشست در ادامه تعامل سازنده دانشگاه علوم پزشکی شیراز با نهادهای مردمی و با هدف ارتقای خدمات به بیماران خاص، برگزار شد.
ارزیابی میدانی خدمات تغذیه‌ای با رویکرد ارتقای کیفیت رفاه دانشجویی
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز به همراه جمعی از اعضای هیأت رئیسه، به‌صورت سرزده از سلف‌سرویس مرکزی دانشجویان بازدید کرد و روند ارائه خدمات تغذیه‌ای را از نزدیک مورد بررسی قرار داد.
دکتر «سید بصیر هاشمی» در این بازدید، با تأکید بر اهمیت ارتقا خدمات رفاهی، گفت: این بازدید در راستای نظارت میدانی و ارزیابی مستمر خدمات تغذیه‌ای دانشجویان انجام شد تا از مطلوب بودن کیفیت، رعایت اصول بهداشتی و فرآیندهای پخت و توزیع غذا اطمینان حاصل شود.
وی با حضور در فضای سلف‌سرویس مرکزی، ضمن گفت‌وگو با تعدادی از دانشجویان و صرف ناهار در کنار آنان، از نزدیک در جریان دیدگاه‌ها، پیشنهادها و دغدغه‌های آنها قرار گرفت. همچنین با مسوولان و کارکنان سلف‌سرویس درباره روند فعالیت روزانه، چالش‌ها و نیازهای احتمالی گفت و گو کرد.
دکتر هاشمی، ارتقای زیرساخت‌های خدمات تغذیه‌ای را یکی از اولویت‌های دانشگاه در تابستان جاری عنوان کرد و افزود: نوسازی تجهیزات، بهبود فضای فیزیکی و ارتقای کیفیت طبخ غذا از برنامه‌هایی است که با هدف افزایش رضایتمندی دانشجویان دنبال می‌شود.
رئیس دانشگاه در پایان این بازدید، بر تداوم پایش میدانی و تقویت سازوکارهای نظارتی برای ارتقای خدمات رفاهی در سطح دانشگاه تأکید کرد.
کمبود ۵ هزار دستگاه آمبولانس در کشور نیازمند تأمین فوری منابع است/ نظام ارجاع آماده اجراست
نشست مشترک دکتر «محمدرضا ظفرقندی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونین وزارت بهداشت با رئیس و اعضای کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در محل بیمارستان قلب شهید رجایی تهران برگزار شد و در این نشست، موضوعات مهمی پیرامون چالش‌ها و راهکارهای حوزه سلامت کشور مورد بررسی قرار گرفت.
محمدرضا ظفرقندی» در این جلسه با اشاره به مشکلات موجود در حوزه اورژانس، اظهار کرد: عمر استاندارد آمبولانس‌ها در دنیا ۷ سال است، اما متأسفانه در کشور ما آمبولانس‌هایی با عمر ۱۶ سال هنوز در حال فعالیت هستند. در حال حاضر با کمبود ۵ هزار آمبولانس در کشور مواجه هستیم و لازم است با حمایت مجلس و دولت، اقدامات اساسی در این حوزه صورت گیرد.
وی با تأکید بر اهمیت تخصیص کامل بودجه مصوب مجلس به وزارت بهداشت، گفت: اگر بودجه تصویب‌شده به‌صورت کامل در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد، ما می‌توانیم با افتخار پرچم بهداشت و درمان را بالا نگه داریم. در عین حال، نظارت بر مصرف این بودجه نیز ضروری است.
وزیر بهداشت با اشاره به آمادگی کامل حوزه سلامت برای مواجهه با بحران‌ها، افزود: تمامی سناریوهای بحران در حوزه سلامت پیش‌بینی شده و آمادگی لازم برای مقابله با آنها وجود دارد. در جنگ ۱۲ روزه نیز کادر سلامت به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت کرده و مجروحان را در کمترین زمان ممکن درمان کردند.
دکتر ظفرقندی در بخش دیگری از سخنان خود به برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع اشاره کرد و گفت: برنامه پزشک خانواده آماده اجراست و اگر حمایت‌های لازم، به‌ویژه حمایت بودجه‌ای صورت گیرد، نظام ارجاع نیز به‌زودی به اجرا درخواهد آمد. قرار بود این برنامه از ابتدای تیرماه اجرایی شود اما به دلیل شرایط جنگی به تعویق افتاد. اکنون نظام ارجاع آماده است و نیازمند همراهی مجلس برای اجراست.
وی همچنین به اهمیت ارتقای سواد سلامت در کشور اشاره کرد و گفت: برنامه جامع سواد سلامت و خودمراقبتی آماده رونمایی است. هدف ما این است که با ورود به تلفن همراه مردم و ایجاد ارتباط مستقیم، اطلاعات سلامت را در دسترس قرار دهیم تا آگاهی عمومی نسبت به بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی افزایش یابد. نباید شرایطی پیش آید که ۵۰ درصد مردم دیابت داشته باشند اما از بیماری خود بی‌خبر باشند.
وزیر بهداشت در ادامه اعلام کرد: مسائل و دغدغه‌های مطرح‌شده توسط نمایندگان مجلس، توسط معاونین وزارت بهداشت پیگیری خواهد شد تا به نتایج عملی منجر شود.
در این جلسه، نقاط ضعف و قوت حوزه سلامت در راستای ارائه خدمات بهتر به مردم و تأمین منافع ملی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز , [۲۹.۰۷.۲۵ ۰۲:۲۰]
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اهمیت مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های بارداری پس از مثبت شدن آزمایش بارداری ارایه می شود.
مراقبت های معمول بارداری طی هشت بار مراجعه در دو نیمه اول و دوم بارداری (۲ بار در نیمه اول و ۶ بار در نیمه دوم) به مادر باردار ارایه می شود؛ زمان ملاقات های معمول بارداری عبارت است از: هفته ۶ تا ۱۰، هفته ۱۶ تا ۲۰ ، هفته ۲۴ تا ۳۰، هفته ۳۱ تا ۳۴، هفته ۳۵ تا ۳۷، هفته ۳۸، هفته ۳۹ و هفته ۴۰ بارداری؛ در اولین مراجعه مادر باردار در هر هفته بارداری، پس از گرفتن شرح حال اولیه متناسب با هفته بارداری، مراقبت های لازم به مادر باردار ارائه می شود.
در اولین مراجعه مادر باردار، پس از ارائه مراقبت ها از سوی ماما، معاینه از سوی پزشک انجام می شود؛ در این معاینه، پزشک ضمن انجام معاینه فیزیکی، پرونده مادر یا شرح حال و ارزیابی و نتیجه آزمایش ها و سونوگرافی (در صورت وجود) را بررسی و نتیجه ارزیابی کامل خود را در فرم مراقبت بارداری ثبت می کند.
هر زمان که مشکلات دهان و دندان در مادر مشاهده شد، ضروری است به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان ارجاع شود؛ بررسی و معاینات دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری تا پایان هفته چهاردهم بارداری؛ سه ماهه دوم از هفته پانزدهم تا پایان هفته بیست و هشتم بارداری و در سه ماهه سوم از هفته بیست و نهم تا زمان زایمان، در نظر گرفته می شود.
واکسن توأم: بهترین زمان برای تزریق واکسن توأم در مادر باردار که ایمن سازی کامل ندارد، از هفته بیست و هفتم تا سی و ششم بارداری (۴ هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان) است؛ اگر به هر دلیل مراجعه مادر برای دریافت مراقبت ها به تاخیر افتاد، بهتر است تزریق واکسن حداقل دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان باشد.
آنفلوانزا: به خانم هایی که در فصل شیوع آنفلوانزا باردار هستند، توصیه می شود واکسن غیر فعال آنفلوانزای فصلی را دریافت نمایند؛ تزریق در طول بارداری منعی ندارد.
تغذیه مناسب: آنچه در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد، تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است؛ بهترین راه، استفاده از همه گروه های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ و گروه حبوبات و مغزدانه هاست.
حرکت جنین: اولین حرکت جنین توسط مادر در هفته های ۱۶ تا ۲۰ احساس می شود.
سونوگرافی: به طور معمول در هفته ۱۶ تا ۱۸ ( از شروع هفته ۱۶ تا قبل از پایان هفته ۱۸ بارداری) و در هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری، سونوگرافی درخواست می شود.
سونوگرافی هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری به منظور بررسی تعداد جنین، محل جفت، سن بارداری، اندازه های جنینی و بررسی سلامت ظاهری جنین و سونوگرافی هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، محل جفت و اختلالات جفتی درخواست می شود.
شکایت های شایع: این شکایت ها در نیمه اول شامل دردناک و حساس شدن پستان ها، تکرر ادرار، خستگی، تهوع و استفراغ صبحگاهی، افزایش بزاق دهان، افزایش ترشحات مهبلی، تغییر خُلق و خو و رفتار، سوزش سر دل و ویار و در نیمه دوم شامل پُر رنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله سینه ها و ناف، یبوست، نفخ، افزایش ترشحات مهبلی، کمر درد، سوزش سر دل و تکرر ادرار است؛ این حالات برای مادر مضر نبوده و به علت سازگاری بدن با تغییرات بارداری است.
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری:
لکه بینی یا خونریزی، کاهش یا نداشتن حرکت جنین، آبریزش، سر درد و تاری دید، تب و لرز، درد شکم و پهلو و یا درد سر دل، سوزش یا درد هنگام ادرار، تنگی نفس و تپش قلب، ورم اندام ها، استفراغ شدید و مداوم، عفونت و درد شدید دندان و افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)؛ مادر باردار با داشتن این علائم باید به سرعت به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت، مراجعه کند.
کلاس آمادگی برای زایمان:
به منظور ترویج زایمان طبیعی و آموزش مادران در مورد فرایند زایمان و آماده کردن وی، مادر باید از هفته ۲۰ بارداری به کلاس های آمادگی برای زایمان معرفی شود.
این کلاس ها از هفته ۲۰ بارداری به مدت ۸ جلسه به منظور آشنایی مادر با مباحث تئوری بارداری و زایمان و پس از زایمان و مباحث عملی شامل تمرین های عصبی عضلانی، اصلاح وضعیت ها، تکنیک صحیح تنفس و آرام سازی تشکیل می شود؛ مادر باردار می تواند با یک نفر همراه به انتخاب خودش در این کلاس ها شرکت کند.
مشکلات ادراری تناسلی: این مشکلات شامل سوزش ادرار، درد هنگام ادرار، درد زیر دل، ترشحات غیر طبیعی و بد بوی واژینال، خارش و سوزش واژن و زخم ناحیه تناسلی است.
بررسی و معاینات دهان و دندان:
در ملاقات اول، دوم و سوم، دهان و دندان مادر از نظر وجود جرم، پوسیدگی، التهاب لثه، عفونت دندانی و آبسه توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان معاینه می شود؛ درمان بیماری های دهان و دندان منعی در بارداری ندارد.
التهاب لثه: متورم، پُر خون و قرمز شدن لثه
جِرم دندانی: چنانچه پلاک میکروبی به وسیله مسواک زدن و یا نخ کشیدن از سطح دندان ها پاک نشود و مدت طولانی روی دندان باقی بماند، به لایه ای سفت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود.
عفونت دندانی، آبسه و درد شدید: از فوریت های شایع دندان پزشکی است؛ پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت دندان معمولاً با دردهای شبانه، شدید، مداوم و خود به خودی همراه است که می تواند باعث تورم صورت و لثه ها(آبسه) شده و گاهی با فیستول(دهانه خروجی چرک آبسه دندان) همراه شود.
پوسیدگی دندان: تخریب ساختمان دندان به دنبال فعالیت میکروب های پوسیدگی زای دهان که علائم آن عبارتند از تغییر رنگ مینای دندان به رنگ قهوه ای یا سیاه، سوراخ شدن دندان، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم یا ترش و شیرین، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندان ها بر همدیگر.
مکمل های دارویی: در هر ملاقات، مصرف منظم مکمل های دارویی را تاکید کنید؛ مکمل هایی که در بارداری توصیه می شود:
اسید فولیک/ اسید فولیک همراه با یُد: از ابتدا تا پایان بارداری، روزانه ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک یا اسید فولیک همراه با ۱۵۰ میکرو گرم یُد تجویز شود.
نکته: در کسانی که مبتلا به هیپر تیروییدی هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود؛ مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.
آهن: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص آهن حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلیگرم آهن المنتال (با توجه به داروهای موجود در کشور) تجویز شود.
توصیه: بهتر است آهن خوراکی حداقل یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا و با معده خالی مصرف شود؛ جذب آهن همراه با ویتامین ث بهتر می شود؛ از مصرف همزمان آن با چای، قهوه و شیر خودداری شود؛ در صورت عدم تحمل آهن توصیه می شود که دوز مورد نیاز تقسیم شده و در طول روز مصرف شود و یا با دوز کم شروع و به تدریج افزایش یابد.
نکته: در مادران که سابقه سزارین، خونریزی پس از زایمان، چند قلویی، بارداری بیش از ۴ بار و نمایه توده بدنی بالای ۴۰ دارند، مصرف قرص آهن و تغذیه مناسب تاکید شود.
مولتی ویتامین مینرال: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص یا کپسول مولتی ویتامین مینرال تجویز شود.
نکته: در صورتی که قرص یا کپسول مولتی ویتامین دارای ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک است، نیاز به ادامه تجویز قرص اسید فولیک به صورت جداگانه از شروع هفته ۱۶ تا پایان بارداری نیست.
ویتامین D: از ابتدا تا پایان بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D تجویز شود.
توصیه های بهداشتی در بارداری:
تهوع و استفراغ صبحگاهی: مصرف یک وعده کوچک غذا مانند پنیر و بیسکوییت تُرد بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شب؛ آرام خوردن غذا و در وعده های کم؛ کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه دار، داغ و چرب؛ پرهیز از خالی نگه داشتن معده؛ دمای ملایم و سرد غذا؛ استفاده از دم کرده زنجبیل و بابونه و یا بوییدن آن؛ پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب.
سوزش سر دل: مشابه توصیه های تهوع و استفراغ و انجام تمرین های ورزشی مخصوص.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
کرامپ پا: استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ یخ، انجام حرکت کشش کف پا به سمت داخل(بدن) و مصرف بیشتر مایعات.
درد پشت و درد های لگنی: پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه، نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی محکم و مناسب دارد، خوابیدن به پهلو با کمک گرفتن از بالش بین زانوها، استفاده از ماساژ یا کیسه آب گرم یا سرد برای ناحیه دردناک، انجام تمرین های ورزشی تقویت عضلات کمر.
وَرَم: اگر وَرَم در اندام های تحتانی است و علتی جز بارداری ندارد، خودداری از آویزان نگه داشتن پاها به مدت طولانی و بالاتر نگه داشتن پاها از سطح زمین در هنگام استراحت.
لوکوره (افزایش ترشحات مهبلی): تعویض روزانه لباس زیر، شستن پرینه با آب معمولی.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اهمیت مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های بارداری پس از مثبت شدن آزمایش بارداری ارایه می شود.
