اهمیت توجه به میزان سدیم در بسته بندی های مواد غذایی

فشارخون بالا یک مسئله مهم بهداشت جهانی است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، مغزی، کلیوی و سایر بیماری‌ها را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

این بیماری یکی از علت های اصلی منجر به حملات قلبی، نارسایی قلبی و سکته مغزی است که در مجموع به عنوان بیماری‌های قلبی عروقی (CVD) شناخته شده و همچنین آسیب مزمن کلیه را به همراه دارد.

فشار خون بالا به عنوان فشار خون سیستولیک (SPB) ≥۱۴۰ میلی‌متر جیوه یا فشار خون دیاستولیک (DPB) ≥۹۰ میلی‌متر جیوه تعریف می‌شود و کنترل آن برای جلوگیری از عوارض در طول عمر بیمار و حوادث حاد قلبی عروقی مهم است؛ چرا که به عنوان مهمترین علت اصلی مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی شناخته می‌شود.

عوامل زیادی در افزایش فشار خون مرتبط با سن نقش دارد. با این حال، به نظر می‌رسد عوامل اصلی، عوامل خطر رفتاری مرتبط با سبک زندگی مانند رژیم غذایی نامناسب، اضافه وزن و چاقی، مصرف الکل، مصرف دخانیات و نداشتن فعالیت است.

گزارش جهانی سازمان بهداشت جهانی در مورد فشار خون بالا در سال ۲۰۲۳ میلادی تخمین زده است که تعداد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا در طول سه دهه گذشته، به طور تقریبی دو برابر شده است، از ۶۵۰ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰ به ۱.۳ میلیارد بزرگسال تا سال ۲۰۱۹. تأثیر روند رو به افزایش فشار خون بالا بر سلامت، به ۱۰.۸ میلیون مرگ قابل اجتناب سالانه و ۲۳۵ میلیون سال از دست دادن یا زندگی با معلولیت منجر شده است.

در سطح جهانی نیز به طور تقریبی از هر سه بزرگسال، یک نفر مبتلا به فشار خون بالا است و شیوع آن در مردان کمی بیشتر از زنان زیر ۵۰ سال است. در سنین بالای ۵۰ سال، شیوع به طور تقریبی ۴۹درصد یا از هر دو نفر، یک نفر است و به صورت نسبی شیوع برابری در بین مردان و زنان دارد.

در مدیریت و پیشگیری از فشار خون بالا اصلاح الگوی تغذیه ای به عنوان استراتژی‌های غیر دارویی مؤثر در نظر گرفته می‌شود. بنابراین توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:

کنترل نمک و سدیم در برنامه غذایی

از همان ابتدای کودکی باید ذائقه را به غذاهای کم نمک عادت داد.

بیشترین مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم، معادل یک قاشق چای خوری است. اما توصیه می شود بیشترین میزان نمک مصرفی فرد مبتلا به فشارخون بالا، دو تا سه گرم در روز باشد.

به میزان سدیم درج شده بر روی برچسب های بسته های مواد غذایی دقت شود.

در میان وعده ها به جای مصرف چیپس و پفک، چوب شور و سایر تنقلات پرنمک، از انواع بو نداده و خام مغزها مانند بادام، پسته، فندق و گردو، همچنین ماست کم چرب و ذرت بدون نمک استفاده شود.

استفاده از سبزی هایی مانند کاهو و جعفری و انواع سبزی دارای منیزیم توصیه می شود، اما برخی سبزی ها مثل چغندر، هویج، کلم پیچ، اسفناج، کرفس، شلغم و انواع کلم ها سدیم بالایی دارد و بهتر است مصرف آنها محدود شود.

از مصرف نمک سر سفره پرهیز شده و به جای آن از چاشنی هایی مانند سبزی های معطر تازه یا خشک مانند نعناع، مرزه، ترخون و ریحان یا سیر، لیموترش تازه و آب نارنج برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.

کنترل چربی مصرفی

کاهش مصرف روغن ها و جایگزین کردن روغن های گیاهی مایع مانند روغن زیتون، روغن کنجد یا کلزا با روغن هایی با منبع حیوانی مانند پیه، دنبه و کره.

