برگزاری نخستین نشست شورای هماهنگی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان فارس

این نشست با هدف هم‌افزایی، تبادل نظر و ایجاد اتاق فکر مشترک برای حل مسائل علمی، آموزشی و اجتماعی استان و منطقه جنوب کشور، با حضور رؤسا و مدیران ارشد دانشگاه‌های فارس برگزار شد.

تقویت هم‌افزایی دانشگاه‌ها برای توسعه استان

در ابتدای این نشست، دکتر «سید بصیر هاشمی» رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و قدردانی از همراهی دانشگاه‌های استان با مجموعه سلامت فارس، اظهار امیدواری کرد با تقویت همدلی و آرامش، مسیر توسعه علمی و اجتماعی استان با شتاب بیشتری پیش رود.

او، با اشاره به ظرفیت‌های گسترده دانشگاه علوم پزشکی شیراز از جمله هشت معاونت، ۱۷ دانشکده، حدود هزار عضو هیأت علمی، نزدیک به ۱۰ هزار دانشجو، بیش از ۲۰۰ رشته تحصیلی و نزدیک به ۳۷ هزار کارمند، بر نقش برجسته این دانشگاه در ارائه خدمات سلامت به مردم تأکید کرد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز، ایجاد «اتاق فکر روسای دانشگاه‌ها» را گامی مهم برای همگرایی نهادهای علمی دانست و گفت: بدون تردید، تبادل تجربیات، اندیشه‌ورزی و همکاری مستمر میان دانشگاه‌های استان، می‌تواند در حل مسائل و چالش‌های منطقه‌ای نقشی مؤثر ایفا کند.

این مقام مسئول، بر لزوم مشارکت فعال دانشگاه‌ها در حل مشکلات مردم، ارتقای انگیزه اعضای هیأت علمی و کارکنان، بین‌المللی‌سازی آموزش عالی استان، انعقاد تفاهم‌نامه‌های علمی و رفاهی مشترک، و بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی، علمی و گردشگری شیراز تأکید کرد.

در ادامه این نشست، دکتر «کوروش عزیزی» مشاور عالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با اشاره به پیشینه علمی غنی شیراز، دانشگاه‌ها و نخبگان این شهر، بر ضرورت نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در ارتقای موتور پیشران هوشمند توسعه استان تاکید کرد.

حضور رؤسای دانشگاه‌ها و تبادل دیدگاه‌ها

این نشست با حضور رؤسای برجسته دانشگاه‌ها و مراکز علمی استان فارس از جمله دکتر «علیرضا افشاری‌فر» رئیس دانشگاه شیراز، دکتر «سید آیت‌الله رزمجو» رئیس دانشگاه جامع علمی‌ـ‌کاربردی استان فارس، دکتر «محمدمهدی علویان مهر» رئیس مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام – ISC، دکتر «علی شیروانی شیری» رئیس دانشگاه فرهنگیان فارس، دکتر «احمد رستگار» رئیس دانشگاه پیام نور فارس، دکتر «امین‌رضا ذوالقدر» رئیس پارک علم و فناوری فارس، دکتر «محمدجواد دهقانی» رئیس دانشگاه صنعتی شیراز، دکتر «محمدرضا قائدی» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس همراه بود که هر یک ضمن بیان نقطه‌نظرات خود، بر هم‌افزایی علمی، انعقاد تفاهم‌نامه‌های چندجانبه و ارتقای جایگاه آموزش عالی در حل چالش‌های منطقه‌ای تاکید کردند.

در پایان این نشست مقرر شد شورای هماهنگی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان فارس به‌صورت فصلی و منظم برگزار شود تا بستر تبادل تجربیات و توسعه همکاری‌های علمی، پژوهشی و رفاهی میان دانشگاه‌ها بیش از پیش فراهم شود.

«توکسوپلاسموز»، خطری پنهان برای جنین در دوران بارداری

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، «توکسوپلاسموز» را یکی از بیماری‌های زئونوز خطرناک به‌ویژه برای مادران باردار برشمرد و گفت: عامل این بیماری که اغلب در ارتباط با گربه‌ دیده می‌شود، به‌راحتی از جفت عبور کرده و می‌تواند باعث آسیب‌های جدی به جنین شود.

دکتر «مهدی نجات» نگهداری از گربه‌ها بدون رعایت اصول بهداشتی، به‌ویژه برای زنان جوانی که تصمیم به بارداری دارند را خطری پنهان برای سلامت جنین دانست و افزود: «توکسوپلاسموز» یکی از عوامل سقط جنین، ناهنجاری‌های مادرزادی و اختلالات عصبی در نوزادان است.

تب مالت

او با اشاره به دیگر زمینه های انتقال بیماری از حیوانات به انسان ها، به بیماری تب مالت به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های زئونوز در استان فارس اشاره کرد که در اثر مصرف شیر و فرآورده‌های دامی آلوده منتقل می‌شود.

دکتر نجات با بیان اینکه مصرف شیر گاو، گوسفند، بز یا شتری که به بیماری تب مالت مبتلا شده باشد، می‌تواند این بیماری را به انسان منتقل کند، گفت: عامل تب مالت، باکتری «بروسلا» است که در دمای بیش از۷۰ درجه سانتی‌گراد از بین می‌رود.

مدیر پیشگیری از بیماری های واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تأکید بر اهمیت فرآوری صحیح شیر، گفت: برای پیشگیری از ابتلا به تب مالت، توصیه می‌شود شیر به‌صورت پاستوریزه مصرف شود؛ در صورت استفاده از شیرهای سنتی، لازم است شیر را به مدت پنج دقیقه در دمای ۷۰ درجه بجوشانیم و مرتب هم بزنیم تا دما به‌طور یکنواخت در تمام سطوح شیر پخش شود.

باورهای غلط در باره آغوز دام

او در ادامه با اشاره به باورهای نادرست درباره فواید تغذیه‌ای آغوز دام گفت: برخی افراد تصور می‌کنند که استفاده از آغوز دام برای انسان نیز مفید است و تاثیر قابل توجهی در رشد انسان دارد، درحالی‌که این ماده در طبیعت تنها برای تغذیه دام ها در بدو تولد کاربرد دارد و نه‌تنها فایده خاصی برای انسان ندارد، بلکه اگر دام ناقل بیماری تب مالت باشد، به‌دلیل نبود امکان جوشاندن آن، مصرف آغوز می‌تواند برای انسان خطرناک و او را به تب مالت مبتلا کند.

دکتر نجات مصرف دم‌بلان یا بیضه دام را یکی دیگر از منابع پرخطر انتقال بیماری تب مالت دانست و بر اهمیت فرهنگ‌سازی در خصوص ترویج عادت های غذایی سالم به‌ویژه در ارتباط با مصرف فرآورده‌های دامی سنتی و غیرپاستوریزه تاکید کرد.

تب کریمه کنگو

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، با بیان این‌که بیماری تب کریمه کنگو در بدن دام وجود دارد، گفت: تب کریمه کنگو می‌تواند از راه نیش کنه‌ سخت مانند «هیالوما» یا تماس مستقیم فرد با خون، لاشه و ترشحات دام آلوده به انسان منتقل شود.

دکتر نجات در رابطه با راهکارهای پیشگیری از ابتلا به این بیماری توضیح داد: تهیه گوشت از مراکز مجاز و تحت نظارت دامپزشکی دارای مهر تأیید و برچسب استاندارد، مهم‌ترین راه پیشگیری است.