مراقبت های معمول بارداری طی هشت بار مراجعه در دو نیمه اول و دوم بارداری (۲ بار در نیمه اول و ۶ بار در نیمه دوم) به مادر باردار ارایه می شود؛ زمان ملاقات های معمول بارداری عبارت است از: هفته ۶ تا ۱۰، هفته ۱۶ تا ۲۰ ، هفته ۲۴ تا ۳۰، هفته ۳۱ تا ۳۴، هفته ۳۵ تا ۳۷، هفته ۳۸، هفته ۳۹ و هفته ۴۰ بارداری؛ در اولین مراجعه مادر باردار در هر هفته بارداری، پس از گرفتن شرح حال اولیه متناسب با هفته بارداری، مراقبت های لازم به مادر باردار ارائه می شود.
در اولین مراجعه مادر باردار، پس از ارائه مراقبت ها از سوی ماما، معاینه از سوی پزشک انجام می شود؛ در این معاینه، پزشک ضمن انجام معاینه فیزیکی، پرونده مادر یا شرح حال و ارزیابی و نتیجه آزمایش ها و سونوگرافی (در صورت وجود) را بررسی و نتیجه ارزیابی کامل خود را در فرم مراقبت بارداری ثبت می کند.
هر زمان که مشکلات دهان و دندان در مادر مشاهده شد، ضروری است به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان ارجاع شود؛ بررسی و معاینات دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری تا پایان هفته چهاردهم بارداری؛ سه ماهه دوم از هفته پانزدهم تا پایان هفته بیست و هشتم بارداری و در سه ماهه سوم از هفته بیست و نهم تا زمان زایمان، در نظر گرفته می شود.
واکسن توأم: بهترین زمان برای تزریق واکسن توأم در مادر باردار که ایمن سازی کامل ندارد، از هفته بیست و هفتم تا سی و ششم بارداری (۴ هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان) است؛ اگر به هر دلیل مراجعه مادر برای دریافت مراقبت ها به تاخیر افتاد، بهتر است تزریق واکسن حداقل دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان باشد.
آنفلوانزا: به خانم هایی که در فصل شیوع آنفلوانزا باردار هستند، توصیه می شود واکسن غیر فعال آنفلوانزای فصلی را دریافت نمایند؛ تزریق در طول بارداری منعی ندارد.
تغذیه مناسب: آنچه در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد، تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است؛ بهترین راه، استفاده از همه گروه های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ و گروه حبوبات و مغزدانه هاست.
حرکت جنین: معمولاً اولین حرکت جنین توسط مادر در هفته های ۱۶ تا ۲۰ احساس می شود.
سونوگرافی: به طور معمول در هفته ۱۶ تا ۱۸ ( از شروع هفته ۱۶ تا قبل از پایان هفته ۱۸ بارداری) و در هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری، سونوگرافی درخواست می شود.
سونوگرافی هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری به منظور بررسی تعداد جنین، محل جفت، سن بارداری، اندازه های جنینی و بررسی سلامت ظاهری جنین و سونوگرافی هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، محل جفت و اختلالات جفتی درخواست می شود.
شکایت های شایع: این شکایت ها در نیمه اول شامل دردناک و حساس شدن پستان ها، تکرر ادرار، خستگی، تهوع و استفراغ صبحگاهی، افزایش بزاق دهان، افزایش ترشحات مهبلی، تغییر خُلق و خو و رفتار، سوزش سر دل و ویار و در نیمه دوم شامل پُر رنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله سینه ها و ناف، یبوست، نفخ، افزایش ترشحات مهبلی، کمر درد، سوزش سر دل و تکرر ادرار است؛ این حالات برای مادر مضر نبوده و صرفاً به علت سازگاری بدن با تغییرات بارداری است.
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری:
لکه بینی یا خونریزی، کاهش یا نداشتن حرکت جنین، آبریزش، سر درد و تاری دید، تب و لرز، درد شکم و پهلو و یا درد سر دل، سوزش یا درد هنگام ادرار، تنگی نفس و تپش قلب، ورم اندام ها، استفراغ شدید و مداوم، عفونت و درد شدید دندان و افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)؛ مادر باردار با داشتن این علائم باید به سرعت به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت، مراجعه کند.
کلاس آمادگی برای زایمان:
به منظور ترویج زایمان طبیعی و آموزش مادران در مورد فرایند زایمان و آماده کردن وی، مادر باید از هفته ۲۰ بارداری به کلاس های آمادگی برای زایمان معرفی شود.
این کلاس ها از هفته ۲۰ بارداری به مدت ۸ جلسه به منظور آشنایی مادر با مباحث تئوری بارداری و زایمان و پس از زایمان و مباحث عملی شامل تمرین های عصبی عضلانی، اصلاح وضعیت ها، تکنیک صحیح تنفس و آرام سازی تشکیل می شود؛ مادر باردار می تواند با یک نفر همراه به انتخاب خودش در این کلاس ها شرکت کند.
مشکلات ادراری تناسلی: این مشکلات شامل سوزش ادرار، درد هنگام ادرار، درد زیر دل، ترشحات غیر طبیعی و بد بوی واژینال، خارش و سوزش واژن و زخم ناحیه تناسلی است.
بررسی و معاینات دهان و دندان:
در ملاقات اول، دوم و سوم، دهان و دندان مادر از نظر وجود جرم، پوسیدگی، التهاب لثه، عفونت دندانی و آبسه توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان معاینه می شود؛ درمان بیماری های دهان و دندان منعی در بارداری ندارد.
التهاب لثه: متورم، پُر خون و قرمز شدن لثه
جِرم دندانی: چنانچه پلاک میکروبی به وسیله مسواک زدن و یا نخ کشیدن از سطح دندان ها پاک نشود و مدت طولانی روی دندان باقی بماند، به لایه ای سفت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود.
عفونت دندانی، آبسه و درد شدید: از فوریت های شایع دندان پزشکی است؛ پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت دندان معمولاً با دردهای شبانه، شدید، مداوم و خود به خودی همراه است که می تواند باعث تورم صورت و لثه ها(آبسه) شده و گاهی با فیستول(دهانه خروجی چرک آبسه دندان) همراه شود.
پوسیدگی دندان: تخریب ساختمان دندان به دنبال فعالیت میکروب های پوسیدگی زای دهان که علائم آن عبارتند از تغییر رنگ مینای دندان به رنگ قهوه ای یا سیاه، سوراخ شدن دندان، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم یا ترش و شیرین، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندان ها بر همدیگر.
مکمل های دارویی: در هر ملاقات، مصرف منظم مکمل های دارویی را تاکید کنید؛ مکمل هایی که در بارداری توصیه می شود:
اسید فولیک/ اسید فولیک همراه با یُد: از ابتدا تا پایان بارداری، روزانه ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک یا اسید فولیک همراه با ۱۵۰ میکرو گرم یُد تجویز شود.
نکته: در کسانی که مبتلا به هیپر تیروییدی هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود؛ مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.
آهن: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص آهن حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلیگرم آهن المنتال (با توجه به داروهای موجود در کشور) تجویز شود.
توصیه: بهتر است آهن خوراکی حداقل یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا و با معده خالی مصرف شود؛ جذب آهن همراه با ویتامین ث بهتر می شود؛ از مصرف همزمان آن با چای، قهوه و شیر خودداری شود؛ در صورت عدم تحمل آهن توصیه می شود که دوز مورد نیاز تقسیم شده و در طول روز مصرف شود و یا با دوز کم شروع و به تدریج افزایش یابد.
نکته: در مادران که سابقه سزارین، خونریزی پس از زایمان، چند قلویی، بارداری بیش از ۴ بار و نمایه توده بدنی بالای ۴۰ دارند، مصرف قرص آهن و تغذیه مناسب تاکید شود.
مولتی ویتامین مینرال: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص یا کپسول مولتی ویتامین مینرال تجویز شود.
نکته: در صورتی که قرص یا کپسول مولتی ویتامین دارای ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک است، نیاز به ادامه تجویز قرص اسید فولیک به صورت جداگانه از شروع هفته ۱۶ تا پایان بارداری نیست.
ویتامین D: از ابتدا تا پایان بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D تجویز شود.
توصیه های بهداشتی در بارداری:
تهوع و استفراغ صبحگاهی: مصرف یک وعده کوچک غذا مانند پنیر و بیسکوییت تُرد بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شب؛ آرام خوردن غذا و در وعده های کم؛ کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه دار، داغ و چرب؛ پرهیز از خالی نگه داشتن معده؛ دمای ملایم و سرد غذا؛ استفاده از دم کرده زنجبیل و بابونه و یا بوییدن آن؛ پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب.
سوزش سر دل: مشابه توصیه های تهوع و استفراغ و انجام تمرین های ورزشی مخصوص.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
کرامپ پا: استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ یخ، انجام حرکت کشش کف پا به سمت داخل(بدن) و مصرف بیشتر مایعات.
درد پشت و درد های لگنی: پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه، نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی محکم و مناسب دارد، خوابیدن به پهلو با کمک گرفتن از بالش بین زانوها، استفاده از ماساژ یا کیسه آب گرم یا سرد برای ناحیه دردناک، انجام تمرین های ورزشی تقویت عضلات کمر.
وَرَم: اگر وَرَم در اندام های تحتانی است و علتی جز بارداری ندارد، خودداری از آویزان نگه داشتن پاها به مدت طولانی و بالاتر نگه داشتن پاها از سطح زمین در هنگام استراحت.
لوکوره (افزایش ترشحات مهبلی): تعویض روزانه لباس زیر، شستن پرینه با آب معمولی.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
نهمین اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور
نهمین اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور صبح امروز سه شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۴ به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز برگزار شد.
مدیر سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت دانشگاه در خصوص این نشست گفت: این نشست با هدف تبیین جایگاه سمن ها در برنامه هفتم توسعه، آشنایی با ساختار و مراحل تدوین نقشه راه و تقویت تعامل نظام مند دانشگاه‌ها با سازمان‌های مردم نهاد سلامت برگزار شد.
دکتر «حمیدرضا قاسم پور» در این نشست در خصوص سیاستگذاری‌های مورد نیاز این حوزه و نقش مدیریتی و نظارتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به عنوان رئیس قطب ۵ کشور، مطالبی عنوان کرد و گفت: در این نشست، تکالیف تعیین شده برای دانشگاه‌ها که در نشست‌های پیشین مشخص شده نیز بررسی و گزارش عملکرد و اقدامات صورت گرفته از سوی دانشگاه های قطب پنج کشور ارایه می شود.
او افزود: اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور به صورت منسجم و منظم به صورت فصلی و چرخشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی شیراز، گراش، بندرعباس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، لارستان، جهرم و فسا این نشست‌ها به صورت فصلی در دانشگاه‌های علوم پزشکی قطب ۵ کشور به صورت دوره‌ای برگزار می‌شود.
این مقام مسوول در دانشگاه ادامه داد: در این نشست، هماهنگی‌های مورد نیاز برنامه عملیاتی وزارت بهداشت به دانشگاه‌های قطب ۵ کشور ابلاغ و شیوه مدیریت و نظارت این برنامه نیز مشخص می‌شود.
تدوین نقشه راه سازمان های مردم نهاد حوزه سلامت بر اساس برنامه هفتم پیشرفت کشور، آموزش برنامه عملیاتی سامانه «HOP» ۱۴۰۴، پیگیری مصوبات هشتمین نشست کلان منطقه ۵ کشور، ارایه عملکرد دانشگاه های عضو بررسی اهداف کمی برنامه هفتم توسعه پیشرفت و نقش مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در برنامه هفتم توسعه کشور، از جمله بخش های برنامه امروز بود.
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز , [۲۹.۰۷.۲۵ ۰۲:۲۰]
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی عنوان کرد:
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اهمیت مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های بارداری پس از مثبت شدن آزمایش بارداری ارایه می شود.
مراقبت های معمول بارداری طی هشت بار مراجعه در دو نیمه اول و دوم بارداری (۲ بار در نیمه اول و ۶ بار در نیمه دوم) به مادر باردار ارایه می شود؛ زمان ملاقات های معمول بارداری عبارت است از: هفته ۶ تا ۱۰، هفته ۱۶ تا ۲۰ ، هفته ۲۴ تا ۳۰، هفته ۳۱ تا ۳۴، هفته ۳۵ تا ۳۷، هفته ۳۸، هفته ۳۹ و هفته ۴۰ بارداری؛ در اولین مراجعه مادر باردار در هر هفته بارداری، پس از گرفتن شرح حال اولیه متناسب با هفته بارداری، مراقبت های لازم به مادر باردار ارائه می شود.
در اولین مراجعه مادر باردار، پس از ارائه مراقبت ها از سوی ماما، معاینه از سوی پزشک انجام می شود؛ در این معاینه، پزشک ضمن انجام معاینه فیزیکی، پرونده مادر یا شرح حال و ارزیابی و نتیجه آزمایش ها و سونوگرافی (در صورت وجود) را بررسی و نتیجه ارزیابی کامل خود را در فرم مراقبت بارداری ثبت می کند.
هر زمان که مشکلات دهان و دندان در مادر مشاهده شد، ضروری است به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان ارجاع شود؛ بررسی و معاینات دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری تا پایان هفته چهاردهم بارداری؛ سه ماهه دوم از هفته پانزدهم تا پایان هفته بیست و هشتم بارداری و در سه ماهه سوم از هفته بیست و نهم تا زمان زایمان، در نظر گرفته می شود.
واکسن توأم: بهترین زمان برای تزریق واکسن توأم در مادر باردار که ایمن سازی کامل ندارد، از هفته بیست و هفتم تا سی و ششم بارداری (۴ هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان) است؛ اگر به هر دلیل مراجعه مادر برای دریافت مراقبت ها به تاخیر افتاد، بهتر است تزریق واکسن حداقل دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان باشد.
آنفلوانزا: به خانم هایی که در فصل شیوع آنفلوانزا باردار هستند، توصیه می شود واکسن غیر فعال آنفلوانزای فصلی را دریافت نمایند؛ تزریق در طول بارداری منعی ندارد.
تغذیه مناسب: آنچه در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد، تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است؛ بهترین راه، استفاده از همه گروه های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ و گروه حبوبات و مغزدانه هاست.
حرکت جنین: معمولاً اولین حرکت جنین توسط مادر در هفته های ۱۶ تا ۲۰ احساس می شود.
سونوگرافی: به طور معمول در هفته ۱۶ تا ۱۸ ( از شروع هفته ۱۶ تا قبل از پایان هفته ۱۸ بارداری) و در هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری، سونوگرافی درخواست می شود.
سونوگرافی هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری به منظور بررسی تعداد جنین، محل جفت، سن بارداری، اندازه های جنینی و بررسی سلامت ظاهری جنین و سونوگرافی هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، محل جفت و اختلالات جفتی درخواست می شود.
