۵۰ ایران‌شناس از کشورهای ایتالیا، یونان، عراق، تونس، لبنان، عمان، قطر، هند، پاکستان، چین، اندونزی، مالزی، روسیه، صربستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، سری‌لانکا، بلغارستان، ارمنستان و بنگلادش، امروز و فردا (دوشنبه و سه‌شنبه) در این رویداد علمی و فرهنگی به گفت‌و‌گو می‌پردازند.
این رویداد علمی از ۲۴ آبان در تهران آغاز شده و امروز و فردا ۲۶ و ۲۷ آبان در شیراز ادامه دارد.
رئیس مرکز حافظ‌شناسی با بیان اینکه ایران تنها یک سرزمین جغرافیایی نیست؛ بلکه گهواره تمدنی است که فرهنگش مرز‌ها را درنوردیده، گفت: این اجلاس بستری برای تعمیق گفت‌وگوی تمدن‌ها، ارائه تصویری دقیق از ایران و وحدت اندیشه‌ها در مسیری صلح‌آمیز و سازنده است.
سعید حسام پور افزود: انتخاب محور «حافظ و ایران‌شناسی» در برگزاری دو روزه این همایش در شیراز هوشمندانه و نمادین است؛ چراکه حافظ شیرازی به‌عنوان یکی از تابناک‌ترین چهره‌های فرهنگ ایران، قرن‌هاست از مرز‌های ایران گذشته و به یکی از ستون‌های ایران‌شناسی در جهان تبدیل شده است.
دبیر علمی بخش شیراز اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسان گفت: این گردهمایی، فرصتی استثنایی برای معرفی ظرفیت‌های بی‌نظیر تاریخی، گردشگری، فرهنگی و طبیعی استان فارس، به‌عنوان مهد تمدن ایران‌زمین، به جهانیان است.
صبح امروز و در نخستین برنامه شرکت کنندگان درخصوص حافظ شناسی و دیپلماسی علمی و ایران شناسی بحث و گفت‌و‌گو کردند.
عصر امروز هم ۵۰ ایران‌شناس خارجی از محوطه جهانی تخت‌جمشید بازدید می کنند و میزگرد تخصصی با محوریت «کوروش» با حضور استادان برجسته تاریخ در پرسپولیس برگزار می‌شود.
دومین نشست علمی و آیین پایانی این همایش هم فردا در تالار فجر دانشگاه شیراز برگزار می شود.
مصطفی گرجی استاد دانشگاه پیام‌نور با موضوع «زندگی به مثابه سوءتفاهم در اندیشه حافظ و نیکوس کازنتزاکیس» گفت: دیوان حافظ را می‌توان تاریخ فشرده و پر فراز و نشیب ایرانیان دانست؛ دیوانی که در کنار آثار بزرگان دیگری، چون مولوی و سعدی، حقیقت پررنج و پرگداز تاریخ زیسته ما را با همه گسست‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی روایت می‌کند.
او افزود: در دیوان حافظ، گزاره‌هایی، چون «چرخ بر هم زنم…» یا «فلک را سقف…» بازتاب تجربه‌های زیسته‌ای هستند که در قالب توصیف و توصیه، به کاهش یکی از بزرگترین وجوه تراژیک زندگی یعنی درد و رنج گریزناپذیر می‌انجامند.
استاد دانشگاه پیام‌نور ادامه داد: بر اساس چارچوب نظری رابرت سالامون درباره ایماژ‌های شانزده‌گانه زندگی، حافظ به‌عنوان ضمیر ناخودآگاه انسان ایرانی در قرن هشتم، ایماژ تازه‌ای را مطرح می‌کند؛ ایماژی که در امتداد مفاهیمی، چون «عدم تطابق رضای انسان با قسمت ازلی»، «اعتذار جنگ هفتاد و دو ملت» و «پذیرش نقش خطاپذیر انسان در لوح هستی» شکل گرفته و آن را می‌توان «زندگی به مثابه سوءتفاهم» نامید.
گرجی تصریح کرد: در این پژوهش تلاش شده است با پرهیز از نگاه یک‌سویه و حافظ‌زدگی، ایماژ «زندگی به مثابه سوءتفاهم» به‌عنوان وجدان تاریخی و فرهنگی ایرانیان، در پیوند با آموزه‌های نیکوس کازنتزاکیس بررسی شود.