او توصیه کرد: در صورت تهیه نکردن گوشت از فروشگاه ها و مراکز بهداشتی، برای پیشگیری از ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو پس از تهیه گوشت، آن را به مدت ۲۴ ساعت در یخچال (و نه فریزر) نگهداری کنید تا فرآیند طبیعی اسیدی شدن گوشت که موجب نابودی ویروس می‌شود کامل شود؛ همچنین در مورد جگر این مدت باید ۴۸ ساعت باشد.

دکتر نجات افزود: لازم است به این نکته دقت کرد که قرار دادن گوشت در فریزر، این فرآیند را مختل کرده و ممکن است تا دو ماه به طول انجامد تا چرخه اسیدیته و بی خطر شدن گوشت کامل شود، اما در صورت تهیه گوشت از فروشگاه ها و مراکز بهداشتی تحت نظارت دامپزشکی نیازی به نگهداری ۲۴ ساعته گوشت در یخچال نیست و مردم می توانند پس از تهیه، گوشت را در فریزر نگهداری کنند.

نشانه های ابتلا به تب کریمه کنگو

او درباره نشانه های بیماری تب کریمه کنگو گفت: این بیماری با علائمی چون خستگی و تب آغاز می‌شود و سپس با درد عضلانی، افت پلاکت و خونریزی‌های زیرپوستی همراه می‌شود؛ تب کریمه کنگو در صورت تأخیر در تشخیص می‌تواند مرگبار باشد.

دکتر نجات با اشاره به افزایش نذورات دامی در مناسبت های مذهبی؛ تهیه دام از مراکزی که تحت نظارت دامپزشکی، حیوان را قرنطینه کرده و سپس در کشتارگاه‌های تحت نظارت دامپزشکی ذبح می‌کنند را الزامی خواند.

سیاه‌زخم

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های واگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه به سیاه‌زخم به عنوان یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان اشاره کرد که در سه نوع پوستی، گوارشی و تنفسی بروز پیدا می کند‌.

نجابت، گفت: نوع پوستی سیاه‌زخم به‌راحتی با آنتی‌بیوتیک‌های رایج قابل درمان است، اما نوع گوارشی آن به‌شدت خطرناک و مرگ‌آور است.

این نوع اغلب از راه مصرف گوشت آلوده حیواناتی که خارج از چرخه تأییدیه دامپزشکی وارد بازار شده‌اند، منتقل می‌شود و گاه فرد پیش از رسیدن نمونه به آزمایشگاه، جان خود را از دست می‌دهد.

او با اشاره به نوع سوم این بیماری گفت: سیاه‌زخم ریوی یا تنفسی نیز بسیار کشنده است و تشخیص آن تنها با هوشیاری پزشک و سابقه بیماری در منطقه امکان پذیر است؛ این بیماری همان‌طور که از نام آن مشخص است، در صورت استنشاق اسپور باکتری سیاه زخم ایجاد شده و می‌تواند منجر به مرگ فرد شود.

آغاز نام نویسی آزمون استخدام پیمانی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز

معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، از برگزاری آزمون استخدامی پیمانی با ۲۳۳۸ مجوز استخدامی در دانشگاه خبر داد.

دکتر عبدالخالق کشاورزی، گفت: نام نویسی برای شرکت در این آزمون از بیست و یک تیر ۱۴۰۴ آغاز می گردد. در این آزمون استخدامی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، توانست دو هزار و ۳۳۸ مجوز استخدامی را از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخذ کند.

کشاورزی، گفت: این تعداد مجوز بالاترین مجوز بین تمامی دانشگاه های علوم پزشکی کشور است که با استخدام این تعداد نیروها، ضمن راه اندازی بیمارستان های تازه تاسیس و توسعه بیمارستان های موجود، بخش قابل ملاحظه ای از کمبود نیروی انسانی بخش درمان و بهداشت استان، برطرف می شود.

او، گفت: داوطلبانی که متقاضی استخدام در دانشگاه علوم پزشکی شیراز هستند، می توانند با مراجعه به سایت https://hrtc.ir/ دفترچه راهنمای آزمون استخدامی را مطالعه و ضمن اطلاع از شرایط و رشته محل های مورد نیاز این دانشگاه، نسبت به ثبت نام اقدام کنند.

اهمیت بارداری و نعمت پدر و مادر شدن – قسمت دوم

پیامدهای سقط عمدی جنین:

جسمی: احتمال عفونت های رحمی، خونریزی شدید و حتی مرگ مادر، افزایش احتمال ناباروری ثانویه.

روحی و روانی: افسردگی، اضطراب، ترس و وحشت، احساس خشم، اختلالات خواب و حس سوگواری.

معنوی: احساس پشیمانی، گناه و عذاب.

وجدان: سقط جنین گناهی کبیره و بسیار بزرگ است که برکت را از بین می برد؛ ریختن یک قطره خون مظلوم می تواند زندگی فرد را دچار گره های کور کند.

اخلاقی: سقط عمدی جنین از بین بردن یک انسان مظلوم و بی پناه است؛ ارتکاب این ظلم در حق موجودی که خداوند به او حق حیات داده، عملی غیر اخلاقی است و می تواند زمینه انجام سایر اعمال غیر اخلاقی و گناهان را فراهم کند.

شرعی: سقط عمدی جنین در هر هفته و یا ماه حاملگی، حتی قبل از دمیده شدن روح کامل، حرام است و تصور بی اشکال بودن سقط قبل از چهار ماهگی کاملا اشتباه است؛ جنین، از همان ابتدا مرتبه ای از وجود انسان است، اگر کسی مرتکب این عمل حرام شود ظلم کرده و باید توبه کند؛ علاوه بر این، لازم است کسانی که اقدام شان به طور مستقیم منجر به قتل جنین شده، دیه جنین را به وارثان آن (غیر از قاتلان) پرداخت نمایند.

قانونی: سقط جنین، غیر از مواردی که در قانون اجازه داده شده، ممنوع است و کسانی را فراهم کنند یا عامل از بین رفتن جنین باشند، مجرم شناخته می شوند.

مراقبت های دوران بارداری

برای خانواده و بــه خصــوص مــادر، مراقبــت همــه جانبــه و تــا حـد ممکـن از فرزند دلبندش اهمیت داشته و دوست داشتنی است؛ برای دریافت توصیه های دوران بارداری به صورت مفصل، می توانید به واحد مراقبت مادران باردار در مراکز خدمات جامع سلامت در سراســر کشور مراجعه کنید؛ مادران باردار همچنین می توانند با تمـاس بـا شماره ۴۰۳۰ (کـد مادران باردار) سوالات و مشکلات خود را با کارشناسان مامایی مسوول مراقبت مادران باردار در میان بگذارند؛ در اینجا بــه برخی از اصـول کلی و نکات مهم مراقبت در دوران بارداری اشاره مــی کنیم.

توصیه های غذایی و دارویی:

تا حد ممکن از مصرف کنسرو، غذای آماده مانند پیتزا و سوسیس و کالباس، غذای مانده، چرب و شور، سس ها، نوشیدنی های کارخانه ای، گوشت و جگر خام و نیمه پز، تنقلات کارخانه ای مانند چیپس و پفک خودداری نمایید.

از مصرف میوه و سبزیجات تازه غافل نشوید.

از پرخوری و دَر هم خوری پرهیز کنیـد؛ غـذا را بـه خوبی بجوید تــا هضــم و جــذب آن بهتر اتفاق بیفتد.

بدون تجویز پزشک هیچ دارویی استفاده نکنید؛ داروهای گیاهی را نیز بدون تجویز پزشک متخصص مصرف نکنید.

برای رفع یبوست در بارداری می توان از معجون گلقند(مربای گل محمدی بـا عسل) استفاده کرد؛ رفع یبوست بسیار مهم است.