شکایت های شایع: این شکایت ها در نیمه اول شامل دردناک و حساس شدن پستان ها، تکرر ادرار، خستگی، تهوع و استفراغ صبحگاهی، افزایش بزاق دهان، افزایش ترشحات مهبلی، تغییر خُلق و خو و رفتار، سوزش سر دل و ویار و در نیمه دوم شامل پُر رنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله سینه ها و ناف، یبوست، نفخ، افزایش ترشحات مهبلی، کمر درد، سوزش سر دل و تکرر ادرار است؛ این حالات برای مادر مضر نبوده و صرفاً به علت سازگاری بدن با تغییرات بارداری است.
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری:
لکه بینی یا خونریزی، کاهش یا نداشتن حرکت جنین، آبریزش، سر درد و تاری دید، تب و لرز، درد شکم و پهلو و یا درد سر دل، سوزش یا درد هنگام ادرار، تنگی نفس و تپش قلب، ورم اندام ها، استفراغ شدید و مداوم، عفونت و درد شدید دندان و افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)؛ مادر باردار با داشتن این علائم باید به سرعت به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت، مراجعه کند.
کلاس آمادگی برای زایمان:
به منظور ترویج زایمان طبیعی و آموزش مادران در مورد فرایند زایمان و آماده کردن وی، مادر باید از هفته ۲۰ بارداری به کلاس های آمادگی برای زایمان معرفی شود.
این کلاس ها از هفته ۲۰ بارداری به مدت ۸ جلسه به منظور آشنایی مادر با مباحث تئوری بارداری و زایمان و پس از زایمان و مباحث عملی شامل تمرین های عصبی عضلانی، اصلاح وضعیت ها، تکنیک صحیح تنفس و آرام سازی تشکیل می شود؛ مادر باردار می تواند با یک نفر همراه به انتخاب خودش در این کلاس ها شرکت کند.
مشکلات ادراری تناسلی: این مشکلات شامل سوزش ادرار، درد هنگام ادرار، درد زیر دل، ترشحات غیر طبیعی و بد بوی واژینال، خارش و سوزش واژن و زخم ناحیه تناسلی است.
بررسی و معاینات دهان و دندان:
روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز , [۲۹.۰۷.۲۵ ۰۷:۴۳]
در ملاقات اول، دوم و سوم، دهان و دندان مادر از نظر وجود جرم، پوسیدگی، التهاب لثه، عفونت دندانی و آبسه توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان معاینه می شود؛ درمان بیماری های دهان و دندان منعی در بارداری ندارد.
التهاب لثه: متورم، پُر خون و قرمز شدن لثه
جِرم دندانی: چنانچه پلاک میکروبی به وسیله مسواک زدن و یا نخ کشیدن از سطح دندان ها پاک نشود و مدت طولانی روی دندان باقی بماند، به لایه ای سفت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود.
عفونت دندانی، آبسه و درد شدید: از فوریت های شایع دندان پزشکی است؛ پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت دندان معمولاً با دردهای شبانه، شدید، مداوم و خود به خودی همراه است که می تواند باعث تورم صورت و لثه ها(آبسه) شده و گاهی با فیستول(دهانه خروجی چرک آبسه دندان) همراه شود.
پوسیدگی دندان: تخریب ساختمان دندان به دنبال فعالیت میکروب های پوسیدگی زای دهان که علائم آن عبارتند از تغییر رنگ مینای دندان به رنگ قهوه ای یا سیاه، سوراخ شدن دندان، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم یا ترش و شیرین، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندان ها بر همدیگر.
مکمل های دارویی: در هر ملاقات، مصرف منظم مکمل های دارویی را تاکید کنید؛ مکمل هایی که در بارداری توصیه می شود:
اسید فولیک/ اسید فولیک همراه با یُد: از ابتدا تا پایان بارداری، روزانه ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک یا اسید فولیک همراه با ۱۵۰ میکرو گرم یُد تجویز شود.
نکته: در کسانی که مبتلا به هیپر تیروییدی هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود؛ مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.
آهن: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص آهن حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلیگرم آهن المنتال (با توجه به داروهای موجود در کشور) تجویز شود.
توصیه: بهتر است آهن خوراکی حداقل یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا و با معده خالی مصرف شود؛ جذب آهن همراه با ویتامین ث بهتر می شود؛ از مصرف همزمان آن با چای، قهوه و شیر خودداری شود؛ در صورت عدم تحمل آهن توصیه می شود که دوز مورد نیاز تقسیم شده و در طول روز مصرف شود و یا با دوز کم شروع و به تدریج افزایش یابد.
نکته: در مادران که سابقه سزارین، خونریزی پس از زایمان، چند قلویی، بارداری بیش از ۴ بار و نمایه توده بدنی بالای ۴۰ دارند، مصرف قرص آهن و تغذیه مناسب تاکید شود.
مولتی ویتامین مینرال: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص یا کپسول مولتی ویتامین مینرال تجویز شود.
نکته: در صورتی که قرص یا کپسول مولتی ویتامین دارای ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک است، نیاز به ادامه تجویز قرص اسید فولیک به صورت جداگانه از شروع هفته ۱۶ تا پایان بارداری نیست.
ویتامین D: از ابتدا تا پایان بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D تجویز شود.
توصیه های بهداشتی در بارداری:
تهوع و استفراغ صبحگاهی: مصرف یک وعده کوچک غذا مانند پنیر و بیسکوییت تُرد بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شب؛ آرام خوردن غذا و در وعده های کم؛ کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه دار، داغ و چرب؛ پرهیز از خالی نگه داشتن معده؛ دمای ملایم و سرد غذا؛ استفاده از دم کرده زنجبیل و بابونه و یا بوییدن آن؛ پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب.
سوزش سر دل: مشابه توصیه های تهوع و استفراغ و انجام تمرین های ورزشی مخصوص.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
کرامپ پا: استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ یخ، انجام حرکت کشش کف پا به سمت داخل(بدن) و مصرف بیشتر مایعات.
درد پشت و درد های لگنی: پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه، نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی محکم و مناسب دارد، خوابیدن به پهلو با کمک گرفتن از بالش بین زانوها، استفاده از ماساژ یا کیسه آب گرم یا سرد برای ناحیه دردناک، انجام تمرین های ورزشی تقویت عضلات کمر.
وَرَم: اگر وَرَم در اندام های تحتانی است و علتی جز بارداری ندارد، خودداری از آویزان نگه داشتن پاها به مدت طولانی و بالاتر نگه داشتن پاها از سطح زمین در هنگام استراحت.
لوکوره (افزایش ترشحات مهبلی): تعویض روزانه لباس زیر، شستن پرینه با آب معمولی.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
نهمین اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور
نهمین اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور صبح امروز سه شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۴ به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز برگزار شد.
مدیر سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت دانشگاه در خصوص این نشست گفت: این نشست با هدف تبیین جایگاه سمن ها در برنامه هفتم توسعه، آشنایی با ساختار و مراحل تدوین نقشه راه و تقویت تعامل نظام مند دانشگاه‌ها با سازمان‌های مردم نهاد سلامت برگزار شد.
دکتر «حمیدرضا قاسم پور» در این نشست در خصوص سیاستگذاری‌های مورد نیاز این حوزه و نقش مدیریتی و نظارتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به عنوان رئیس قطب ۵ کشور، مطالبی عنوان کرد و گفت: در این نشست، تکالیف تعیین شده برای دانشگاه‌ها که در نشست‌های پیشین مشخص شده نیز بررسی و گزارش عملکرد و اقدامات صورت گرفته از سوی دانشگاه های قطب پنج کشور ارایه می شود.
او افزود: اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور به صورت منسجم و منظم به صورت فصلی و چرخشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی شیراز، گراش، بندرعباس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، لارستان، جهرم و فسا این نشست‌ها به صورت فصلی در دانشگاه‌های علوم پزشکی قطب ۵ کشور به صورت دوره‌ای برگزار می‌شود.
این مقام مسوول در دانشگاه ادامه داد: در این نشست، هماهنگی‌های مورد نیاز برنامه عملیاتی وزارت بهداشت به دانشگاه‌های قطب ۵ کشور ابلاغ و شیوه مدیریت و نظارت این برنامه نیز مشخص می‌شود.
تدوین نقشه راه سازمان های مردم نهاد حوزه سلامت بر اساس برنامه هفتم پیشرفت کشور، آموزش برنامه عملیاتی سامانه «HOP» ۱۴۰۴، پیگیری مصوبات هشتمین نشست کلان منطقه ۵ کشور، ارایه عملکرد دانشگاه های عضو بررسی اهداف کمی برنامه هفتم توسعه پیشرفت و نقش مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در برنامه هفتم توسعه کشور، از جمله بخش های برنامه امروز بود.
مراقبت های پس از زایمان
مراقبت های معمول پس از زایمان، طی ۳ ملاقات انجام می شود که ملاقات اول در روزهای یکم تا سوم، ملاقات دوم در روزهای دهم تا پانزدهم و ملاقات سوم در روزهای سی ام تا چهل و دوم پس از زایمان انجام می شود.
برای مادری که در بیمارستان زایمان می کند، مراقبت پس از زایمان در بیمارستان را می توان مراقبت بار اول پس از زایمان محسوب کرد.
آموزش و توصیه ها در مراقبت های پس از زایمان:
طی ملاقات های پس از زایمان در مورد بهداشت فردی همچون استحمام، بهداشت محل بخیه، لباس مناسب شیردهی، استراحت در طول روز، خواب کافی، مصرف دارو در زمان شیردهی
سلامت روان (علائم اندوه پس از زایمان، افسردگی و حمایت عاطفی همسر و وابستگان نزدیک)
سلامت جنسی (زمان مناسب روابط جنسی، بهداشت جنسی با تاکید بر پرهیز از رفتار پُر خطر)
علائم نیازمند مراقبت ویژه (تب، خونریزی بیش از حد قاعدگی، ترشحات بدبو و چرکی از مهبل، سرگیجه، سر درد، درد ساق و ران، تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد شکم، افسردگی شدید) و درد محل بخیه، شکایت شایع (خستگی، کمر درد، یبوست)
تغذیه (تنوع و تعادل در تغذیه زمان شیردهی) و مکمل های دارویی، نحوه شیردهی و مشکلات و تداوم آن و مصرف دارو در زمان شیردهی، مراقبت از نوزاد و علائم نیازمند مراقبت ویژه نوزاد (زردی، خوب شیر نخوردن، تب، اسهال، استفراغ) و زمان مناسب بارداری بعدی به مادر آموزش داده می شود.
علائم نیازمند مراقبت ویژه پس از زایمان:
خونریزی بیش از حد قاعدگی در هفته اول، تب و لرز، خروج و ترشحات بدبو و چرکی از مهبل، درد و ورم یک طرفه ساق و ران، افسردگی شدید، درد شکم یا پهلو، سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، درد و تورم و سفتی پستان ها و درد و سوزش و ترشح از محل بخیه ها، سر درد شدید و سرگیجه مادر با داشتن این علائم سریع به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت مراجعه نماید.
علائم روانپزشکی:
برخی مادران ممکن است در دو هفته اول پس از زایمان دچار افسردگی خفیف و گذرا (اندوه پس از زایمان) شوند که علائم آن به صورت احساس غمگینی، گریه و بی قراری، تحریک پذیری، اختلال در خواب و کاهش اشتها بروز می کند؛ دوره پس از زایمان، دوره پرخطری از نظر عود انواع اختلالات روانپزشکی قبلی و یا بروز اختلالات روانپزشکی جدید است؛ بنابراین چنانچه مادر سابقه اختلال در گذشته دارد و یا در بارداری، افسردگی و یا سایر مشکلات روانشناختی را تجربه کرده و در حال حاضر با علائم اندوه پس از زایمان مراجعه کرده است، باید تحت نظر باشد، زیرا این علائم اندوه ممکن است علائم اولیه یک اختلال شدید باشد.
اگر علائم اندوه پس از زایمان طولانی و شدیدتر شود و فعالیت روزانه مادر را مختل کند و یا مادر افکار خودکشی و آسیب به خود یا نوزاد داشته باشد، «افسردگی شدید پس از زایمان» مطرح است؛ در موارد بسیار نادر، مادر علاوه بر افسردگی شدید پس از زایمان، علائم هذیان و توهم یا پرخاشگری شدید نیز پیدا می کند که «جنون پس از زایمان» نامیده می شود که می تواند بیمار و نوزاد را در معرض خطرات متعدد قرار دهد.
مشکلات شیردهی:
در هر ملاقات، از مادر در مورد ادامه شیردهی به نوزاد سوال می شود؛ در صورت وجود مشکلاتی مانند نوک فرو رفته، صاف، دراز و مجاری بسته، احتقان و شقاق به مادر آموزش داده می شود.
– احتقان: تب خفیف و گذرا، درد، گرمی و سفتی هر دو پستان معمولا ۳ تا ۵ روز پس از زایمان
– شقاق: زخم و درد نوک پستان
– آبسه پستان: تب، درد یک طرفه پستان، قرمزی، سفتی پستان به همراه توده مواج و خروج چرک
– ماستیت: درد یک طرفه پستان، تب، بروز معمولا ۳ تا ۴ هفته پس از زایمان
مکمل های دارویی:
مادر باید تا سه ماه پس از زایمان مکمل مصرف کند؛ بنابراین مطمئن شوید که مادر به میزان مورد نیاز قرص آهن و مولتی ویتامین دارد.
ملاقات های پس از زایمان:
ملاقات اول با مادر در یکی از روزهای یکم تا سوم، ملاقات دوم در روزهای دهم تا پانزدهم و ملاقات سوم در روز های سی ام تا چهل و دوم پس از زایمان انجام می شود. مراقبت های نوزاد (به جز مراقبت بدو تولد) نیز در سه نوبت شامل مراقبت روزهای سوم تا پنجم، مراقبت روزهای چهاردهم تا پانزدهم و مراقبت روزهای سی ام تا چهل و پنجم انجام می شود.
وضعیت ادراری- تناسلی و اجابت مزاج: در مراقبت های پس از زایمان از مادر در مورد وضعیت دفع ادرار (سوزش، درد، فشار، تکرر، احساس دفع سریع، بی اختیاری) و اجابت مزاج (یبوست، خونی بودن مدفوع، درد مقعد، بواسیر، بی اختیاری) و سوزش و خارش ناحیه تناسلی سوال می شود.
توصیه های بهداشتی پس از زایمان:
محل بخیه ها: استفاده گرما درمانی با استفاده از حوله گرم بیست و چهار ساعت پس از زایمان، خودداری از مقاربت تا ترمیم کامل پرینه (بیست روز پس از زایمان)، شست و شوی روزانه ناحیه تناسلی، نشستن در لگن آب گرم سه بار در روز.