مصرف مواد غذایی حاوی اسید چرب اشباع و کلسترول مانند گوشت قرمز، لبنیات پر چرب و زرده تخم مرغ را در برنامه غذایی روزانه کاهش داده و گوشت ماهی، مرغ و سویا جایگزین شود.

پوست مرغ حاوی مقدار زیادی چربی است و باید قبل از طبخ، پوست مرغ به طور کامل جدا شود.

با رعایت مقادیر چربی مصرفی، روزانه می توان یک قاشق سوپخوری روغن زیتون همراه غذا یا سالاد استفاده کرد.

مصرف منابع کافی فیبر، پتاسیم و کلسیم

در برنامه غذایی روزانه از میوه ها، سبزی ها، حبوبات و غلات کامل استفاده شود. زردآلو، گوجه فرنگی، هندوانه، موز، سیب زمینی، آب پرتقال و گریپ فروت منابع خوبی از پتاسیم محسوب می شود.

توجه شود در صورتی که بیمار داروی اسپیرونولا کتون(احتباس کننده پتاسیم ) مصرف می کند باید در مصرف میوه و سبزی ها احتیاط شود.
مصرف روزانه ۳- ۲ واحد از گروه شیر و لبنیات توصیه می شود.

اصلاح سبک زندگی

چاقی و اضافه وزن عاملی بر افزایش فشار خون است. زیرا افزایش وزن، سبب افزایش کار قلب می شود، در نتیجه کاهش وزن در کنترل فشار خون موثر است.

پرهیز از مصرف دخانیات، زیرا باعث افزایش ضربان قلب، خطر ابتلا به فشار خون بالا، گرفتگی عروق و در نهایت ایجاد حمله قلبی و سکته می شود.
اعتدال در مصرف نوشیدنی های کافئین دار مانند چای و قهوه رعایت شود.

انجام ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هفته توصیه می شود.

سیده سعیده شاه امیریان

مسئول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان کازرون

اجرای اردوهای جهادی و توسعه خدمات سلامت محور در استان

با برپایی اردوهای جهادی سلامت محور طی روزهای گذشته، قشرهای مختلف مردم در استان فارس از خدمات جهادی سلامت بهره مند شدند.

ارائه بیش از ۶۰۰ خدمت بهداشتی و درمانی رایگان به مردم

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان بیضا از برپایی اردوی جهادی سلامت محور به مناسبت گرامیداشت سالگرد شهدای خدمت در منطقه «تل بیضا» خبر داد.

محمد یاسین صمیمی، گفت: در این اردوی جهادی که به همت کانون بسیج جامعه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، کانون بسیج جامعه پزشکی بیمارستان شهید فقیهی، تیم دندانپزشکی بقیه الله و شبکه بهداشت و درمان شهرستان بیضا، برگزار شد.

صمیمی، گفت: بیش از ۶۰۰ خدمت تخصصی سلامت از سوی متخصص زنان، ارتوپدی، پزشک داخلی، اطفال، دندانپزشک و تغذیه، روان شناس و داروساز به مردم منطقه «تل بیضا» ارایه شد.

او، گفت: دستاورد مهم این اقدامات جهادی، شناسایی زودهنگام بیماران و ارجاع آنان به سطوح تخصصی بالاتر برای درمان به موقع است و یکی از رسالت های بسیج جامعه پزشکی و جهادگران سلامت ارائه خدمات بهداشتی، درمانی و آموزشی به نیازمندان و اهالی مناطق کم برخوردار به شمار می رود.

برپایی اردوی جهادی پزشکی در شهرستان بوانات

به مناسبت گرامیداشت یاد و خاطره شهید جمهور و شهدای خدمت، اردوی جهادی پزشکی در شهرستان بوانات اجرا شد.

بسیج جامعه پزشکی شهرستان بوانات به مناسبت یادبود شهادت شهید رئیسی و شهدای خدمت اقدام به برگزاری اردوی جهادی پزشکی رایگان با حضور پزشکان متخصص در دهستان سیمکان (روستای دوراه) کرده است.