برای کاهش رفلاکس(ترش کردن) و تهوع بارداری می توان از رب میوه به یا بــه پخته شده بعد از غذا استفاده کرد.

تـا حد ممکن از مصـرف آب همراه غذا، ناشتا، بلافاصله بعد از ورزش و نزدیکی و استحمام و نیز نوشیدن آب بسیار سرد به خصوص ناشتا پرهیز کنید؛ کسانی که برای مصـرف قرص های ناشتا مانند قرص تیروئید مجبور به نوشیدن آب ناشتا هستند باید آب را ولرم و در کمترین مقدار، مصرف نمایند.

از همه گروه های غذایی شامل گروه نان و غلات، گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ و در بارداری رژیم غذایی متعادلی داشته باشید؛ مغزها، گروه شیر و لبنیات، گروه میوه ها و گروه سبزی ها استفاده کنید.

در شانزده هفته اول بارداری روزانه یک عدد قرص یدوفولیک و قرص ویتامین د ۱۰۰۰ تا پایان بارداری مصـرف کنید.

از هفته شانزدهم بارداری تا سه ماه پس از زایمان روزانه یک عدد قرص آهن و کپسول مولتی ویتامین مینرال مصرف کنید.

توصیه های بهداشتی:

اگر سابقه قبلی سقط دارید بیشتر مراقبت کنید؛ اگر لکه بینی دارید به مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه های سلامت، پایگاه های پزشک خانواده و خانه بهداشت مراجعه کنید.

اگر سـابقه بیماری قلبی، دیابت، کم کاری یا پُر کاری تیرویید دارید حتما به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه نمایید.

افراد چاق باید دقت بیشتری نسبت به سلامت جنین خود داشته باشند؛ نیاز غذایی مادر در بارداری به اندازه دو نفر نیست و این تصور ممکن است او را دچار اضافه وزن نادرست کند؛ وزن گیری باید مناسب باشد؛ برای پایش آن به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنید.

مصـرف سیگار، مشروبات الکی، قلیان و مواد مخدر برای سلامتی خود شما و جنین بسیار مضر بوده و احتمال سقط خود به خودی جنین را افزایش می دهند.

از مواد شیمیایی مانند سرب (موجود در برخی لوازم آرایشی) شوینده های قـوی و پاک کننده ها، حشره کش ها، جیوه و امواج رادیواکتیو دوری نمایید.

توصیه های معنوی:

ارتباط خود با خدا را بیش از پیش محکم کنید؛ در موقعیت های مختلف با خداوند صحبت و درد دل کنید و از خواندن قرآن و دعاها غافل نشوید؛ به انجام واجبات دینی مانند نماز پایبند باشید برای دریافت آرامش و کمک به حل مشکلات به اهل بیت علیهم السلام توسل کنید.

نسبت به تهیه غذای پاک و حلال و دوری از امور حرام و ناپسند تلاش ویژه داشته باشید، آینده خود و فرزند دلبندتان را به خدای کریم بسپارید؛ او، مهربان، دانا و قادر است.

برای تامین آرامش روحی برنامه ریزی کنید.

این برنامه ریزی می تواند شامل کاهش استفاده از فضای مجازی و کاهش حضور در محیط های آلوده به گناه، نامناسب و آسیب زا باشد؛ به جنبه های مثبت زندگی بیندیشید و از افکار منفی بپرهیزید.

توصیه های ورزشی:

ورزش مناسب باعث کاهش عوارض بارداری قند و فشار خون، وزن گیری بیش از حد بهبود رشد و تکامل جنین و تسهیل زایمان می شود.

در صورت نبود منع پزشکی، ورزش روزانه و مناسب مانند بیست دقیقه پیاده روی روزانه را ترک نکنید.

به غیر از ورزش، در طول روز تنفس های عمیق همراه با بالا بردن و باز کردن دست ها داشته باشید.

از ورزش های سنگین که احتمال آسیب به مفاصل و ضربه به شکم دارد خودداری نمایید.

سخن آخر:

بر اساس آموزه های دینی ما، وقتی یک زن باردار می شود، اجر و پاداش کسی را دارد که روزها روزه دار است و شب ها به عبادت و شب زنده داری مشغول است؛ او مانند کسی است که با مال و جان خود در راه خدا جهاد و تلاش می کند؛ برای هر روز او هزار حسنه نوشته می شود و فرشتگان برایش استغفار می کنند.

هنگامی که زایمان می کند کسی جز خداوند اجر و پاداش او را نمی داند و از گناهان خود پاک می شود و آن گاه که فرزند خود را شیر می دهد با هر مکیدن به او نوری در قیامت عنایت شده و اجر و ثواب نوشته می شود؛ مادر در نگاه دینی و فرهنگی ما جایگاه ارزشمندی دارد و نقش او در ساختن و پیشرفت جامعـه بی بدیل است.

مریم یارپزشکان» کارشناس امور جمعیت و خانواده مرکز بهداشت شهدای والفجر

چرا پشه ‌های ناقل مالاریا، انسان را بیشتر نیش می ‌زنند

معمای علمی: پشه‌ ها برای تخم‌گذاری نیاز به خون دارند؛ اما چرا پشه‌ های حامل انگل مالاریا، بیشتر از پشه‌ های سالم انسان ‌ها را نیش می‌زنند و گزیده ‌ها را تکرار می ‌کنند؟

تحقیقات نشان داده ‌اند که انگل «پلاسمودیوم» رفتار پشه را تغییر می دهد؛ انگل در بدن پشه باعث تغییر در بیان پروتئین ‌های بزاق او می ‌شود؛ این تغییرات، سیستم ایمنی میزبان انسانی را سرکوب می ‌کنند تا انگل راحت ‌تر وارد گلبول‌ های قرمز شود.

اما نکته جالب این تغییرات بزاق، باعث خارش کمتر محل گزش در انسان می ‌شود! در نتیجه، انسان متوجه نیش پشه نمی‌ شود یا دیرتر متوجه می ‌شود و پشه فرصت بیشتری برای مکیدن خون کامل پیدا می ‌کند؛ انگل در واقع شانس خود را برای انتقال افزایش می ‌دهد؛ همچنین شواهدی وجود دارد که پشه ‌های آلوده جذب بیشتری به بوی انسان پیدا می ‌کنند.

این پدیده که پشه ‌های ناقل مالاریا (آنوفل آلوده به انگل پلاسمودیوم) تمایل بیشتری به نیش زدن انسان‌ ها دارند و گزش خود را تکرار می‌ کنند، یکی از شگفت ‌انگیزترین نمونه ‌های “تغییر میزبان توسط پاتوژن” در طبیعت است.

در اینجا مکانیسم‌ های علمی این رفتار مرموز را با جزئیات جذاب ‌تر بررسی می ‌کنیم:

پاتوژن: پلاسمودیوم (انگل مالاریا)

ناقل: پشه آنوفل

۱. تاثیر مستقیم انگل روی سیستم عصبی پشه:

مطالعات نشان می ‌دهند انگل پلاسمودیوم پس از ورود به بدن پشه، پروتئین‌ هایی به نام «پلاسمودومین» (PPM) ترشح می ‌کند که مستقیماً بر نورون ‌های کنترل رفتار تغذیه ‌ای پشه تأثیر می ‌گذارند.

افزایش حس گرسنگی کاذب: این پروتئین ‌ها باعث می ‌شوند پشه ‌های آلوده حساسیت بیشتری به گرسنگی نشان دهند و حتی پس از یک وعده خون، همچنان احساس سیری نکنند؛ در نتیجه، برای نیش زدن‌ های مکرر تحریک می ‌شوند.