بهداشت فردی: شست و شوی ناحیه تناسلی از جلو به عقب، خشک نگه داشتن آن، تعویض مرتب نوار بهداشتی (حداقل هر ۴ تا ۶ ساعت) و لباس زیر تا کاهش میزان ترشحات، استحمام روزانه، شستن دست ها قبل از بغل کردن یا شیر دادن نوزاد، استراحت و خواب کافی، حمایت اطرافیان و همسر در انجام کارهای روزانه به ویژه در روزهای اول پس از زایمان، عدم استعمال دخانیات و دوری از موجهه با دود سیگار.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی عنوان کرد:
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اهمیت مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های بارداری پس از مثبت شدن آزمایش بارداری ارایه می شود.
مراقبت های معمول بارداری طی هشت بار مراجعه در دو نیمه اول و دوم بارداری (۲ بار در نیمه اول و ۶ بار در نیمه دوم) به مادر باردار ارایه می شود؛ زمان ملاقات های معمول بارداری عبارت است از: هفته ۶ تا ۱۰، هفته ۱۶ تا ۲۰ ، هفته ۲۴ تا ۳۰، هفته ۳۱ تا ۳۴، هفته ۳۵ تا ۳۷، هفته ۳۸، هفته ۳۹ و هفته ۴۰ بارداری؛ در اولین مراجعه مادر باردار در هر هفته بارداری، پس از گرفتن شرح حال اولیه متناسب با هفته بارداری، مراقبت های لازم به مادر باردار ارائه می شود.
در اولین مراجعه مادر باردار، پس از ارائه مراقبت ها از سوی ماما، معاینه از سوی پزشک انجام می شود؛ در این معاینه، پزشک ضمن انجام معاینه فیزیکی، پرونده مادر یا شرح حال و ارزیابی و نتیجه آزمایش ها و سونوگرافی (در صورت وجود) را بررسی و نتیجه ارزیابی کامل خود را در فرم مراقبت بارداری ثبت می کند.
هر زمان که مشکلات دهان و دندان در مادر مشاهده شد، ضروری است به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان ارجاع شود؛ بررسی و معاینات دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری تا پایان هفته چهاردهم بارداری؛ سه ماهه دوم از هفته پانزدهم تا پایان هفته بیست و هشتم بارداری و در سه ماهه سوم از هفته بیست و نهم تا زمان زایمان، در نظر گرفته می شود.
واکسن توأم: بهترین زمان برای تزریق واکسن توأم در مادر باردار که ایمن سازی کامل ندارد، از هفته بیست و هفتم تا سی و ششم بارداری (۴ هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان) است؛ اگر به هر دلیل مراجعه مادر برای دریافت مراقبت ها به تاخیر افتاد، بهتر است تزریق واکسن حداقل دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان باشد.
آنفلوانزا: به خانم هایی که در فصل شیوع آنفلوانزا باردار هستند، توصیه می شود واکسن غیر فعال آنفلوانزای فصلی را دریافت نمایند؛ تزریق در طول بارداری منعی ندارد.
تغذیه مناسب: آنچه در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد، تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است؛ بهترین راه، استفاده از همه گروه های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ و گروه حبوبات و مغزدانه هاست.
حرکت جنین: معمولاً اولین حرکت جنین توسط مادر در هفته های ۱۶ تا ۲۰ احساس می شود.
سونوگرافی: به طور معمول در هفته ۱۶ تا ۱۸ ( از شروع هفته ۱۶ تا قبل از پایان هفته ۱۸ بارداری) و در هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری، سونوگرافی درخواست می شود.
سونوگرافی هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری به منظور بررسی تعداد جنین، محل جفت، سن بارداری، اندازه های جنینی و بررسی سلامت ظاهری جنین و سونوگرافی هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، محل جفت و اختلالات جفتی درخواست می شود.
شکایت های شایع: این شکایت ها در نیمه اول شامل دردناک و حساس شدن پستان ها، تکرر ادرار، خستگی، تهوع و استفراغ صبحگاهی، افزایش بزاق دهان، افزایش ترشحات مهبلی، تغییر خُلق و خو و رفتار، سوزش سر دل و ویار و در نیمه دوم شامل پُر رنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله سینه ها و ناف، یبوست، نفخ، افزایش ترشحات مهبلی، کمر درد، سوزش سر دل و تکرر ادرار است؛ این حالات برای مادر مضر نبوده و صرفاً به علت سازگاری بدن با تغییرات بارداری است.
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری:
لکه بینی یا خونریزی، کاهش یا نداشتن حرکت جنین، آبریزش، سر درد و تاری دید، تب و لرز، درد شکم و پهلو و یا درد سر دل، سوزش یا درد هنگام ادرار، تنگی نفس و تپش قلب، ورم اندام ها، استفراغ شدید و مداوم، عفونت و درد شدید دندان و افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)؛ مادر باردار با داشتن این علائم باید به سرعت به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت، مراجعه کند.
کلاس آمادگی برای زایمان:
به منظور ترویج زایمان طبیعی و آموزش مادران در مورد فرایند زایمان و آماده کردن وی، مادر باید از هفته ۲۰ بارداری به کلاس های آمادگی برای زایمان معرفی شود.
این کلاس ها از هفته ۲۰ بارداری به مدت ۸ جلسه به منظور آشنایی مادر با مباحث تئوری بارداری و زایمان و پس از زایمان و مباحث عملی شامل تمرین های عصبی عضلانی، اصلاح وضعیت ها، تکنیک صحیح تنفس و آرام سازی تشکیل می شود؛ مادر باردار می تواند با یک نفر همراه به انتخاب خودش در این کلاس ها شرکت کند.
مشکلات ادراری تناسلی: این مشکلات شامل سوزش ادرار، درد هنگام ادرار، درد زیر دل، ترشحات غیر طبیعی و بد بوی واژینال، خارش و سوزش واژن و زخم ناحیه تناسلی است.
بررسی و معاینات دهان و دندان:
در ملاقات اول، دوم و سوم، دهان و دندان مادر از نظر وجود جرم، پوسیدگی، التهاب لثه، عفونت دندانی و آبسه توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان معاینه می شود؛ درمان بیماری های دهان و دندان منعی در بارداری ندارد.
التهاب لثه: متورم، پُر خون و قرمز شدن لثه
جِرم دندانی: چنانچه پلاک میکروبی به وسیله مسواک زدن و یا نخ کشیدن از سطح دندان ها پاک نشود و مدت طولانی روی دندان باقی بماند، به لایه ای سفت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود.
عفونت دندانی، آبسه و درد شدید: از فوریت های شایع دندان پزشکی است؛ پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت دندان معمولاً با دردهای شبانه، شدید، مداوم و خود به خودی همراه است که می تواند باعث تورم صورت و لثه ها(آبسه) شده و گاهی با فیستول(دهانه خروجی چرک آبسه دندان) همراه شود.
پوسیدگی دندان: تخریب ساختمان دندان به دنبال فعالیت میکروب های پوسیدگی زای دهان که علائم آن عبارتند از تغییر رنگ مینای دندان به رنگ قهوه ای یا سیاه، سوراخ شدن دندان، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم یا ترش و شیرین، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندان ها بر همدیگر.
مکمل های دارویی: در هر ملاقات، مصرف منظم مکمل های دارویی را تاکید کنید؛ مکمل هایی که در بارداری توصیه می شود:
اسید فولیک/ اسید فولیک همراه با یُد: از ابتدا تا پایان بارداری، روزانه ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک یا اسید فولیک همراه با ۱۵۰ میکرو گرم یُد تجویز شود.
نکته: در کسانی که مبتلا به هیپر تیروییدی هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود؛ مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.
آهن: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص آهن حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلیگرم آهن المنتال (با توجه به داروهای موجود در کشور) تجویز شود.
توصیه: بهتر است آهن خوراکی حداقل یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا و با معده خالی مصرف شود؛ جذب آهن همراه با ویتامین ث بهتر می شود؛ از مصرف همزمان آن با چای، قهوه و شیر خودداری شود؛ در صورت عدم تحمل آهن توصیه می شود که دوز مورد نیاز تقسیم شده و در طول روز مصرف شود و یا با دوز کم شروع و به تدریج افزایش یابد.
نکته: در مادران که سابقه سزارین، خونریزی پس از زایمان، چند قلویی، بارداری بیش از ۴ بار و نمایه توده بدنی بالای ۴۰ دارند، مصرف قرص آهن و تغذیه مناسب تاکید شود.
مولتی ویتامین مینرال: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص یا کپسول مولتی ویتامین مینرال تجویز شود.
نکته: در صورتی که قرص یا کپسول مولتی ویتامین دارای ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک است، نیاز به ادامه تجویز قرص اسید فولیک به صورت جداگانه از شروع هفته ۱۶ تا پایان بارداری نیست.
ویتامین D: از ابتدا تا پایان بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D تجویز شود.
توصیه های بهداشتی در بارداری:
تهوع و استفراغ صبحگاهی: مصرف یک وعده کوچک غذا مانند پنیر و بیسکوییت تُرد بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شب؛ آرام خوردن غذا و در وعده های کم؛ کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه دار، داغ و چرب؛ پرهیز از خالی نگه داشتن معده؛ دمای ملایم و سرد غذا؛ استفاده از دم کرده زنجبیل و بابونه و یا بوییدن آن؛ پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب.
سوزش سر دل: مشابه توصیه های تهوع و استفراغ و انجام تمرین های ورزشی مخصوص.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
کرامپ پا: استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ یخ، انجام حرکت کشش کف پا به سمت داخل(بدن) و مصرف بیشتر مایعات.
درد پشت و درد های لگنی: پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه، نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی محکم و مناسب دارد، خوابیدن به پهلو با کمک گرفتن از بالش بین زانوها، استفاده از ماساژ یا کیسه آب گرم یا سرد برای ناحیه دردناک، انجام تمرین های ورزشی تقویت عضلات کمر.
وَرَم: اگر وَرَم در اندام های تحتانی است و علتی جز بارداری ندارد، خودداری از آویزان نگه داشتن پاها به مدت طولانی و بالاتر نگه داشتن پاها از سطح زمین در هنگام استراحت.
لوکوره (افزایش ترشحات مهبلی): تعویض روزانه لباس زیر، شستن پرینه با آب معمولی.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
برگزاری نهمین اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور
نهمین اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور صبح امروز سه شنبه ۷ مرداد ۱۴۰۴ به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، مدیر سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت دانشگاه در خصوص این نشست گفت: این نشست با هدف تبیین جایگاه سمن ها در برنامه هفتم توسعه، آشنایی با ساختار و مراحل تدوین نقشه راه و تقویت تعامل نظام مند دانشگاه‌ها با سازمان‌های مردم نهاد سلامت برگزار شد.
دکتر «حمیدرضا قاسم پور» در این نشست در خصوص سیاستگذاری‌های مورد نیاز این حوزه و نقش مدیریتی و نظارتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به عنوان رئیس قطب ۵ کشور، مطالبی عنوان کرد و گفت: در این نشست، تکالیف تعیین شده برای دانشگاه‌ها که در نشست‌های پیشین مشخص شده نیز بررسی و گزارش عملکرد و اقدامات صورت گرفته از سوی دانشگاه های قطب پنج کشور ارایه می شود.
او افزود: اجلاس مدیران سازمان های مردم نهاد و خیرین سلامت کلان منطقه ۵ کشور به صورت منسجم و منظم به صورت فصلی و چرخشی در دانشگاه‌های علوم پزشکی شیراز، گراش، بندرعباس، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، لارستان، جهرم و فسا این نشست‌ها به صورت فصلی در دانشگاه‌های علوم پزشکی قطب ۵ کشور به صورت دوره‌ای برگزار می‌شود.
این مقام مسوول در دانشگاه ادامه داد: در این نشست، هماهنگی‌های مورد نیاز برنامه عملیاتی وزارت بهداشت به دانشگاه‌های قطب ۵ کشور ابلاغ و شیوه مدیریت و نظارت این برنامه نیز مشخص می‌شود.
تدوین نقشه راه سازمان های مردم نهاد حوزه سلامت بر اساس برنامه هفتم پیشرفت کشور، آموزش برنامه عملیاتی سامانه «HOP» ۱۴۰۴، پیگیری مصوبات هشتمین نشست کلان منطقه ۵ کشور، ارایه عملکرد دانشگاه های عضو بررسی اهداف کمی برنامه هفتم توسعه پیشرفت و نقش مشارکت سازمان‌های مردم نهاد در برنامه هفتم توسعه کشور، از جمله بخش های برنامه امروز بود.
مراقبت های پس از زایمان
مراقبت های معمول پس از زایمان، طی ۳ ملاقات انجام می شود که ملاقات اول در روزهای یکم تا سوم، ملاقات دوم در روزهای دهم تا پانزدهم و ملاقات سوم در روزهای سی ام تا چهل و دوم پس از زایمان انجام می شود.
برای مادری که در بیمارستان زایمان می کند، مراقبت پس از زایمان در بیمارستان را می توان مراقبت بار اول پس از زایمان محسوب کرد.
آموزش و توصیه ها در مراقبت های پس از زایمان:
طی ملاقات های پس از زایمان در مورد بهداشت فردی همچون استحمام، بهداشت محل بخیه، لباس مناسب شیردهی، استراحت در طول روز، خواب کافی، مصرف دارو در زمان شیردهی
سلامت روان (علائم اندوه پس از زایمان، افسردگی و حمایت عاطفی همسر و وابستگان نزدیک)
سلامت جنسی (زمان مناسب روابط جنسی، بهداشت جنسی با تاکید بر پرهیز از رفتار پُر خطر)
علائم نیازمند مراقبت ویژه (تب، خونریزی بیش از حد قاعدگی، ترشحات بدبو و چرکی از مهبل، سرگیجه، سر درد، درد ساق و ران، تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد شکم، افسردگی شدید) و درد محل بخیه، شکایت شایع (خستگی، کمر درد، یبوست)
تغذیه (تنوع و تعادل در تغذیه زمان شیردهی) و مکمل های دارویی، نحوه شیردهی و مشکلات و تداوم آن و مصرف دارو در زمان شیردهی، مراقبت از نوزاد و علائم نیازمند مراقبت ویژه نوزاد (زردی، خوب شیر نخوردن، تب، اسهال، استفراغ) و زمان مناسب بارداری بعدی به مادر آموزش داده می شود.
علائم نیازمند مراقبت ویژه پس از زایمان:
خونریزی بیش از حد قاعدگی در هفته اول، تب و لرز، خروج و ترشحات بدبو و چرکی از مهبل، درد و ورم یک طرفه ساق و ران، افسردگی شدید، درد شکم یا پهلو، سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، درد و تورم و سفتی پستان ها و درد و سوزش و ترشح از محل بخیه ها، سر درد شدید و سرگیجه مادر با داشتن این علائم سریع به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت مراجعه نماید.