این استاد دانشگاه پیام‌نور بیان کرد: یافته‌های اولیه نشان می‌دهد حافظ به‌عنوان حافظه تاریخی ایرانیان، این ایماژ را در ادامه همان گفتمان معرفتی، در قالب گزاره‌های مختلف بازنمایی و تفسیر کرده است.
استاد دانشکده فیلولوژی دانشگاه بلگراد صربستان نیز گفت: برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند به معرفی بیشتر ظرفیت‌های ادبی و فرهنگی ایران در جهان اسلام کمک کند.
عمرا خلیلویچ با اشاره به اینکه رابطه حقیقت و خیال در ادبیات فارسی بدون توجه به زمینه‌های فرهنگی قابل فهم نیست، افزود: از دوران یونان باستان، فیلسوفان درباره ماهیت حقیقت در شعر بحث کرده‌اند و این مباحث در ادبیات فارسی جلوه‌های تازه‌ای یافته است.
او با اشاره به دیدگاه افلاطون گفت: افلاطون شعر را بازنمایی واقعیت و تلاشی برای نزدیک شدن به عالم ایده‌ها می‌دانست، اما بیم داشت که شاعران مخاطبان را از حقیقت اصیل دور کنند که در مقابل، ارسطو شعر، به‌ویژه تراژدی را ابزاری برای آشکار کردن حقیقت انسانی و اخلاقی می‌دید؛ رویکردی که بعد‌ها در شعر فارسی نیز زمینه‌ساز درک عمیق‌تر لایه‌های معنوی شد.
خلیلویچ، گفت: نخستین غزل حافظ با مطلع «الا یا ایهاالساقی…» بار‌ها ترجمه و در اشعار شاعران سندی بازتاب یافته است.
برگزاری بخش دوم همایش بین‌المللی ایران‌شناسان در مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام
بخش دوم همایش بین‌المللی ایران‌شناسان در مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) برگزار شد.
رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام(ISC) در این نشست گفت: ایران‌شناسی تنها یک رشته دانشگاهی نیست، بلکه پلی برای گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و ابزاری برای فهم بهتر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی است.
محمود علویان‌مهر با بیان اینکه شیراز با میراث ادبی، تاریخی و هنری خود یک آزمایشگاه زنده ایران شناسی است، افزود: فارس با برخورداری از حرم مطهر شاهچراغ (ع) تا باغ ارم، از حافظیه و سعدیه تا آثار شکوهمند هخامنشی و ساسانی، نقشی بنیادین در جهان اسلام و فرهنگ ایرانی داشته و دارد.
وی اظهار کرد: زبان فارسی قرن‌ها در بخش‌های وسیعی از جهان اسلام زبان فرهنگی و ادبی بوده و شاعران بزرگی مانند حافظ و سعدی در شبه‌قاره و آسیای میانه مورد احترام‌اند.
رئیس موسسه (ISC) با بیان نقش این موسسه در رصد تولید علم کشورهای اسلامی و ارتقای همکاری علمی ایران با جهان اسلام گفت: این مرکز با نمایه‌سازی نشریات علمی کشورهای اسلامی و ارائه گزارش‌های علم‌سنجی، خلأ پوشش‌دهی نظام‌های استنادی بین‌المللی را پر کرده و تولید علم در جهان اسلام را رصد و ارتقا می‌دهد.
وی افزود: رتبه‌بندی سالانه دانشگاه‌های جهان اسلام و ایجاد رقابت سالم میان دانشگاه‌ها موجب افزایش کیفیت پژوهش و انگیزه علمی در منطقه شده است.
علویان‌مهر با بیان اینکه نشست‌ها و کارگاه‌های علمی مرکز ISC پژوهشگران مسلمان را گرد هم می‌آورد و فرصت تبادل نظر درباره چالش‌ها و راهکارهای ارتقای علم در کشورهای اسلامی را فراهم می‌کند، گفت: این شبکه‌سازی، ضمن تقویت دیپلماسی علمی، همکاری‌های علمی میان ایران و دیگر کشورها را ارتقا می‌دهد.
رئیس موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام(ISC) با اشاره به همکاری با بنیاد ایران‌شناسی و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: ایران‌شناسی می‌تواند شبکه‌ای فعال از پژوهشگران ایجاد کند و طرح های مشترک آموزشی و پژوهشی را تسهیل کند.
همایش بین‌المللی ایران‌شناسان با حضور ۵۰ ایران‌شناس از ۲۱ کشور دنیا از صبح امروز دوشنبه بیست و ششم آبان آغاز شده است و تا فردا ادامه دارد.
- نویسنده : مریم توانا