۲. تغییرات شیمیایی در بزاق پشه:

انگل، بیان پروتئین ‌های بزاقی پشه را تغییر می ‌دهد؛ یکی از این پروتئین‌ ها به نام LTRIN، مولکولی به نام LIGHT در سیستم ایمنی انسان را مهار می ‌کند.

چرا محل نیش نمی‌ خارد؟ مهار این مولکول، پاسخ التهابی پوست انسان را سرکوب می ‌کند، در نتیجه محل گزش کمتر متورم می ‌شود و حس خارش کاهش می ‌یابد.

انسان متوجه نیش پشه آلوده نمی ‌شود و پشه فرصت دارد خون بیشتری بمکد و نیش ‌های بعدی را بزند!

۳. جذب شدن پشه ها به بوی انسان:

افزایش جذابیت بوی انسان: اخیرا تحقیقات دانشگاه جانز هاپکینز ثابت کرد پشه‌ های آلوده به پلاسمودیوم، حساسیت بیشتری به ترکیبات شیمیایی موجود در عرق و بازدم انسان دارند (Giraldo et al., 2023).

نقش کلیدی CO₂: این پشه ‌ها تا ۳ برابر بیشتر از پشه‌ های سالم به دی ‌اکسید کربن بازدم انسان واکنش نشان می ‌دهند؛ انگار پاتوژن “ردیاب CO₂” پشه را تقویت می ‌کند؛ ترکیباتی مانند اسید لاکتیک (در عرق) و آمونیاک (در ادرار) برای پشه ‌های آلوده جذابیت مرگباری پیدا می ‌کنند.

۴. اختلال در مکانیسم تغذیه پشه:

انسداد مکانیکی در گوارش: مشابه طاعون، انگل ‌های مالاریا در معده پشه تکثیر می ‌شوند و ممکن است تا حدی جریان خون را مختل کنند.

تکرار گزش به دلیل “احساس سیری نکردن”: پشه‌های آلوده اغلب خون کامل را دریافت نمی ‌کنند و به دلیل سیگنال ‌های عصبی معیوب، تصور می ‌کنند هنوز گرسنه ‌اند؛ این باعث نیش‌ های متوالی می ‌شود.

۵. تفاوت گونه ‌های پشه:

گونه ‌های خطرناک ‌تر: برخی گونه‌ های آنوفل مانند Anopheles gambiae ذاتاً به بوی انسان جذب می‌ شوند؛ جالب اینجاست که انگل مالاریا این ویژگی را تقویت می ‌کند؛ در مناطقی که مالاریا شایع است، پشه ‌ها و انگل‌ ها با هم تکامل یافته ‌اند تا انتقال بیماری را به حداکثر برسانند؛ این همکاری مرگبار، نتیجه میلیون ‌ها سال “مسابقه تسلیحاتی” است.

۶. پیامدهای جهانی:

مطالعه منتشر شده در Nature نشان می دهد که افزایش در نرخ انتقال منجر به افزایش نرخ گزش پشه ‌های آلوده تا ۵۰ درصد بیشتر از پشه ‌های سالم در انسان ‌ها می شوند (Kariuki et al., 2020).

هرچه پشه خون آلوده ‌تری بمکد، تعداد انگل ‌ها در غدد بزاقی‌ اش افزایش می ‌یابد و شانس ابتلای انسان بعدی بیشتر می ‌شود.

تأثیر تغییرات اقلیمی: گرمایش زمین زیستگاه پشه‌ های ناقل را گسترش می‌ دهد و این “تغییر رفتاری” در مناطق جدید هم رخ خواهد داد.

جمع ‌بندی:

دنیای بیماری ‌های ناقل ‌زاد پُر از مثال‌ های حیرت ‌انگیزی است که در آن پاتوژن ‌های کوچک (ویروس ‌ها، باکتری ‌ها، انگل ‌ها) برای اطمینان از بقا و گسترش خود، رفتارها و فیزیولوژی ناقل ‌ها (پشه، کک، کنه) و حتی میزبان ‌های مهره ‌دار (انسان، حیوانات) را به شیوه‌ های ظریف و گاهی ترسناک تغییر می‌ دهند؛ مطالعه این مکانیسم ‌ها نه تنها کنجکاوی علمی ما را ارضا می ‌کند، بلکه کلید توسعه راه ‌حل ‌های نوین برای مبارزه با این تهدیدات جهانی سلامت است.

نکته امیدوار کننده اینکه دانشمندان با درک این مکانیسم ‌ها در حال طراحی راهکار هایی هستند؛ مثلاً تولید پشه‌ های تراریخته ‌ای که به تغییر انگل مقاومند یا جلوگیری از تولید پروتئین LTRIN. شاید روزی این “جنگ نامرئی” به نفع انسان پایان یابد!

دکتر «محسن کلانتری» عضو هیات علمی گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری ها دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز

به همین جهت با توجه به نیاز مبرم دنیای کنونی برای یافتن شیوه های موثر کنترل باکتری های بیماری زا، آنتی ‌باکتری‌های متعددی بدین منظور استفاده می‌ شوند که از جمله آنها می‌ توان به باکتریوفاژها، پروبیوتیک ‌ها، پپتیدهای ضد میکروبی اشاره کرد که در این میان باکتریوسین ‌ها به عنوان یک کاندیدای جایگزین مناسب تلقی می ‌شوند.

«نسترن نیک‌جو» کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

نگهدارنده های شیمیایی و اهمیت سلامت غذاهای طبیعی

در حال حاضر آگاهی روزافزون مصرف کنندگان از خطرات عوامل بیماری ‌زای ناشی از غذا، مانند استفاده از نگهدارنده های شیمیایی مصنوعی و اهمیت سلامت غذاهای طبیعی و سنتی که بدون افزودن مواد شیمیایی تهیه می ‌شوند، بسیار جالب توجه است؛ از این رو تلاش‌ های گسترده ‌ای جهت استفاده از نگهدارنده‌ های طبیعی مواد غذایی به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

از طرفی از زمان کشف آنتی ‌بیوتیک‌ها در اوایل قرن نوزدهم این ترکیبات ضد میکروبی همچنان جایگاه خود را در کنترل رشد میکرو ارگانیسم ‌ها حفظ کرده ‌اند.

اما ظهور و انتشار مقاومت آنتی ‌بیوتیکی در بین پاتوژن ‌های انسانی و حیوانی و ارتباط آنها با استفاده از آنتی ‌بیوتیک ‌ها یک مشکل جدی در سراسر جهان است که نیاز به اقدامات مؤثر برای کنترل گسترش آ‌نها دارد.

نگرانی در مورد مقاومت های آنتی بیوتیکی به قدری جدی است که در بسیاری از کشورها بودجه‌ های فراوانی برای کشف جایگزین‌ های دارویی اختصاص داده ‌اند.

بنابراین با توجه به نگرانی ­هایی که در رابطه با افزایش مصرف آنتی ­بیوتیک ­ها و شیوع فزاینده­ عوامل بیماری ‌زای مقاوم به آنتی­ بیوتیک در انسان و دام وجود دارد، به کارگیری این ترکیبات در درمان بیماری­ های عفونی و مهار عوامل بیماری ‌زای مقاوم به آنتی ­بیوتیک، مورد اهمیت است.

همچنین با توجه به اهمیت استفاده از نگهدارنده ‌های شیمیایی در غذا، محققان به دنبال کشف جایگزین ‌هایی برای این منظور هستند.

یکی از این جایگزین ‌ها در این موارد باکتریوسین ‌ها هستند.

باکتریوسین ‌ها، پپتیدهای ضد میکروبی هستند که دارای طیف متنوعی از فعالیت ضد میکروبی هستند و توسط گروه وسیعی از باکتری‌ ها تولید می ‌شوند.