علائم روانپزشکی:
برخی مادران ممکن است در دو هفته اول پس از زایمان دچار افسردگی خفیف و گذرا (اندوه پس از زایمان) شوند که علائم آن به صورت احساس غمگینی، گریه و بی قراری، تحریک پذیری، اختلال در خواب و کاهش اشتها بروز می کند؛ دوره پس از زایمان، دوره پرخطری از نظر عود انواع اختلالات روانپزشکی قبلی و یا بروز اختلالات روانپزشکی جدید است؛ بنابراین چنانچه مادر سابقه اختلال در گذشته دارد و یا در بارداری، افسردگی و یا سایر مشکلات روانشناختی را تجربه کرده و در حال حاضر با علائم اندوه پس از زایمان مراجعه کرده است، باید تحت نظر باشد، زیرا این علائم اندوه ممکن است علائم اولیه یک اختلال شدید باشد.
اگر علائم اندوه پس از زایمان طولانی و شدیدتر شود و فعالیت روزانه مادر را مختل کند و یا مادر افکار خودکشی و آسیب به خود یا نوزاد داشته باشد، «افسردگی شدید پس از زایمان» مطرح است؛ در موارد بسیار نادر، مادر علاوه بر افسردگی شدید پس از زایمان، علائم هذیان و توهم یا پرخاشگری شدید نیز پیدا می کند که «جنون پس از زایمان» نامیده می شود که می تواند بیمار و نوزاد را در معرض خطرات متعدد قرار دهد.
مشکلات شیردهی:
در هر ملاقات، از مادر در مورد ادامه شیردهی به نوزاد سوال می شود؛ در صورت وجود مشکلاتی مانند نوک فرو رفته، صاف، دراز و مجاری بسته، احتقان و شقاق به مادر آموزش داده می شود.
– احتقان: تب خفیف و گذرا، درد، گرمی و سفتی هر دو پستان معمولا ۳ تا ۵ روز پس از زایمان
– شقاق: زخم و درد نوک پستان
– آبسه پستان: تب، درد یک طرفه پستان، قرمزی، سفتی پستان به همراه توده مواج و خروج چرک
– ماستیت: درد یک طرفه پستان، تب، بروز معمولا ۳ تا ۴ هفته پس از زایمان
مکمل های دارویی:
مادر باید تا سه ماه پس از زایمان مکمل مصرف کند؛ بنابراین مطمئن شوید که مادر به میزان مورد نیاز قرص آهن و مولتی ویتامین دارد.
ملاقات های پس از زایمان:
ملاقات اول با مادر در یکی از روزهای یکم تا سوم، ملاقات دوم در روزهای دهم تا پانزدهم و ملاقات سوم در روز های سی ام تا چهل و دوم پس از زایمان انجام می شود. مراقبت های نوزاد (به جز مراقبت بدو تولد) نیز در سه نوبت شامل مراقبت روزهای سوم تا پنجم، مراقبت روزهای چهاردهم تا پانزدهم و مراقبت روزهای سی ام تا چهل و پنجم انجام می شود.
وضعیت ادراری- تناسلی و اجابت مزاج: در مراقبت های پس از زایمان از مادر در مورد وضعیت دفع ادرار (سوزش، درد، فشار، تکرر، احساس دفع سریع، بی اختیاری) و اجابت مزاج (یبوست، خونی بودن مدفوع، درد مقعد، بواسیر، بی اختیاری) و سوزش و خارش ناحیه تناسلی سوال می شود.
توصیه های بهداشتی پس از زایمان:
محل بخیه ها: استفاده گرما درمانی با استفاده از حوله گرم بیست و چهار ساعت پس از زایمان، خودداری از مقاربت تا ترمیم کامل پرینه (بیست روز پس از زایمان)، شست و شوی روزانه ناحیه تناسلی، نشستن در لگن آب گرم سه بار در روز.
بهداشت فردی: شست و شوی ناحیه تناسلی از جلو به عقب، خشک نگه داشتن آن، تعویض مرتب نوار بهداشتی (حداقل هر ۴ تا ۶ ساعت) و لباس زیر تا کاهش میزان ترشحات، استحمام روزانه، شستن دست ها قبل از بغل کردن یا شیر دادن نوزاد، استراحت و خواب کافی، حمایت اطرافیان و همسر در انجام کارهای روزانه به ویژه در روزهای اول پس از زایمان، عدم استعمال دخانیات و دوری از موجهه با دود سیگار.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
پیشگیری از گرمازدگی در مراسم پیاده روی اربعین حسینی (ع)؛ توصیه های ضروری تغذیه ای
مراسم پیاده روی اربعین یکی از بزرگ ترین مراسم های مذهبی دنیاست که هر ساله میلیون ها عاشق اهل بیت(ع) را به سوی کربلا می کشاند، اما با توجه به گرمای هوا در این ایام، بسیاری از زائران با خطر گرمازدگی روبرو هستند، بنابراین آگاهی از راهکارهای پیشگیری می‌تواند این سفر معنوی را سالم‌تر و دلنشین تر کند.
نکات تغذیه ای در پیشگیری از گرمازدگی:
در فصل گرما، سالمندان نیاز دارند که مصرف آب را به شکل زمانبندی شده و علیرغم نداشتن تشنگی استفاده کنند و اطرافیان از آنها مراقبت کنند؛ همچنین کودکان به دلیل اینکه درصد بیشتری از وزن بدن آنها را آب تشکیل می دهد، نباید در هوای گرم و یا در جریان باد گرم و خشک قرار گیرند، بنابراین والدین حتما باید مراقب کودکان باشند، مرتب به کودکان آب بدهند و نیاز به مصرف آب در کودکان را به ایجاد حس تشنگی بسنده نکنند.
نوشیدن مایعات کمی خنک با کاهش درجه حرارت بدن، به پیشگیری از گرمازدگی کمک می کند؛ از یاد نبریم که آب و یا آب معدنی، بهترین نوشیدنی است و همچنین دوغ رقیق شده کم نمک و یا شیر نیز جایگزین های مناسبی هستند.
توجه داشته باشید که مصرف انواع نوشیدنی های شیرین می توانند با کمک به دفع آب بدن، مشکلات ناشی از گرمازدگی را افزایش دهند.
مصرف غذاهای ساده مانند آب دوغ خیار، دارای آب بالاتر و هضم ساده هستند و در هوای گرم کمک کننده هستند.
با هدف پیشگیری از گرمازدگی، از میوه های ویژه فصل گرم مانند هلو، هندوانه و طالبی که بسیاری از ویژگی های مناسب تغذیه ای را دارا هستند، به مقدار بیشتری استفاده شود؛ مصرف میوه ها و به ویژه سبزی ها می تواند به تامین آب بدن کمک شایانی کند.
لازم است مایعات فراوان بنوشید؛ برای نوشیدن صبر نکنید تا تشنه شوید؛ از نوشیدن نوشیدنی های بسیار شیرین و بسیار سرد دوری کنید؛ یک نوشیدنی حاوی مقدار اندکی نمک با کمی لیمو ترش همراه خاکشیر یا تخم شربتی می تواند جایگزین نمک و مواد معدنی باشد که با تعریق از دست می دهید.
اگر دیابت، فشار خون بالا یا سایر بیماری های مزمن را دارید، بهتر است از نمک استفاده نکنید و کمی آبلیمو و خاکشیر یا تخم شربتی در داخل آب ریخته و میل کنید.
از نوشیدن غذاها و مایعات حاوی کافئین از قبیل قهوه، شکلات های کاکائویی، نوشابه و چای پُر رنگ خودداری کنید.
بهتر است مصرف پروتئین های حیوانی را در این ایام محدود کنید و به جای آن بیشتر از حبوبات و منابع پروتئینی گیاهی استفاده کنید.
توصیه های تغذیه ای در بیماران دیابتی در پیاده روی اربعین حسینی(ع):
از مصرف وعده های غذایی و میان وعده در سفر غافل نشوید.
میان وعده هایی مثل میوه، آجیل بدون نمک یا یک لقمه نان و پنیر انتخاب کنید که نیاز به نگهداری در یخچال نداشته باشند.
خوراکی های لازم برای درمان اُفت قند را همیشه همراه خود داشته باشید(قند، آبنبات، شکر، عسل)
در سفر برای مسواک زدن به جای آب لوله کشی حتماً از بطری های آب آشامیدنی استفاده کنید.
از خرید غذاهای خیابانی پرهیز کنید.
از سبزیجات پخته شده، میوه هایی که قابل پوست گیری هستند، لبنیات پاستوریزه شده کم چرب و غذاهای سالم که از رستوران های تمیز و بهداشتی تهیه شده است، استفاده کنید.
به مصرف آب توجه کنید و حتماً از آب نوشیدنی سالم و بهداشتی استفاده کنید .
تا حد امکان به جای غذاهای سرخ شده از غذاهای آب پز، بخارپز و کبابی و یا کم سرخ با شعله کم استفاده کنید.
در سفر، قند خون خود را قبل از هر وعده غذا و ۲ ساعت بعد از آن و در صورت لزوم به دفعات بیشتر چک کنید تا بهتر بتوانید قند خود را به بهترین حالت کنترل کنید.
توصیه های تغذیه ای در بیماران قلبی عروقی در مراسم پیاده روی اربعین حسینی(ع):
در طول راه، به عنوان تنقلات، مقداری آجیل مثل نخودچی کشمش، خرما، انجیر خشک، گردو، بادام، پسته و فندق کم نمک به همراه داشته باشید.
رعایت مصرف چربی و نمک دو عامل اصلی و مهمی است که بیماران قلبی باید هنگام سفر آن را رعایت کنند.
بیماران قلبی باید غذاهایی با حداقل چربی ترانس و اشباع را انتخاب و از غذاهای سرخ شده، گوشت های پُر چرب، کیک ها و کلوچه ها که چربی بالا دارند، دوری کنند.
برای بیماران قلبی مصرف شیر، پنیر و ماست بدون چربی یا کم چرب پاستوریزه با چربی کمتر از ۱/۵ درصد توصیه می شود.
سس ها و طعم دهنده های سالاد فاقد چربی یا با چربی کم انتخاب کنید.
به طور کلی به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون و چربی خون، در طبخ غذا باید از روغن مایع استفاده شود و تا حد امکان غذاها به جای ســرخ شده، به صورت آب پز، بخارپز و کبابی و یا کم سرخ با شعله کم تهیه شوند؛ مصرف روغن جامد و نیمه جامد احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد.
در مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای و قهوه، اعتدال را رعایت کنند، نوشیدنی های کافئین دار می تواند از دست دادن آب بدن را افزایش دهد.
مصرف میزان کافی از میوه و سبزیجات می تواند مایعات مورد نیاز بدن را تامین کند.
پتاسیم یکی از املاح معدنی مهم برای بدن است که فعالیت بسیاری از کانال های یونی به وجود آن وابسته است، کمبود پتاسیم در بدن می تواند زمینه ساز حملات قلبی باشد.
رژیم غذایی حاوی میوه مانند موز، آلو، زردآلو، طالبی، کیوی، پرتقال، گریپ فروت و سبزیجات مانند اسفناج، جعفری، لوبیا سبز، سبوس گندم، هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی و شیر و ماست، برای تامین پتاسیم و سلامت قلب توصیه می شود.
بیماران قلبی باید مصرف غذاهای شور مانند آجیل شور، انواع فرآورده های غالت حجیم شده مانند چیپس را محدود کنند.
«لیلا یاری» کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان بیضا
اصول تغذیه سالم در محیط کار؛ راهکاری برای افزایش بهره وری و تمرکز
افراد شاغل که بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند، حداقل یک سوم و یا حتی نیمی از زمان روزانه خود را در محیط کار می گذرانند و به طور معمول یک وعده غذایی و یک میان وعده خود را در محیط کار مصرف می کنند.
تامین غذای مغذی و سالم همواره ارتقاء سلامت کارکنان را به دنبال داشته است، بنابراین کارمندان برای حفظ سلامت و افزایش بازده کاری به تغذیه مناسب نیاز دارند؛ نحوه تغذیه در محیط کار می تواند به افزایش استرس نیز کمک کند؛ بدین گونه که استرس همراه با تغذیه نامناسب و بی تحرکی، زمینه را برای ابتلا به بیماری های مزمن فراهم می کند.
سطح هورمون های مولد استرس مانند کورتیزول با مصرف غذا های چرب و هورمون آدرنالین در اثر مصرف زیاد قند و شکر و کافئین (موجود در چای، قهوه و نوشابه) در خون بالا می رود.
مصرف قندها و کربوهیدرات های ساده مانند قند و شکر، نان های سفید و بدون سبوس و برنج سفید در محیط کار اگر چه در کوتاه مدت به بالا رفتن قند خون کمک می کند، ولی با تحریک ترشح انسولین در بدن، ورود گلوکز به سلول را تسریع کرده و در نهایت کاهش قند خون و عوارض ناشی از آن مانند خستگی، خواب آلودگی و کاهش بازده کاری را به دنبال دارد.
با تغییرات جزئی از جمله کاهش مصرف قند و کافئین در محیط کار و رعایت اصل تنوع در برنامه غذایی روزانه (استفاده از پنج گروه غذایی اصلی یعنی گروه نان و غلات، گروه سبزی ها، گروه میوه ها، گروه گوشت و حبوبات و تخم مرغ و مغزها، گروه شیر و لبنیات) می توان به حفظ تعادل قند خون و همچنین افزایش دریافت ریزمغذی ها کمک کرد که نتیجه آن علاوه بر حفظ سلامت و کاهش عوامل خطر بیماری های مزمن، افزایش کارایی و افزایش بازده کاری کارکنان در محیط های کار است.
تغذیه کارکنان نوبت کار (شیفتی):
در مراکزی مانند کارخانه ها، بیمارستان ها، ادارات و فرودگاه ها که چند نوبت (شیفت) کاری دارند، رعایت نظم در برنامه غذایی روزانه، توزیع مناسب انرژی در وعده های غذایی، مصرف غذاهای متنوع با گنجاندن گروه های غذایی اصلی و توجه به زمان مصرف غذا در کاهش خستگی، بهبود عملکرد کارکنان و افزایش کارایی موثر است.
بعد از اتمام شیفت کاری، مصرف یک لیوان شیر کم چرب همراه با دو عدد خرما قبل از خواب، در بهبود خواب موثر است.
باید توجه داشت که زیاده روی در مصرف غذاهای نشاسته ای به علت حجیم بودن، می تواند موجب خواب آلودگی و خستگی شده و بازده کاری را کاهش دهد.
لازم است افرادی که نوبت های شب کاری دارند:
وعده اصلی غذای خود را در بعد از ظهر و یک وعده غذایی در نیمه زمان شیفت داشته باشند.
غذاهای چرب و سنگین و پُر ادویه که سبب خواب آلودگی و کاهش کارایی می شود مصرف نکنند.
در وعده غذایی خود گوشت کم چربی (به ویژه ماهی و مرغ) به شکل کبابی و یا آب پز، سبزی های تازه و سالاد، نان های سبوس دار، حبوبات و ماست کم چرب مصرف نمایند.
در وعده غذایی خود از انواع منابع پروتئینی مثل انواع گوشت ها، حبوبات و تخم مرغ (آب پز) استفاده کنند.
شیر و مواد لبنی از جمله ماست، پنیر و کشک نیز علاوه بر تامین املاحی مانند کلسیم و فسفر، از منابع خوب پروتئینی به شمار می روند؛ منابع غذایی پروتئینی، با افزایش ناقل های شیمیایی مانند نور اپی نفرین سبب افزایش هوشیاری و رفع خواب آلودگی می شود.
با مصرف میوه در بین دو وعده غذایی، ویتامین های مورد نیاز به خصوص ویتامین های گروه B و C که در کاهش فشار های کاری و استرس سودمند است به مقدار کافی تامین می شود.
توصیه های کلی برای داشتن تغذیه مناسب در محل کار:
با توجه به اینکه تداوم کار نشسته و بدون تحرک می تواند موجب اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و در نهایت یبوست شود، بهتر است از نان و غلات سبوس دار استفاده کنید, به عنوان مثال به جای مصرف نان های تهیه شده از آرد سفید (مانند نان لواش، تافتون و باگت)، نان سنگک و یا نان جو مصرف کنید.
در صورتی که امکان انتخاب غذا در رستوران محل کار وجود دارد، غذاهای بخارپز، آب پز و یا کبابی را به غذا های پُر چربی و سرخ شده ترجیح دهید.
به جای گوشت قرمز، غذاهایی که با ماهی و مرغ تهیه شده اند مصرف کنید و در صورتی که امکان انتخاب وجود ندارد، تمام چربی های گوشت قرمز را قبل از مصرف جدا کنید.
به جای نوشابه های گازدار که مقدار زیادی مواد قندی و کافئین وارد بدن کرده و جذب کلسیم را نیز مختل می نماید، از نوشیدنی های سالم مانند آب، دوغ کم نمک و بدون گاز استفاده کنید.
اگر در محیط کار غذاهایی مانند عدسی و یا خوراک لوبیا سرو می شود، آنها را به خورشت های چرب و غذاهای سرخ شده ترجیح دهید؛ غذاهایی که با حبوبات تهیه شده اند نه تنها منبع خوب پروتئین هستند بلکه به علت دارا بودن فیبر، به سلامت بدن کمک می کنند.
فیبر علاوه بر تنظیم حرکات دستگاه گوارش، جذب چربی ها و مواد قندی را کاهش می دهد.
در میان وعده ها، به جای مصرف مواد قندی و شیرینی و یا بیسکویت، بهتر است از انواع سبزی و صیفی جات مانند خیار، گوجه فرنگی، کاهو، هویج و میوه ها و یا لقمه هایی مثل نان و پنیر و سبزی که در منزل تهیه شده اند، استفاده کنید.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان بیضا
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی عنوان کرد:
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اهمیت مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های بارداری پس از مثبت شدن آزمایش بارداری ارائه می شود.
مراقبت های معمول بارداری طی هشت بار مراجعه در دو نیمه اول و دوم بارداری (۲ بار در نیمه اول و ۶ بار در نیمه دوم) به مادر باردار ارایه می شود؛ زمان ملاقات های معمول بارداری عبارت است از: هفته ۶ تا ۱۰، هفته ۱۶ تا ۲۰ ، هفته ۲۴ تا ۳۰، هفته ۳۱ تا ۳۴، هفته ۳۵ تا ۳۷، هفته ۳۸، هفته ۳۹ و هفته ۴۰ بارداری؛ در اولین مراجعه مادر باردار در هر هفته بارداری، پس از گرفتن شرح حال اولیه متناسب با هفته بارداری، مراقبت های لازم به مادر باردار ارائه می شود.
در اولین مراجعه مادر باردار، پس از ارائه مراقبت ها از سوی ماما، معاینه از سوی پزشک انجام می شود؛ در این معاینه، پزشک ضمن انجام معاینه فیزیکی، پرونده مادر یا شرح حال و ارزیابی و نتیجه آزمایش ها و سونوگرافی (در صورت وجود) را بررسی و نتیجه ارزیابی کامل خود را در فرم مراقبت بارداری ثبت می کند.
هر زمان که مشکلات دهان و دندان در مادر مشاهده شد، ضروری است به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان ارجاع شود؛ بررسی و معاینات دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری تا پایان هفته چهاردهم بارداری؛ سه ماهه دوم از هفته پانزدهم تا پایان هفته بیست و هشتم بارداری و در سه ماهه سوم از هفته بیست و نهم تا زمان زایمان، در نظر گرفته می شود.
واکسن توأم: بهترین زمان برای تزریق واکسن توأم در مادر باردار که ایمن سازی کامل ندارد، از هفته بیست و هفتم تا سی و ششم بارداری (۴ هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان) است؛ اگر به هر دلیل مراجعه مادر برای دریافت مراقبت ها به تاخیر افتاد، بهتر است تزریق واکسن حداقل دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان باشد.
آنفلوانزا: به خانم هایی که در فصل شیوع آنفلوانزا باردار هستند، توصیه می شود واکسن غیر فعال آنفلوانزای فصلی را دریافت نمایند؛ تزریق در طول بارداری منعی ندارد.
تغذیه مناسب: آنچه در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد، تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است؛ بهترین راه، استفاده از همه گروه های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ و گروه حبوبات و مغزدانه هاست.
حرکت جنین: معمولاً اولین حرکت جنین توسط مادر در هفته های ۱۶ تا ۲۰ احساس می شود.
سونوگرافی: به طور معمول در هفته ۱۶ تا ۱۸ ( از شروع هفته ۱۶ تا قبل از پایان هفته ۱۸ بارداری) و در هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری، سونوگرافی درخواست می شود.
سونوگرافی هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری به منظور بررسی تعداد جنین، محل جفت، سن بارداری، اندازه های جنینی و بررسی سلامت ظاهری جنین و سونوگرافی هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، محل جفت و اختلالات جفتی درخواست می شود.
شکایت های شایع: این شکایت ها در نیمه اول شامل دردناک و حساس شدن پستان ها، تکرر ادرار، خستگی، تهوع و استفراغ صبحگاهی، افزایش بزاق دهان، افزایش ترشحات مهبلی، تغییر خُلق و خو و رفتار، سوزش سر دل و ویار و در نیمه دوم شامل پُر رنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله سینه ها و ناف، یبوست، نفخ، افزایش ترشحات مهبلی، کمر درد، سوزش سر دل و تکرر ادرار است؛ این حالات برای مادر مضر نبوده و صرفاً به علت سازگاری بدن با تغییرات بارداری است.
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری:
لکه بینی یا خونریزی، کاهش یا نداشتن حرکت جنین، آبریزش، سر درد و تاری دید، تب و لرز، درد شکم و پهلو و یا درد سر دل، سوزش یا درد هنگام ادرار، تنگی نفس و تپش قلب، ورم اندام ها، استفراغ شدید و مداوم، عفونت و درد شدید دندان و افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)؛ مادر باردار با داشتن این علائم باید به سرعت به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت، مراجعه کند.
کلاس آمادگی برای زایمان:
به منظور ترویج زایمان طبیعی و آموزش مادران در مورد فرایند زایمان و آماده کردن وی، مادر باید از هفته ۲۰ بارداری به کلاس های آمادگی برای زایمان معرفی شود.
این کلاس ها از هفته ۲۰ بارداری به مدت ۸ جلسه به منظور آشنایی مادر با مباحث تئوری بارداری و زایمان و پس از زایمان و مباحث عملی شامل تمرین های عصبی عضلانی، اصلاح وضعیت ها، تکنیک صحیح تنفس و آرام سازی تشکیل می شود؛ مادر باردار می تواند با یک نفر همراه به انتخاب خودش در این کلاس ها شرکت کند.
مشکلات ادراری تناسلی: این مشکلات شامل سوزش ادرار، درد هنگام ادرار، درد زیر دل، ترشحات غیر طبیعی و بد بوی واژینال، خارش و سوزش واژن و زخم ناحیه تناسلی است.
بررسی و معاینات دهان و دندان:در ملاقات اول، دوم و سوم، دهان و دندان مادر از نظر وجود جرم، پوسیدگی، التهاب لثه، عفونت دندانی و آبسه توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان معاینه می شود؛ درمان بیماری های دهان و دندان منعی در بارداری ندارد.
التهاب لثه: متورم، پُر خون و قرمز شدن لثه
جِرم دندانی: چنانچه پلاک میکروبی به وسیله مسواک زدن و یا نخ کشیدن از سطح دندان ها پاک نشود و مدت طولانی روی دندان باقی بماند، به لایه ای سفت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود.
عفونت دندانی، آبسه و درد شدید: از فوریت های شایع دندان پزشکی است؛ پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت دندان معمولاً با دردهای شبانه، شدید، مداوم و خود به خودی همراه است که می تواند باعث تورم صورت و لثه ها(آبسه) شده و گاهی با فیستول(دهانه خروجی چرک آبسه دندان) همراه شود.
پوسیدگی دندان: تخریب ساختمان دندان به دنبال فعالیت میکروب های پوسیدگی زای دهان که علائم آن عبارتند از تغییر رنگ مینای دندان به رنگ قهوه ای یا سیاه، سوراخ شدن دندان، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم یا ترش و شیرین، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندان ها بر همدیگر.
مکمل های دارویی: در هر ملاقات، مصرف منظم مکمل های دارویی را تاکید کنید؛ مکمل هایی که در بارداری توصیه می شود:
اسید فولیک/ اسید فولیک همراه با یُد: از ابتدا تا پایان بارداری، روزانه ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک یا اسید فولیک همراه با ۱۵۰ میکرو گرم یُد تجویز شود.
نکته: در کسانی که مبتلا به هیپر تیروییدی هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود؛ مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.
آهن: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص آهن حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلیگرم آهن المنتال (با توجه به داروهای موجود در کشور) تجویز شود.
توصیه: بهتر است آهن خوراکی حداقل یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا و با معده خالی مصرف شود؛ جذب آهن همراه با ویتامین ث بهتر می شود؛ از مصرف همزمان آن با چای، قهوه و شیر خودداری شود؛ در صورت عدم تحمل آهن توصیه می شود که دوز مورد نیاز تقسیم شده و در طول روز مصرف شود و یا با دوز کم شروع و به تدریج افزایش یابد.
نکته: در مادران که سابقه سزارین، خونریزی پس از زایمان، چند قلویی، بارداری بیش از ۴ بار و نمایه توده بدنی بالای ۴۰ دارند، مصرف قرص آهن و تغذیه مناسب تاکید شود.
مولتی ویتامین مینرال: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص یا کپسول مولتی ویتامین مینرال تجویز شود.
نکته: در صورتی که قرص یا کپسول مولتی ویتامین دارای ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک است، نیاز به ادامه تجویز قرص اسید فولیک به صورت جداگانه از شروع هفته ۱۶ تا پایان بارداری نیست.
ویتامین D: از ابتدا تا پایان بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D تجویز شود.
توصیه های بهداشتی در بارداری:
تهوع و استفراغ صبحگاهی: مصرف یک وعده کوچک غذا مانند پنیر و بیسکوییت تُرد بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شب؛ آرام خوردن غذا و در وعده های کم؛ کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه دار، داغ و چرب؛ پرهیز از خالی نگه داشتن معده؛ دمای ملایم و سرد غذا؛ استفاده از دم کرده زنجبیل و بابونه و یا بوییدن آن؛ پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب.
سوزش سر دل: مشابه توصیه های تهوع و استفراغ و انجام تمرین های ورزشی مخصوص.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
کرامپ پا: استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ یخ، انجام حرکت کشش کف پا به سمت داخل(بدن) و مصرف بیشتر مایعات.
درد پشت و درد های لگنی: پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه، نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی محکم و مناسب دارد، خوابیدن به پهلو با کمک گرفتن از بالش بین زانوها، استفاده از ماساژ یا کیسه آب گرم یا سرد برای ناحیه دردناک، انجام تمرین های ورزشی تقویت عضلات کمر.
وَرَم: اگر وَرَم در اندام های تحتانی است و علتی جز بارداری ندارد، خودداری از آویزان نگه داشتن پاها به مدت طولانی و بالاتر نگه داشتن پاها از سطح زمین در هنگام استراحت.
لوکوره (افزایش ترشحات مهبلی): تعویض روزانه لباس زیر، شستن پرینه با آب معمولی.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی عنوان کرد:
برخورد قاطع با متخلفان سودجو در حوزه سلامت/ رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، از رسیدگی به ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی در یک ماه گذشته خبر داد.
معاون درمان دانشگاه گفت: برخورد قانونی با متخلفان و فعالان سودجو در حوزه بهداشت، درمان و دارو، به عنوان تهدیدکنندگان سلامت جامعه، امری ضروری است و به عنوان یکی از اولویت های اصلی دانشگاه، با جدیت در دستور کار قرار دارد.
دکتر «امین نیاکان» با تاکید بر اهمیت نظارت مستمر بر مراکز بهداشتی و درمانی، اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تمام توان و با همکاری سایر نهادهای نظارتی، به دنبال حفظ سلامت جامعه است و در این راه، هیچ‌گونه مماشاتی با متخلفان نخواهد داشت.
معاون درمان دانشگاه افزود: از ۶۱۷ پرونده تخلف بهداشتی، درمانی، غذایی و دارویی که در یک ماه گذشته مورد بررسی و رسیدگی قرار گرفت، ۵۶ پرونده درمانی، ۴۸ پرونده تعرفه‌ای، ۴۹۱ پرونده بهداشتی، ۱۷ پرونده مواد غذایی و ۵ پرونده دارویی بوده است..
او از مردم نیز خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف در حوزه سلامت، مراتب را از طریق سامانه های ۱۹۰ و ۱۸۱۹ اطلاع دهند تا مورد رسیدگی قرار گیرد.
پنجمین کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، با حضور معاون درمان، معاون غذا و دارو، دبیر و کارشناسان کمیسیون ماده ۱۱ تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی دانشگاه، مدیر نظارت اعتباربخشی و صدور پروانه‌ها، نماینده اداره کل تعزیرات حکومتی استان فارس و نماینده سازمان نظام پزشکی برگزار شد.
اهمیت مراقبت های دوران بارداری
مراقبت های بارداری پس از مثبت شدن آزمایش بارداری ارایه می شود.
مراقبت های معمول بارداری طی هشت بار مراجعه در دو نیمه اول و دوم بارداری (۲ بار در نیمه اول و ۶ بار در نیمه دوم) به مادر باردار ارایه می شود؛ زمان ملاقات های معمول بارداری عبارت است از: هفته ۶ تا ۱۰، هفته ۱۶ تا ۲۰ ، هفته ۲۴ تا ۳۰، هفته ۳۱ تا ۳۴، هفته ۳۵ تا ۳۷، هفته ۳۸، هفته ۳۹ و هفته ۴۰ بارداری؛ در اولین مراجعه مادر باردار در هر هفته بارداری، پس از گرفتن شرح حال اولیه متناسب با هفته بارداری، مراقبت های لازم به مادر باردار ارائه می شود.
در اولین مراجعه مادر باردار، پس از ارائه مراقبت ها از سوی ماما، معاینه از سوی پزشک انجام می شود؛ در این معاینه، پزشک ضمن انجام معاینه فیزیکی، پرونده مادر یا شرح حال و ارزیابی و نتیجه آزمایش ها و سونوگرافی (در صورت وجود) را بررسی و نتیجه ارزیابی کامل خود را در فرم مراقبت بارداری ثبت می کند.