بسیاری از آنها توسط باکتری لاکتیک اسید تولید می ‌شوند که به طور طبیعی تقابل نزدیکی با فساد برخی از بیماری ‌های ناشی از عوامل بیماری ‌زای باکتریایی گرم مثبت دارد.

به همین دلیل این مواد، دارای کاربردهای زیادی در میان گونه ‌هایی که بطور زیستی حفاظت می شوند، افزایش زمان ماندگاری، فعالیت ‌های غیر میکروبی بالینی و کنترل تخمیر میکروبی هستند.

نایسین، اولین باکتریوسین راه یافته به صنعت است که مطالعه ‌های زیادی را به خود اختصاص داده است؛ مطالعات سم شناسی نشان می ‌دهند که مصرف نایسین اگر دارای دوز کشنده ۶۹۵۰ میلی‌ گرم بر کیلوگرم باشد، باعث ایجاد اثرات سمی در انسان نمی ‌شود.

بنابراین، یکی از مهم ترین باکتریوسین ‌ها در صنایع غذایی است که به عنوان یک عامل ضد بوتولیسم در پنیر و تخم مرغ‌ های مایع، سس‌ ها و غذاهای کنسرو شده عمل می‌ کند؛ همچنین نشان ‌دهنده طیف وسیعی از عملکرد‌های ضد میکروبی در برابر باکتری ‌های لیستریامونوسیتوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس و سایر عوامل بیماری ‌زا است.

فرآیندهای تکمیلی روی مواد غذایی درجه ‌بندی شده مانند شیر یا کشک با تولید خارج سلولی باکتریوسین حاصل از تخمیر انجام می‌ شود؛ مواد آماده ‌سازی می‌ توانند به صورت غلظت‌ های کمی خالص یا خالص که مورد نیاز تاییدیه ‌هایی از دیدگاه حفاظت قانونی است انجام شود.

نیاز به ترکیبات ضد باکتریوئیدی جدید موجب ایجاد علاقمندی ‌های زیادی در زمینه تکنولوژی ‌های جدید شده که قادرند سلامت غذاهای میکروبیولوژی را افزایش دهند؛ میکرو ارگانیسم‌ های دیگری با قابلیت تولید متابولیت ‌های ضد میکروبی نیز شناسایی شده ‌‌اند.

استافیلوکوکوس ‌ها از جمله این میکرو ارگانیسم ‌ها هستند؛ باکتریوسین ‌های تولیدی توسط این باکتری‌ ها استافیلوکوکسین نام دارد که تولید آن توسط گونه‌ های مختلف استافیلوکوکوس گزارش شده است.

مطالعات مختلف نشان می ‌دهد که استافیلوکوکسین ‌ها به عنوان نگهدارنده ‌های غذایی و همچنین به عنوان عاملی علیه باکتری ‌های گرم مثبت و گرم منفی بیماری ‌زا در انسان و دام مؤثرند و می ‌توان به کاربرد آنها جهت یک عامل ضد میکروبی بر باکتری‌ های استافیلوکوکوس مقاوم به آنتی‌ بیوتیک نیز اشاره کرد.

بنابراین، همانطور که گفته شد با توجه به افزایش خطرات ناشی از نگهدارنده‌ های شیمیایی مواد غذایی تلاش‌ هایی جهت کشف نگهدارنده ‌های طبیعی به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛ همچنین ظهور و انتشار مقاومت آنتی ‌بیوتیکی در میان عوامل بیماری ‌زای انسانی و حیوانی و ارتباط آنها جهت استفاده از آنتی‌ بیوتیک‌ ها به یک مشکل اساسی در جهان تبدیل شده است و برای کنترل گسترش آنها، نیاز به اقداماتی موثر است.

ناسالم ترین نوع روغن برای سلامت قلب چیست؟

گسترش تمایل به زندگی شهری مردم دنیا در دهه های اخیر در کنار همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی و تکنولوژیکی، پیامدهایی را نیز در سبک زندگی افراد ایجاد کرده که مهم ترین آن شاید سرعت روزافزون برنامه روزمره زندگی است و این امر به ویژه در برنامه غذایی خانواده ها، نمود بارزی می یابد.

از جمله چالش هایی که زندگی شهرنشینی برای انسان امروزی رقم زده است، تمایل به انتخاب غذاهایی با کوتاه ترین زمان پخت است که بیشتر با نام «فست فود» شناخته می شود و به میزان گسترده ای استفاده از روغن ها و غذاهای فرآوری شده را در برنامه غذایی گسترش داده است.

اما در کنار برنامه غذایی با غذاهای سریع پخت که به ویژه با افزایش سرخ کردن مواد غذایی گره خورده است، توجه به انتخاب نوع روغن مناسب، می تواند زمینه ساز سلامت ما در برابر بیماری های شایع دنیای امروز، به ویژه بیماری های قلبی عروقی به عنوان یکی از مهم ترین علت های مرگ و میر در جوامع باشد.

دکتر «جواد کجوری»، متخصص قلب و عروق و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه مهم ترین نکته هایی که لازم است در هنگام انتخاب روغن ها به یاد داشته باشیم را بیان می کند.

این پزشک فلوشیپ اقدامات مداخله ای قلب و عروق در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، از انتخاب مناسب روغن مصرفی به عنوان یک اقدام کارآمد برای مراقبت از سلامت قلب یاد کرد و با دسته بندی روغن های مصرفی به انواع مایع و جامد گفت: روغن های ترانس نیز با هیدروژنه کردن روغن مایع و تبدیل آن به جامد تهیه می شود که در دیدگاه عمومی به عنوان روغن نباتی شناخته می شود و ناسالم ترین نوع روغن برای سلامت افراد شناخته شده است.

کدام انواع روغن مایع در اولویت قرار دارد؟

او ضمن توصیه به کاهش مصرف روغن و غذاهای سرخ کردنی در برنامه غذایی روزانه خانواده تا حد امکان، روغن مایع را مناسب ترین گزینه برای استفاده عنوان کرد که جذب کمتری در عروق دارد و افزود: در میان انواع روغن، روغن زیتون در صورت استفاده از حرارت پایین، سالم ترین نوع روغن شناخته می شود؛ همچنین روغن های تهیه شده از کلزا، ذرت و دانه آفتابگردان نیز گزینه های مناسبی محسوب می شود.

دکتر کجوری استفاده از روغن مایع برای سرخ کردن را اقدامی غیر بهداشتی توصیف کرد و در این زمینه توضیح داد: واکنش میان حرارت روغن و دیواره ظرف، خطر سرطان زایی به همراه دارد و بر همین اساس توصیه می شود از روغن مخصوص سرخ کردنی که نقطه جوش بالاتری دارد استفاده شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین استفاده از ظرف های تفلون را از دیگر عوامل تهدیدکننده سلامت افراد در زمینه خطر ابتلا به سرطان ها برشمرد و اضافه کرد: در حال حاضر ورود تکنولوژی های جدید خانگی مانند ظرف های کم روغن و دستگاه هایی که برای سرخ کردن مواد غذایی به روغن اندکی نیاز دارد، گزینه های مناسبی برای کاهش مصرف روغن در برنامه غذایی خانواده محسوب می شود.

۳ نشانه مهم بیماری های قلبی را بشناسیم

دکتر کجوری ضمن تاکید بر تلاش برای مراقبت از سلامت قلب به کمک عوامل خطر قابل کنترل شامل پرهیز از مصرف سیگار، کنترل چاقی، داشتن تحرک بدنی، پیشگیری از پرفشاری خون، دیابت و چربی خون؛ اظهار کرد: به طور کلی نشانه های ابتلا به بیماری های قلبی را می توان در سه عارضه مهم درد قفسه سینه؛ تپش قلب و نفس تنگی شناسایی کرد که در صورت بروز در فرد، باید به صورت جدی پیگیری شود.