هر زمان که مشکلات دهان و دندان در مادر مشاهده شد، ضروری است به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان ارجاع شود؛ بررسی و معاینات دهان و دندان در سه ماهه اول بارداری تا پایان هفته چهاردهم بارداری؛ سه ماهه دوم از هفته پانزدهم تا پایان هفته بیست و هشتم بارداری و در سه ماهه سوم از هفته بیست و نهم تا زمان زایمان، در نظر گرفته می شود.
واکسن توأم: بهترین زمان برای تزریق واکسن توأم در مادر باردار که ایمن سازی کامل ندارد، از هفته بیست و هفتم تا سی و ششم بارداری (۴ هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان) است؛ اگر به هر دلیل مراجعه مادر برای دریافت مراقبت ها به تاخیر افتاد، بهتر است تزریق واکسن حداقل دو هفته قبل از تاریخ احتمالی زایمان باشد.
آنفلوانزا: به خانم هایی که در فصل شیوع آنفلوانزا باردار هستند، توصیه می شود واکسن غیر فعال آنفلوانزای فصلی را دریافت نمایند؛ تزریق در طول بارداری منعی ندارد.
تغذیه مناسب: آنچه در تغذیه مادر باردار اهمیت دارد، تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی است؛ بهترین راه، استفاده از همه گروه های اصلی غذایی یعنی گروه نان و غلات، گروه میوه ها، گروه سبزی ها، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ و گروه حبوبات و مغزدانه هاست.
حرکت جنین: معمولاً اولین حرکت جنین توسط مادر در هفته های ۱۶ تا ۲۰ احساس می شود.
سونوگرافی: به طور معمول در هفته ۱۶ تا ۱۸ ( از شروع هفته ۱۶ تا قبل از پایان هفته ۱۸ بارداری) و در هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری، سونوگرافی درخواست می شود.
سونوگرافی هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری به منظور بررسی تعداد جنین، محل جفت، سن بارداری، اندازه های جنینی و بررسی سلامت ظاهری جنین و سونوگرافی هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری به منظور بررسی وضعیت رشد جنین، میزان مایع آمنیوتیک، نمایش جنین، محل جفت و اختلالات جفتی درخواست می شود.
شکایت های شایع: این شکایت ها در نیمه اول شامل دردناک و حساس شدن پستان ها، تکرر ادرار، خستگی، تهوع و استفراغ صبحگاهی، افزایش بزاق دهان، افزایش ترشحات مهبلی، تغییر خُلق و خو و رفتار، سوزش سر دل و ویار و در نیمه دوم شامل پُر رنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله سینه ها و ناف، یبوست، نفخ، افزایش ترشحات مهبلی، کمر درد، سوزش سر دل و تکرر ادرار است؛ این حالات برای مادر مضر نبوده و صرفاً به علت سازگاری بدن با تغییرات بارداری است.
علائم نیازمند مراقبت ویژه در بارداری:
لکه بینی یا خونریزی، کاهش یا نداشتن حرکت جنین، آبریزش، سر درد و تاری دید، تب و لرز، درد شکم و پهلو و یا درد سر دل، سوزش یا درد هنگام ادرار، تنگی نفس و تپش قلب، ورم اندام ها، استفراغ شدید و مداوم، عفونت و درد شدید دندان و افزایش ناگهانی وزن (بیش از یک کیلوگرم در هفته)؛ مادر باردار با داشتن این علائم باید به سرعت به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت، مراجعه کند.
کلاس آمادگی برای زایمان:
به منظور ترویج زایمان طبیعی و آموزش مادران در مورد فرایند زایمان و آماده کردن وی، مادر باید از هفته ۲۰ بارداری به کلاس های آمادگی برای زایمان معرفی شود.
این کلاس ها از هفته ۲۰ بارداری به مدت ۸ جلسه به منظور آشنایی مادر با مباحث تئوری بارداری و زایمان و پس از زایمان و مباحث عملی شامل تمرین های عصبی عضلانی، اصلاح وضعیت ها، تکنیک صحیح تنفس و آرام سازی تشکیل می شود؛ مادر باردار می تواند با یک نفر همراه به انتخاب خودش در این کلاس ها شرکت کند.
مشکلات ادراری تناسلی: این مشکلات شامل سوزش ادرار، درد هنگام ادرار، درد زیر دل، ترشحات غیر طبیعی و بد بوی واژینال، خارش و سوزش واژن و زخم ناحیه تناسلی است.
بررسی و معاینات دهان و دندان:
در ملاقات اول، دوم و سوم، دهان و دندان مادر از نظر وجود جرم، پوسیدگی، التهاب لثه، عفونت دندانی و آبسه توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان معاینه می شود؛ درمان بیماری های دهان و دندان منعی در بارداری ندارد.
التهاب لثه: متورم، پُر خون و قرمز شدن لثه
جِرم دندانی: چنانچه پلاک میکروبی به وسیله مسواک زدن و یا نخ کشیدن از سطح دندان ها پاک نشود و مدت طولانی روی دندان باقی بماند، به لایه ای سفت به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می شود.
عفونت دندانی، آبسه و درد شدید: از فوریت های شایع دندان پزشکی است؛ پیشرفت شدید پوسیدگی و عفونت دندان معمولاً با دردهای شبانه، شدید، مداوم و خود به خودی همراه است که می تواند باعث تورم صورت و لثه ها(آبسه) شده و گاهی با فیستول(دهانه خروجی چرک آبسه دندان) همراه شود.
پوسیدگی دندان: تخریب ساختمان دندان به دنبال فعالیت میکروب های پوسیدگی زای دهان که علائم آن عبارتند از تغییر رنگ مینای دندان به رنگ قهوه ای یا سیاه، سوراخ شدن دندان، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام مصرف غذاهای سرد و گرم یا ترش و شیرین، حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشردن دندان ها بر همدیگر.
مکمل های دارویی: در هر ملاقات، مصرف منظم مکمل های دارویی را تاکید کنید؛ مکمل هایی که در بارداری توصیه می شود:
اسید فولیک/ اسید فولیک همراه با یُد: از ابتدا تا پایان بارداری، روزانه ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک یا اسید فولیک همراه با ۱۵۰ میکرو گرم یُد تجویز شود.
نکته: در کسانی که مبتلا به هیپر تیروییدی هستند مکمل حاوی ید توصیه نمی شود؛ مصرف آن در سایر بیماری های تیرویید منعی ندارد.
آهن: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص آهن حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلیگرم آهن المنتال (با توجه به داروهای موجود در کشور) تجویز شود.
توصیه: بهتر است آهن خوراکی حداقل یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از غذا و با معده خالی مصرف شود؛ جذب آهن همراه با ویتامین ث بهتر می شود؛ از مصرف همزمان آن با چای، قهوه و شیر خودداری شود؛ در صورت عدم تحمل آهن توصیه می شود که دوز مورد نیاز تقسیم شده و در طول روز مصرف شود و یا با دوز کم شروع و به تدریج افزایش یابد.
نکته: در مادران که سابقه سزارین، خونریزی پس از زایمان، چند قلویی، بارداری بیش از ۴ بار و نمایه توده بدنی بالای ۴۰ دارند، مصرف قرص آهن و تغذیه مناسب تاکید شود.
مولتی ویتامین مینرال: از شروع هفته ۱۶ بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص یا کپسول مولتی ویتامین مینرال تجویز شود.
نکته: در صورتی که قرص یا کپسول مولتی ویتامین دارای ۴۰۰ میکرو گرم اسید فولیک است، نیاز به ادامه تجویز قرص اسید فولیک به صورت جداگانه از شروع هفته ۱۶ تا پایان بارداری نیست.
ویتامین D: از ابتدا تا پایان بارداری روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین D تجویز شود.
توصیه های بهداشتی در بارداری:
تهوع و استفراغ صبحگاهی: مصرف یک وعده کوچک غذا مانند پنیر و بیسکوییت تُرد بلافاصله پس از بیدار شدن یا در طول شب؛ آرام خوردن غذا و در وعده های کم؛ کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه دار، داغ و چرب؛ پرهیز از خالی نگه داشتن معده؛ دمای ملایم و سرد غذا؛ استفاده از دم کرده زنجبیل و بابونه و یا بوییدن آن؛ پرهیز از تغییر وضعیت ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب.
سوزش سر دل: مشابه توصیه های تهوع و استفراغ و انجام تمرین های ورزشی مخصوص.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
کرامپ پا: استفاده از کیسه آب گرم، ماساژ یخ، انجام حرکت کشش کف پا به سمت داخل(بدن) و مصرف بیشتر مایعات.
درد پشت و درد های لگنی: پوشیدن کفش با پاشنه کوتاه، نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی محکم و مناسب دارد، خوابیدن به پهلو با کمک گرفتن از بالش بین زانوها، استفاده از ماساژ یا کیسه آب گرم یا سرد برای ناحیه دردناک، انجام تمرین های ورزشی تقویت عضلات کمر.
وَرَم: اگر وَرَم در اندام های تحتانی است و علتی جز بارداری ندارد، خودداری از آویزان نگه داشتن پاها به مدت طولانی و بالاتر نگه داشتن پاها از سطح زمین در هنگام استراحت.
لوکوره (افزایش ترشحات مهبلی): تعویض روزانه لباس زیر، شستن پرینه با آب معمولی.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
مراقبت های پس از زایمان
مراقبت های معمول پس از زایمان، طی ۳ ملاقات انجام می شود که ملاقات اول در روزهای یکم تا سوم، ملاقات دوم در روزهای دهم تا پانزدهم و ملاقات سوم در روزهای سی ام تا چهل و دوم پس از زایمان انجام می شود.
برای مادری که در بیمارستان زایمان می کند، مراقبت پس از زایمان در بیمارستان را می توان مراقبت بار اول پس از زایمان محسوب کرد.
آموزش و توصیه ها در مراقبت های پس از زایمان:
طی ملاقات های پس از زایمان در مورد بهداشت فردی همچون استحمام، بهداشت محل بخیه، لباس مناسب شیردهی، استراحت در طول روز، خواب کافی، مصرف دارو در زمان شیردهی
سلامت روان (علائم اندوه پس از زایمان، افسردگی و حمایت عاطفی همسر و وابستگان نزدیک)
سلامت جنسی (زمان مناسب روابط جنسی، بهداشت جنسی با تاکید بر پرهیز از رفتار پُر خطر)
علائم نیازمند مراقبت ویژه (تب، خونریزی بیش از حد قاعدگی، ترشحات بدبو و چرکی از مهبل، سرگیجه، سر درد، درد ساق و ران، تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد شکم، افسردگی شدید) و درد محل بخیه، شکایت شایع (خستگی، کمر درد، یبوست)
تغذیه (تنوع و تعادل در تغذیه زمان شیردهی) و مکمل های دارویی، نحوه شیردهی و مشکلات و تداوم آن و مصرف دارو در زمان شیردهی، مراقبت از نوزاد و علائم نیازمند مراقبت ویژه نوزاد (زردی، خوب شیر نخوردن، تب، اسهال، استفراغ) و زمان مناسب بارداری بعدی به مادر آموزش داده می شود.
علائم نیازمند مراقبت ویژه پس از زایمان:
خونریزی بیش از حد قاعدگی در هفته اول، تب و لرز، خروج و ترشحات بدبو و چرکی از مهبل، درد و ورم یک طرفه ساق و ران، افسردگی شدید، درد شکم یا پهلو، سوزش یا درد هنگام ادرار کردن، درد و تورم و سفتی پستان ها و درد و سوزش و ترشح از محل بخیه ها، سر درد شدید و سرگیجه مادر با داشتن این علائم سریع به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه های بهداشت مراجعه نماید.
علائم روانپزشکی:
برخی مادران ممکن است در دو هفته اول پس از زایمان دچار افسردگی خفیف و گذرا (اندوه پس از زایمان) شوند که علائم آن به صورت احساس غمگینی، گریه و بی قراری، تحریک پذیری، اختلال در خواب و کاهش اشتها بروز می کند؛ دوره پس از زایمان، دوره پرخطری از نظر عود انواع اختلالات روانپزشکی قبلی و یا بروز اختلالات روانپزشکی جدید است؛ بنابراین چنانچه مادر سابقه اختلال در گذشته دارد و یا در بارداری، افسردگی و یا سایر مشکلات روانشناختی را تجربه کرده و در حال حاضر با علائم اندوه پس از زایمان مراجعه کرده است، باید تحت نظر باشد، زیرا این علائم اندوه ممکن است علائم اولیه یک اختلال شدید باشد.
اگر علائم اندوه پس از زایمان طولانی و شدیدتر شود و فعالیت روزانه مادر را مختل کند و یا مادر افکار خودکشی و آسیب به خود یا نوزاد داشته باشد، «افسردگی شدید پس از زایمان» مطرح است؛ در موارد بسیار نادر، مادر علاوه بر افسردگی شدید پس از زایمان، علائم هذیان و توهم یا پرخاشگری شدید نیز پیدا می کند که «جنون پس از زایمان» نامیده می شود که می تواند بیمار و نوزاد را در معرض خطرات متعدد قرار دهد.
مشکلات شیردهی:
در هر ملاقات، از مادر در مورد ادامه شیردهی به نوزاد سوال می شود؛ در صورت وجود مشکلاتی مانند نوک فرو رفته، صاف، دراز و مجاری بسته، احتقان و شقاق به مادر آموزش داده می شود.
– احتقان: تب خفیف و گذرا، درد، گرمی و سفتی هر دو پستان معمولا ۳ تا ۵ روز پس از زایمان
– شقاق: زخم و درد نوک پستان
– آبسه پستان: تب، درد یک طرفه پستان، قرمزی، سفتی پستان به همراه توده مواج و خروج چرک
– ماستیت: درد یک طرفه پستان، تب، بروز معمولا ۳ تا ۴ هفته پس از زایمان
مکمل های دارویی:
مادر باید تا سه ماه پس از زایمان مکمل مصرف کند؛ بنابراین مطمئن شوید که مادر به میزان مورد نیاز قرص آهن و مولتی ویتامین دارد.
ملاقات های پس از زایمان:
ملاقات اول با مادر در یکی از روزهای یکم تا سوم، ملاقات دوم در روزهای دهم تا پانزدهم و ملاقات سوم در روز های سی ام تا چهل و دوم پس از زایمان انجام می شود. مراقبت های نوزاد (به جز مراقبت بدو تولد) نیز در سه نوبت شامل مراقبت روزهای سوم تا پنجم، مراقبت روزهای چهاردهم تا پانزدهم و مراقبت روزهای سی ام تا چهل و پنجم انجام می شود.