او یادآور شد: آمارهای مراجعه به مراکز درمانی نشان می دهد که حجم بالایی از موارد مراجعه با عارضه های یاد شده، در اثر بروز اضطراب در افراد ایجاد می شود؛ اما این به معنای بی توجهی به نشانه های هشدار دهنده نیست، چرا که ضمن ضرورت تشخیص پزشکی در این زمینه، گاه تشدید این نشانه ها در اثر اضطراب نیز به بروز مشکلات حاد مانند سکته های قلبی منجر می شود.

پزشک متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه یکی از زنگ های خطر بروز بیماری های قلبی عروقی و بسیاری بیماری های دیگر در جوامع امروزی را چاقی و اضافه وزن عنوان کرد که به ویژه در الگوی چاقی سیبی شکل در ناحیه شکم که الگوی آن اغلب در مردان شایع است، با ایجاد مشکلاتی مانند مقاومت به انسولین، موجب خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود.

مهم ترین مواد غذایی مضر برای سلامت قلب

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، روغن های جامد و حاوی ترانس و پالم؛ تکه های گوشت پرچربی در غذاهایی مانند کله پاچه و خورشت ها؛ نوشابه های گازدار؛ اسنک ها از قبیل چیپس و پفک؛ شیرینی ها و دسرها؛ همچنین پودرهای شیر برای تهیه قهوه به دلیل وجود پالم در فرآوری صنعتی؛ مهم ترین مواد غذایی مضر برای سلامت قلب است.

دکتر کجوری با تاکید بر ضرورت توجه افراد به میزان دریافت کالری روزانه به عنوان راهکاری کارآمد برای دستیابی به وزن متعادل، همچنین انتخاب رژیم غذایی سالم و کاهش مصرف مواد غذایی مانند برنج در برنامه هفتگی خانواده را از جمله گام های پیشگیرانه در این زمینه برشمرد.

اختصاص سهمیه شیر خشک نوزادان بر اساس کد ملی و سن آنها انجام می‌شود

سرپرست فرآورده‌های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک سازمان غذا و دارو از استمرار تأمین و توزیع هدفمند شیر خشک با اولویت نوزادان خبر داد.

شهرام شعیبی، با تأکید بر استمرار روند تأمین و توزیع شیر خشک، گفت: اختصاص سهمیه شیر خشک نوزادان بر اساس کد ملی و سن آن‌ها انجام می‌شود.

او، با اشاره به تولید شبانه‌روزی شیر خشک‌های معمولی و رژیمی در کارخانه‌های داخلی، وضعیت ذخایر را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: توزیع عادلانه این فرآورده‌ها تحت نظارت معاونت‌های غذا و دارو دانشگاه‌ها و از مسیرهای تعیین‌شده انجام می شود.

شعیبی، گفت: شیر خشک‌های رگولار به‌صورت پراکنده و کنترل‌شده از طریق داروخانه‌ها توزیع می‌شود و برای دریافت شیر خشک‌های رژیمی، خانواده‌ها باید با معرفی‌نامه معاونت غذا و دارو محل سکونت به داروخانه‌های منتخب در سراسر کشور مراجعه کنند.

این مقام مسئول، گفت: این سامانه با بهره‌گیری از اطلاعات کد ملی و سن نوزاد، امکان رصد سهمیه ماهانه را فراهم کرده و ممکن است در مراجعه نخست، بخشی از سهمیه تحویل و در مراجعات بعدی، بخش باقی‌مانده ارائه شود.

سرپرست فرآورده‌های طبیعی، سنتی، مکمل و شیر خشک سازمان غذا و دارو با هشدار نسبت به ذخیره‌سازی غیرضروری گفت: انباشت خانگی یا دریافت بیش از نیاز واقعی، روند توزیع را دچار اختلال کرده و حقوق سایر نوزادان را تضییع می‌کند.

او، از خانواده‌ها خواست شیر خشک را بر اساس نیاز واقعی دریافت کنند و در صورت بروز مشکل، از طریق سامانه‌های ثبت شکایات معاونت غذا و دارو دانشگاه‌ها یا سازمان غذا و دارو، موضوع را پیگیری کنند.

ضرورت تقویت همکاری‌های مشترک برای ارتقای خدمات سلامت در مناطق کم‌برخوردار

رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز در دیدار با معاون اجتماعی سپاه فجر استان فارس، بر تقویت همکاری ‌های مشترک به ‌ویژه در زمینه خدمت ‌رسانی به مردم مناطق کم‌برخوردار تأکید کرد.

رئیس دانشگاه با اشاره به ارتباط نزدیک و مستمر این دانشگاه با سپاه فجر فارس، خواستار توسعه تعاملات و هم‌افزایی در زمینه‌های مختلف شد.

سید بصیر هاشمی، گفت: تقویت همکاری ‌های بین‌بخشی، به ‌ویژه با نهادهایی همچون سپاه فجر، می‌تواند نقش بسزایی در تسریع ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به اقشار آسیب‌پذیر داشته باشد.

هاشمی، با اشاره به اقدامات دانشگاه در اجرای برنامه‌های ملی، از جمله تشکیل ستادها و کمیته ‌های تخصصی، بر استفاده حداکثری از ظرفیت پزشک خانواده به ‌عنوان یکی از بازوهای اجرایی مهم در تحقق اهداف جوانی جمعیت و کاهش آسیب‌های اجتماعی تأکید کرد.

او، گفت: برای پیشبرد اهداف حوزه سلامت، از جمله تحقق جوانی جمعیت، باید به صورت یکپارچه و با همراهی تمامی دستگاه‌های اجرایی، زیرساخت‌های مورد نیاز را فراهم و فرهنگ‌ سازی لازم را انجام دهیم.

معاون اجتماعی سپاه فجر فارس نیز با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات این معاونت در حوزه‌هایی نظیر جوانی جمعیت، تسهیل ازدواج، کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای سلامت معنوی جامعه، خواستار توسعه همکاری‌های مشترک با دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این زمینه‌ها شد.

سرهنگ احسان مدبری گفت: هم‌افزایی میان نهادهای علمی و فرهنگی، ضرورتی اجتناب ‌ناپذیر است و می‌ تواند دستاوردهای ملموسی در حوزه ارتقای سلامت عمومی به همراه داشته باشد.

اورنگ ایلامی معاون بهداشت، عبدالخالق کشاورزی معاون توسعه مدیریت و منابع و امیر رضا دهقانیان مشاور معاون درمان دانشگاه، به بیان دیدگاه‌ها و ظرفیت‌ های موجود برای همکاری‌های مشترک پرداختند.

اهمیت نقش حیاتی بهداشت محیط در مراکز درمانی

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در نشست شورای مدیران این معاونت با تاکید بر نقش حیاتی بهداشت محیط در مراکز درمانی، آن را یکی از پایه‌های اصلی در تضمین کیفیت خدمات سلامت عنوان کرد.

دکتر «اورنگ ایلامی» در این نشست با تأکید بر ضرورت ارتقای نظارت بر وضعیت بهداشت محیط بیمارستان‌ها گفت: نظارت دقیق و هماهنگ بر بهداشت محیط مراکز درمانی، نقش تعیین ‌کننده‌ای در پیشگیری از بروز عفونت‌ های بیمارستانی و ارتقاء کیفیت خدمات درمانی دارد.

دکتر ایلامی بازدیدهای ادواری، ارزیابی ‌های مستمر و هماهنگی بین‌بخشی را به عنوان راهکارهای کاربردی برای ارتقای سطح بهداشت محیط در بیمارستان ها برشمرد.