وضعیت ادراری- تناسلی و اجابت مزاج: در مراقبت های پس از زایمان از مادر در مورد وضعیت دفع ادرار (سوزش، درد، فشار، تکرر، احساس دفع سریع، بی اختیاری) و اجابت مزاج (یبوست، خونی بودن مدفوع، درد مقعد، بواسیر، بی اختیاری) و سوزش و خارش ناحیه تناسلی سوال می شود.
توصیه های بهداشتی پس از زایمان:
محل بخیه ها: استفاده گرما درمانی با استفاده از حوله گرم بیست و چهار ساعت پس از زایمان، خودداری از مقاربت تا ترمیم کامل پرینه (بیست روز پس از زایمان)، شست و شوی روزانه ناحیه تناسلی، نشستن در لگن آب گرم سه بار در روز.
بهداشت فردی: شست و شوی ناحیه تناسلی از جلو به عقب، خشک نگه داشتن آن، تعویض مرتب نوار بهداشتی (حداقل هر ۴ تا ۶ ساعت) و لباس زیر تا کاهش میزان ترشحات، استحمام روزانه، شستن دست ها قبل از بغل کردن یا شیر دادن نوزاد، استراحت و خواب کافی، حمایت اطرافیان و همسر در انجام کارهای روزانه به ویژه در روزهای اول پس از زایمان، عدم استعمال دخانیات و دوری از موجهه با دود سیگار.
یبوست: افزایش فعالیت بدنی، رژیم غذایی سبوس دار، فیبر دار و نوشیدن مایعات.
«مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر
پیشگیری از گرمازدگی در مراسم پیاده روی اربعین حسینی (ع)؛ توصیه های ضروری تغذیه ای
مراسم پیاده روی اربعین یکی از بزرگ ترین مراسم های مذهبی دنیاست که هر ساله میلیون ها عاشق اهل بیت(ع) را به سوی کربلا می کشاند، اما با توجه به گرمای هوا در این ایام، بسیاری از زائران با خطر گرمازدگی روبرو هستند، بنابراین آگاهی از راهکارهای پیشگیری می‌تواند این سفر معنوی را سالم‌تر و دلنشین تر کند.
نکات تغذیه ای در پیشگیری از گرمازدگی:
در فصل گرما، سالمندان نیاز دارند که مصرف آب را به شکل زمانبندی شده و علیرغم نداشتن تشنگی استفاده کنند و اطرافیان از آنها مراقبت کنند؛ همچنین کودکان به دلیل اینکه درصد بیشتری از وزن بدن آنها را آب تشکیل می دهد، نباید در هوای گرم و یا در جریان باد گرم و خشک قرار گیرند، بنابراین والدین حتما باید مراقب کودکان باشند، مرتب به کودکان آب بدهند و نیاز به مصرف آب در کودکان را به ایجاد حس تشنگی بسنده نکنند.
نوشیدن مایعات کمی خنک با کاهش درجه حرارت بدن، به پیشگیری از گرمازدگی کمک می کند؛ از یاد نبریم که آب و یا آب معدنی، بهترین نوشیدنی است و همچنین دوغ رقیق شده کم نمک و یا شیر نیز جایگزین های مناسبی هستند.
توجه داشته باشید که مصرف انواع نوشیدنی های شیرین می توانند با کمک به دفع آب بدن، مشکلات ناشی از گرمازدگی را افزایش دهند.
مصرف غذاهای ساده مانند آب دوغ خیار، دارای آب بالاتر و هضم ساده هستند و در هوای گرم کمک کننده هستند.
با هدف پیشگیری از گرمازدگی، از میوه های ویژه فصل گرم مانند هلو، هندوانه و طالبی که بسیاری از ویژگی های مناسب تغذیه ای را دارا هستند، به مقدار بیشتری استفاده شود؛ مصرف میوه ها و به ویژه سبزی ها می تواند به تامین آب بدن کمک شایانی کند.
لازم است مایعات فراوان بنوشید؛ برای نوشیدن صبر نکنید تا تشنه شوید؛ از نوشیدن نوشیدنی های بسیار شیرین و بسیار سرد دوری کنید؛ یک نوشیدنی حاوی مقدار اندکی نمک با کمی لیمو ترش همراه خاکشیر یا تخم شربتی می تواند جایگزین نمک و مواد معدنی باشد که با تعریق از دست می دهید.
اگر دیابت، فشار خون بالا یا سایر بیماری های مزمن را دارید، بهتر است از نمک استفاده نکنید و کمی آبلیمو و خاکشیر یا تخم شربتی در داخل آب ریخته و میل کنید.
از نوشیدن غذاها و مایعات حاوی کافئین از قبیل قهوه، شکلات های کاکائویی، نوشابه و چای پُر رنگ خودداری کنید.
بهتر است مصرف پروتئین های حیوانی را در این ایام محدود کنید و به جای آن بیشتر از حبوبات و منابع پروتئینی گیاهی استفاده کنید.
توصیه های تغذیه ای در بیماران دیابتی در پیاده روی اربعین حسینی(ع):
از مصرف وعده های غذایی و میان وعده در سفر غافل نشوید.
میان وعده هایی مثل میوه، آجیل بدون نمک یا یک لقمه نان و پنیر انتخاب کنید که نیاز به نگهداری در یخچال نداشته باشند.
خوراکی های لازم برای درمان اُفت قند را همیشه همراه خود داشته باشید(قند، آبنبات، شکر، عسل)
در سفر برای مسواک زدن به جای آب لوله کشی حتماً از بطری های آب آشامیدنی استفاده کنید.
از خرید غذاهای خیابانی پرهیز کنید.
از سبزیجات پخته شده، میوه هایی که قابل پوست گیری هستند، لبنیات پاستوریزه شده کم چرب و غذاهای سالم که از رستوران های تمیز و بهداشتی تهیه شده است، استفاده کنید.
به مصرف آب توجه کنید و حتماً از آب نوشیدنی سالم و بهداشتی استفاده کنید .
تا حد امکان به جای غذاهای سرخ شده از غذاهای آب پز، بخارپز و کبابی و یا کم سرخ با شعله کم استفاده کنید.
در سفر، قند خون خود را قبل از هر وعده غذا و ۲ ساعت بعد از آن و در صورت لزوم به دفعات بیشتر چک کنید تا بهتر بتوانید قند خود را به بهترین حالت کنترل کنید.
توصیه های تغذیه ای در بیماران قلبی عروقی در مراسم پیاده روی اربعین حسینی(ع):
در طول راه، به عنوان تنقلات، مقداری آجیل مثل نخودچی کشمش، خرما، انجیر خشک، گردو، بادام، پسته و فندق کم نمک به همراه داشته باشید.
رعایت مصرف چربی و نمک دو عامل اصلی و مهمی است که بیماران قلبی باید هنگام سفر آن را رعایت کنند.
بیماران قلبی باید غذاهایی با حداقل چربی ترانس و اشباع را انتخاب و از غذاهای سرخ شده، گوشت های پُر چرب، کیک ها و کلوچه ها که چربی بالا دارند، دوری کنند.
برای بیماران قلبی مصرف شیر، پنیر و ماست بدون چربی یا کم چرب پاستوریزه با چربی کمتر از ۱/۵ درصد توصیه می شود.
سس ها و طعم دهنده های سالاد فاقد چربی یا با چربی کم انتخاب کنید.
به طور کلی به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی، فشار خون و چربی خون، در طبخ غذا باید از روغن مایع استفاده شود و تا حد امکان غذاها به جای ســرخ شده، به صورت آب پز، بخارپز و کبابی و یا کم سرخ با شعله کم تهیه شوند؛ مصرف روغن جامد و نیمه جامد احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد.
در مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای و قهوه، اعتدال را رعایت کنند، نوشیدنی های کافئین دار می تواند از دست دادن آب بدن را افزایش دهد.
مصرف میزان کافی از میوه و سبزیجات می تواند مایعات مورد نیاز بدن را تامین کند.
پتاسیم یکی از املاح معدنی مهم برای بدن است که فعالیت بسیاری از کانال های یونی به وجود آن وابسته است، کمبود پتاسیم در بدن می تواند زمینه ساز حملات قلبی باشد.
رژیم غذایی حاوی میوه مانند موز، آلو، زردآلو، طالبی، کیوی، پرتقال، گریپ فروت و سبزیجات مانند اسفناج، جعفری، لوبیا سبز، سبوس گندم، هویج، کدو حلوایی، گوجه فرنگی و سیب زمینی و شیر و ماست، برای تامین پتاسیم و سلامت قلب توصیه می شود.
بیماران قلبی باید مصرف غذاهای شور مانند آجیل شور، انواع فرآورده های غالت حجیم شده مانند چیپس را محدود کنند.
«لیلا یاری» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان شهرستان بیضا
تعیین ۶ منطقه تخصصی در پارک علم و فناوری سلامت شیراز
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رییس پارک علم و فناوری سلامت شیراز، از برگزاری نشست برنامه‌ریزی مشترک با معاونت غذا و داروی این دانشگاه در خصوص منطقه‌بندی پارک علم و فناوری سلامت خبر داد.
دکتر «حمید محمدی» گفت: مناطق پیشنهادی پارک شامل ۶ منطقه تخصصی از جمله در زمینه های دارویی، شامل فرآورده‌های طبیعی، سنتی، مکمل، شیمیایی، فناوری بالا (های تک) و فناوری زیستی (بایوتک) است.
او افزود: حوزه‌های آرایشی و بهداشتی، تجهیزات پزشکی، غذایی، فناوری اطلاعات شامل نرم‌افزار و هوش مصنوعی در حوزه سلامت، همچنین موارد متفرقه ترکیبی، دیگر منطقه‌بندی های اولیه صورت پذیرفته در پارک علم و فناوری سلامت شیراز است.
این مقام مسوول در دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین بیان کرد: هدف نهایی، تبدیل این پارک به مجموعه بزرگ سرمایه‌گذاری در حوزه‌های دارو، صنایع غذایی، تجهیزات و ملزومات پزشکی، آرایشی و بهداشتی در جنوب کشور است.
دکتر محمدی با تاکید بر جذب شرکت‌های تولیدی برای سرمایه‌گذاری در این مناطق برای رفع نیازهای دانشگاه در حوزه‌های تخصصی، گفت: آموزش نیروی انسانی از جمله رویکردهای مدنظر است که با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای برای تربیت متخصصان حوزه تجهیزات پزشکی برنامه‌ریزی می‌شود.
رییس پارک علم و فناوری سلامت شیراز با اشاره به در دستور کار بودن بررسی مواردی همچون جهت باد، حریم مناطق، نکات جانمایی و ملاحظات زیستمحیطی در طراحی این مناطق ادامه داد: مطالعات اولیه، نشانگر عدم وجود مشکل زیستمحیطی در احداث پارک است و هماهنگی‌ها با سازمان محیط زیست ادامه دارد.
اسهال در کودکان، مهم‌ترین دلایل و راهکارهای پیشگیری
اسهال یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در کودکان، به‌ویژه در سنین زیر پنج سال است که می‌تواند به‌سرعت باعث کم‌آبی (دهیدراتاسیون) و عوارض خطرناک شود؛ کودکان نسبت به بزرگسالان در برابر عوامل ایجاد کننده اسهال مانند ویروس ها، باکتری ها و انگل ها آسیب پذیر تر هستند و در بسیاری از موارد، عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم، رعایت نکردن بهداشت فردی یا استفاده از مواد غذایی آلوده، از مهم‌ترین عوامل شیوع این بیماری در کودکان به شمار می‌رود.
دکتر «محمدرحیم کدیور»، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز درباره شایع‌ترین عوامل بروز بیماری‌های اسهالی در کودکان، پیشگیری و روش‌های درمانی توضیحاتی ارائه داد.این فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان، شایع‌ترین علت اسهال در کودکان را عوامل ویروسی به‌ویژه «روتاویروس» دانست که بیشتر در کودکان زیر دو سال دیده می‌شود و افزود: واکسیناسیون روتاویروس که به‌تازگی در کشور آغاز شده است در مورد کمتر شدن شیوع این بیماری موثر است.او درباره واکسن روتاویروس توضیح داد: این واکسن که به صورت خوراکی در سه نوبت، به ترتیب در ۲، ۴و ۶ ماهگی، به نوزادان داده می شود، از بروز اسهال‌های شایع در کودکان پیشگیری می‌کند.
دکتر کدیور از دیگر ویروس‌های عامل اسهال را «آدنوویروس» و «نوروویروس» نام برد و افزود: همچنین پس از ویروس‌ها، باکتری‌ها از جمله «سالمونلا»، «شیگلا» و «ای‌کولای»، عامل مهم دیگر اسهال محسوب می‌شوند؛ انگل‌ها، عوامل شیمیایی و سایر عوامل محیطی نیز می‌توانند در بروز این بیماری دخیل باشند.راه‌های پیشگیریاین عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، مهم‌ترین راه پیشگیری از بیماری‌های اسهالی را مصرف آب آشامیدنی سالم و رعایت بهداشت دست‌ها و مصرف مواد غذایی سالم دانست و گفت: همچنین لازم است به این نکته توجه داشت که ظاهر شکیل و جذاب غذا به معنای تمیز بودن آن نیست و اطمینان از سلامت و بهداشت آب، غذا و شستن دست‌ها اهمیت بسیار دارند.
او با بیان اینکه بسیاری از عوامل بیماری‌زا از طریق دست های آلوده، غذا و آب آلوده منتقل می‌شود، گفت: رعایت بهداشت محیط، شستن دست‌ها پس از استفاده از سرویس بهداشتی و قبل از غذا خوردن و پرهیز از تماس دست با سطوح آلوده، نقش مهمی در پیشگیری از اسهال دارد.علائم کم‌آبی و درماندکتر کدیور کم‌آبی را مهم‌ترین عارضه اسهال دانست و اظهار کرد: در جریان اسهال، مقادیر زیادی آب و الکترولیت‌های حیاتی مانند سدیم و پتاسیم از بدن دفع می‌شود که لازم است این املاح جایگزین شوند؛ بهترین روش برای این کار استفاده از محلول ORS است.
او با اشاره به اینکه مصرف نوشیدنی‌هایی مانند دوغ یا آبمیوه‌های کم‌قند می‌تواند در تأمین آب و الکترولیت های از دست رفته ناشی از بیماری های اسهالی کمک‌کننده باشد، بیان کرد: اما در موارد شدید، مصرف محلول ORS و در کنار آن شربت زینک (روی) و پروبیوتیک‌ها لازم هستند.
دکتر کدیور با تأکید بر اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها در اغلب موارد برای درمان اسهال مؤثر نیستند، افزود: تنها در مواردی که علت اسهال باکتریایی باشد، آنتی‌بیوتیک با تجویز پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرد، در غیر این موارد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها اسهال را وخیم تر می کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟این فوق تخصص بیماری های عفونی کودکان بیان کرد: اگر اسهال با علائمی مانند کم‌آبی شدید، ضعف، بی‌حالی، خشکی دهان و چشم، سرد شدن بدن، تب بالا یا اسهال خونی همراه باشد، مراجعه سریع به پزشک ضروری است تا در صورت نیاز سرم‌تراپی و درمان‌های دارویی آغاز شود.
- نویسنده : مریم توانا