او، گفت: پژوهش ‌های علمی که منجر به ارتقای شاخص ‌های سلامت جامعه شوند، مورد حمایت دانشگاه قرار می ‌گیرند و انتظار داریم که طرح‌ های پیشنهادی با نگاه به نیازهای منطقه‌ای و بومی تهیه شوند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: با توجه به محدودیت منابع، تخصیص هدفمند اعتبارات به طرح های عمرانی اولویت‌ دار، نیازمند تعامل مؤثر با سایر بخش ها است.

دکتر صمد فریدونی به‌ عنوان سرپرست مدیریت سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت معرفی و همچنین از تلاش ‌ها و خدمات «فریبا رضایی در دوران تصدی این مسوولیت قدردانی شد.

برگزاری نخستین نشست شورای هماهنگی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان فارس

نخستین نشست شورای هماهنگی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان فارس به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی شیراز برگزار شد.

این نشست با هدف هم‌افزایی علمی، تبادل نظر و حل مسائل اجتماعی، آموزشی و علمی استان برگزار شد.

رؤسای دانشگاه‌های استان ضمن تأکید بر توسعه همکاری‌ها، نقش دانشگاه‌ها در پیشبرد اهداف علمی و اجتماعی استان را مهم دانستند. مقرر شد این شورا به‌ صورت فصلی برگزار شده و بستر تبادل تجربیات و ارتقای همکاری‌های علمی، پژوهشی و رفاهی فراهم شود.

نگهدارنده های شیمیایی و اهمیت سلامت غذاهای طبیعی

در حال حاضر آگاهی روزافزون مصرف کنندگان از خطرات عوامل بیماری ‌زای ناشی از غذا، مانند استفاده از نگهدارنده های شیمیایی مصنوعی و اهمیت سلامت غذاهای طبیعی و سنتی که بدون افزودن مواد شیمیایی تهیه می ‌شوند، بسیار جالب توجه است؛ از این رو تلاش‌ های گسترده ‌ای جهت استفاده از نگهدارنده‌ های طبیعی مواد غذایی به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

از طرفی از زمان کشف آنتی ‌بیوتیک‌ها در اوایل قرن نوزدهم این ترکیبات ضد میکروبی همچنان جایگاه خود را در کنترل رشد میکرو ارگانیسم ‌ها حفظ کرده ‌اند.

اما ظهور و انتشار مقاومت آنتی ‌بیوتیکی در بین پاتوژن ‌های انسانی و حیوانی و ارتباط آنها با استفاده از آنتی ‌بیوتیک ‌ها یک مشکل جدی در سراسر جهان است که نیاز به اقدامات مؤثر برای کنترل گسترش آ‌نها دارد؛ نگرانی در مورد مقاومت های آنتی بیوتیکی به قدری جدی است که در بسیاری از کشورها بودجه‌ های فراوانی برای کشف جایگزین‌ های دارویی اختصاص داده ‌اند.

بنابراین با توجه به نگرانی ­هایی که در رابطه با افزایش مصرف آنتی ­بیوتیک ­ها و شیوع فزاینده­ عوامل بیماری ‌زای مقاوم به آنتی­ بیوتیک در انسان و دام وجود دارد، به کارگیری این ترکیبات در درمان بیماری­ های عفونی و مهار عوامل بیماری ‌زای مقاوم به آنتی ­بیوتیک، مورد اهمیت است.

همچنین با توجه به اهمیت استفاده از نگهدارنده ‌های شیمیایی در غذا، محققان به دنبال کشف جایگزین ‌هایی برای این منظور هستند؛ یکی از این جایگزین ‌ها در این موارد باکتریوسین ‌ها هستند؛ باکتریوسین ‌ها، پپتیدهای ضد میکروبی هستند که دارای طیف متنوعی از فعالیت ضد میکروبی هستند و توسط گروه وسیعی از باکتری‌ ها تولید می ‌شوند.

بسیاری از آنها توسط باکتری لاکتیک اسید تولید می ‌شوند که به طور طبیعی تقابل نزدیکی با فساد برخی از بیماری ‌های ناشی از عوامل بیماری ‌زای باکتریایی گرم مثبت دارد؛ به همین دلیل این مواد، دارای کاربردهای زیادی در میان گونه ‌هایی که بطور زیستی حفاظت می شوند، افزایش زمان ماندگاری، فعالیت ‌های غیر میکروبی بالینی و کنترل تخمیر میکروبی هستند.

نایسین، اولین باکتریوسین راه یافته به صنعت است که مطالعه ‌های زیادی را به خود اختصاص داده است؛ مطالعات سم شناسی نشان می ‌دهند که مصرف نایسین اگر دارای دوز کشنده ۶۹۵۰ میلی‌ گرم بر کیلوگرم باشد، باعث ایجاد اثرات سمی در انسان نمی ‌شود.

بنابراین، یکی از مهم ترین باکتریوسین ‌ها در صنایع غذایی است که به عنوان یک عامل ضد بوتولیسم در پنیر و تخم مرغ‌ های مایع، سس‌ ها و غذاهای کنسرو شده عمل می‌ کند؛ همچنین نشان ‌دهنده طیف وسیعی از عملکرد‌های ضد میکروبی در برابر باکتری ‌های لیستریامونوسیتوژنز، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سرئوس و سایر عوامل بیماری ‌زا است.

فرآیندهای تکمیلی روی مواد غذایی درجه ‌بندی شده مانند شیر یا کشک با تولید خارج سلولی باکتریوسین حاصل از تخمیر انجام می‌ شود؛ مواد آماده ‌سازی می‌ توانند به صورت غلظت‌ های کمی خالص یا خالص که مورد نیاز تاییدیه ‌هایی از دیدگاه حفاظت قانونی است انجام شود.

نیاز به ترکیبات ضد باکتریوئیدی جدید موجب ایجاد علاقمندی ‌های زیادی در زمینه تکنولوژی ‌های جدید شده که قادرند سلامت غذاهای میکروبیولوژی را افزایش دهند؛ میکرو ارگانیسم‌ های دیگری با قابلیت تولید متابولیت ‌های ضد میکروبی نیز شناسایی شده ‌‌اند.

استافیلوکوکوس ‌ها از جمله این میکرو ارگانیسم ‌ها هستند؛ باکتریوسین ‌های تولیدی توسط این باکتری‌ ها استافیلوکوکسین نام دارد که تولید آن توسط گونه‌ های مختلف استافیلوکوکوس گزارش شده است.

مطالعات مختلف نشان می ‌دهد که استافیلوکوکسین ‌ها به عنوان نگهدارنده ‌های غذایی و همچنین به عنوان عاملی علیه باکتری ‌های گرم مثبت و گرم منفی بیماری ‌زا در انسان و دام مؤثرند و می ‌توان به کاربرد آنها جهت یک عامل ضد میکروبی بر باکتری‌ های استافیلوکوکوس مقاوم به آنتی‌ بیوتیک نیز اشاره کرد.

بنابراین، همانطور که گفته شد با توجه به افزایش خطرات ناشی از نگهدارنده‌ های شیمیایی مواد غذایی تلاش‌ هایی جهت کشف نگهدارنده ‌های طبیعی به طور قابل توجهی افزایش یافته است؛ همچنین ظهور و انتشار مقاومت آنتی ‌بیوتیکی در میان عوامل بیماری ‌زای انسانی و حیوانی و ارتباط آنها جهت استفاده از آنتی‌ بیوتیک‌ ها به یک مشکل اساسی در جهان تبدیل شده است و برای کنترل گسترش آنها، نیاز به اقداماتی موثر می ‌باشد.

به همین جهت با توجه به نیاز مبرم دنیای کنونی برای یافتن شیوه های موثر کنترل باکتری های بیماری زا، آنتی ‌باکتری‌های متعددی بدین منظور استفاده می‌ شوند که از جمله آنها می‌ توان به باکتریوفاژها، پروبیوتیک ‌ها، پپتیدهای ضد میکروبی اشاره کرد که در این میان باکتریوسین ‌ها به عنوان یک کاندیدای جایگزین مناسب تلقی می ‌شوند.

«نسترن نیک‌جو» کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز

دیدار مشاور عالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز با خادمان آستان مقدس رضوی

مشاور عالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، با خادمان آستان مقدس رضوی دیدار و گفت و گو کرد.
مشاور عالی رئیس دانشگاه نیز در این دیدار ضمن تسلیت ایام سوگواری محرم و آرزوی قبولی عزاداری‌ها در این ایام، یاد و خاطره شهدای ایام جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر را گرامی داشت و به فعالیت‌های بی‌وقفه و شبانه روزی خدمات رسانی مجموعه سلامت در این بحران، اشاره کرد.

دکتر «کوروش عزیزی» در ادامه یاد خاطره شهدای واقعه مسجد گوهرشاد مشهد در در ۲۱ تیر سال ۱۳۱۴ و روز عفاف و حجاب گرامی داشت.

عزیزی همچنین با تقدیر حضور معنوی خادمان آستان مقدس رضوی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، این حضور را مایه تقویت روحیه همکاران دانشگاهی دانست.

خادمان حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) و حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) نیز در این دیدار، از اقدامات و فعالیت های کمیته پوشش و اخلاق حرفه ای و اجرای قانون انطباق امور اداری و فنی با موازین شرع مقدس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در زمینه عفاف و حجاب قدردانی کرده و برای کادر مجموعه سلامت آرزوی سلامتی و موفقیت کردند.

همچنین توزیع بسته های تبرکی حرم رضوی از سوی خادمان حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) و حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) در برخی از بخش های مختلف ساختمان مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، از دیگر برنامه های حضور خادمان در دانشگاه بود.

پیام معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی شیراز به مناسبت روز فناوری اطلاعات

معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز با ارسال پیامی، بیست و دوم تیرماه روز فناوری اطلاعات را به فعالان این حوزه در مجموعه دانشگاه تبریک گفت.

در متن پیام دکتر «عبدالخالق کشاورزی» آمده است:

فرارسیدن روز فناوری اطلاعات که به پاس خدمات و دستاوردهای علمی دانشمند فرهیخته ایرانی، محمد بن موسی خوارزمی، نام‌گذاری شده است، فرصت مغتنمی است تا از زحمات و خدمات ارزنده شما تلاشگران حوزه فناوری اطلاعات تقدیر و تشکر نمایم.

بدون تردید، توسعه پایدار و ارتقای کیفیت خدمات آموزشی، پژوهشی و درمانی، امروز بیش از هر زمان دیگری مرهون بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و نوآوری‌های حوزه فناوری اطلاعات است. نقش‌آفرینی مؤثر و مسئولانه شما متخصصان این عرصه در استقرار سامانه‌های هوشمند، ارتقای زیرساخت‌های دانشگاه و تسهیل فرآیندهای خدمت‌رسانی به دانشجویان، اساتید و هم‌وطنان، شایسته بالاترین مراتب قدردانی است.

اینجانب ضمن تبریک این روز پراهمیت به تمامی همکاران شاغل در حوزه فن آوری اطلاعات در مجموعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز، سلامت، عزت و کامیابی روزافزون این عزیزان را از درگاه خداوند متعال مسئلت دارم. امید است با توکل به خداوند متعال و همت مضاعف همه همکاران، همچنان در مسیر پیشرفت و تحول در حوزه فن آوری اطلاعات، موفق و موید باشید.

دکتر عبدالخالق کشاورزی

معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز

تقدیر از اساتید منتخب ۱۰ درصد برتر ارزشیابی سال ۱۴۰۴

مراسم تجلیل از اساتید منتخب ۱۰ درصد برتر ارزشیابی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال ۱۴۰۴، صبح امروز ۲۲ تیرماه، با حضور رئیس دانشگاه و جمعی از معاونان و مدیران، در دفتر ریاست دانشگاه برگزار شد.

در این آیین، دکتر «سید بصیر هاشمی» رئیس دانشگاه، ضمن تبریک به اساتید برگزیده، از زحمات خالصانه و نقش‌آفرینی آنان در پیشبرد اهداف علمی، پژوهشی و آموزشی دانشگاه قدردانی کرد.

وی با تأکید بر جایگاه والای اساتید در مسیر تعالی دانشگاه گفت: تقدیر از نخبگان آموزشی، تنها بخش کوچکی از قدردانی مجموعه دانشگاه از تلاش‌های ارزنده اساتید است. این قشر فرهیخته نه‌ تنها در عرصه آموزش و پژوهش، بلکه در حوزه خدمات درمانی نیز حضوری پررنگ و اثرگذار دارند و موجب افتخار مجموعه دانشگاه و ارتقای جایگاه آن در سطح ملی و بین‌المللی هستند

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به روند رو به رشد این مجموعه علمی در سال‌ های اخیر، افزود: علی‌رغم چالش‌ ها و محدودیت ‌های ناشی از تحریم، دانشگاه با تکیه بر سرمایه انسانی خود، مسیر توسعه را با قدرت ادامه می‌دهد؛ تلاشی که مرهون همدلی اعضای هیات علمی و همراهی یکایک خانواده بزرگ دانشگاه است.

دکتر هاشمی با بیان اینکه دانشگاه به عنوان خانه دوم اساتید، نیازمند مشارکت فعال آنان در تصمیم ‌سازی‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست، تصریح کرد: امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند نگاه مسوولانه و مشارکت ‌جویانه اساتید در پیشبرد برنامه‌های راهبردی هستیم.

وی همچنین با اشاره به طرح «تمام‌ وقت شدن اعضای هیات علمی» به عنوان یکی از اولویت‌های دانشگاه، اظهار کرد: با حمایت وزارت بهداشت، تلاش داریم بسترهای لازم برای جذب و نگهداشت اساتید تمام ‌وقت را فراهم کنیم و با ایجاد مشوق ‌ها، میزان استقبال از این طرح را ارتقاء دهیم.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه، استفاده بهینه از ظرفیت جوانان و حمایت از نیروهای مستعد را از برنامه ‌های راهبردی مجموعه دانشگاه برشمرد و گفت: نسل جوان، سرمایه آینده دانشگاه است و باید با برنامه‌ ریزی دقیق، زمینه رشد، پویایی و ماندگاری این استعدادها را فراهم آوریم.

دکتر «کوروش عزیزی» مشاور عالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز با تقدیر از مشارکت فعال اساتید در فعالیت‌ های آموزشی، پژوهشی و حتی در شرایط بحرانی، گفت: اساتید منتخب امروز، نماد تعهد، تخصص و انگیزه در نظام آموزش عالی سلامت هستند و حضور مؤثرشان، افتخار دانشگاه است.

همچنین دکتر «عبدالخالق کشاورزی» معاون توسعه مدیریت و منابع و دکتر «آرمین عطار» معاون آموزشی دانشگاه نیز ضمن ارائه گزارشی از اقدامات انجام شده در حوزه‌های مربوطه، از همکاری مؤثر و تلاش‌ های بی ‌وقفه اساتید در مسیر پیشرفت دانشگاه تقدیر کردند.

این آیین با اهدای لوح سپاس به اساتید برگزیده به پایان رسید