سرپرست شبکه بهداشت و درمان بوانات، گفت: در این اردو جهادی، پزشکان متخصص اطفال، زنان، قلب و عروق، داخلی و همچنین کارشناس بهداشت روان، تغذیه و بهداشت خانواده حضور داشتند که به صورت رایگان خدماتی از جمله ویزیت پزشکان متخصص، پایش فشار خون، انجام نوار قلب، مشاوره فرزندآوری و مشاوره تغذیه را به مراجعان ارائه کردند.

سید حامد طباطبایی، گفت: اینگونه فعالیت ها با هدف ارائه خدمات پزشکی در مناطق کم برخوردار انجام می شود که در این برنامه جهادی نیز بیش از ۱۵۰ نفر از مردم روستایی در دهستان سیمکان از خدمات سلامت محور بهره مند شدند.

او، گفت: همراهی همه جانبه مسوولان در اجرای اردوهای جهادی، موجب برخورداری اقشار مختلف در مناطق دورافتاده از خدمات دولت می شود.

برگزاری اردوی جهادی با محوریت ارتقای سلامت منطقه پیچکان شهرستان بختگان

رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان بختگان از برگزاری اردوی جهادی یک روزه در منطقه «پیچکان» با هدف ارتقای سطح سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق محروم و به نیابت از شهدای خبر داد.

دکتر «مسعود قریب مطلق» گفت: جهادگران سلامت شهرستان بختگان با ارائه خدمات رایگان به مردم منطقه برگ زرین دیگری بر کارنامه افتخار خود ثبت کردند.

او، گفت: خدمات ارائه شده در این اردوی جهادی را شامل انجام پنجاه مورد ویزیت رایگان پزشک عمومی، پنج مورد ارجاع بیماران به سطح دو، انجام ۱۸۰ مورد خدمات دندانپزشکی شامل معاینه و کشیدن دندان، انجام ۱۰۰ مورد غربالگری فشارخون و قند خون، انجام چهل و پنج مشاوره مامایی، انجام پنجاه و دو مورد غربالگری سرطان سینه و دهانه رحم، انجام بیست و چهار مورد پاپ اسمیر، پنجاه مورد توزیع رایگان دارو، ۱۰۰ مورد توزیع پمفلت‌ های آموزشی پزشکی و بهداشتی و پانزده مورد ثبت ‌نام داوطلبان اردوهای جهادی عنوان کرد.

قریب مطلق با قدردانی از حضور و تلاش جهادگران سلامت، بر اهمیت اینگونه اقدامات در ارتقای سطح سلامت جامعه و دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی در مناطق محروم تاکید کرد و گفت: حمایت از سلامت مردم در مناطق محروم شبکه بهداشت و درمان شهرستان بختگان همچنان با جدیت و تلاش در این مسیر گام بر می دارد.

ارائه خدمات جهادی سلامت در منطقه شیخ‌ علی چوپان شیراز

کانون بسیج جامعه پزشکی بیمارستان نمازی با اجرای برنامه ‌ای جهادی در منطقه محروم «شیخ‌ علی چوپان»، به مناسبت روز شهدای خدمت، گام دیگری در مسیر خدمت ‌رسانی به مردم در مناطق کم ‌برخوردار شهر شیراز برداشت.

مدیر کانون سیج جامعه پزشکی بیمارستان با اشاره به اهداف این طرح گفت: هدف اصلی این برنامه ترویج فرهنگ جهادی در حوزه سلامت، دسترسی عادلانه به خدمات پزشکی و زنده نگه داشتن یاد شهدای خدمت است و جهادگران عرصه سلامت با حضور در مناطق محروم، سعی می کنند بخشی از دِین خود را به مردم ادا کنند.

مهدی خان‌سالار، گفت: این برنامه با همکاری پزشکان متعهد و داوطلب اجرا شد تا بتوانیم حداقل خدمات درمانی را به کسانی که دسترسی کمتری به مراکز پزشکی دارند، ارائه دهیم.

معاون کانون بسیج جامعه پزشکی بیمارستان نمازی نیز در این زمینه، گفت: در این اقدام جهادی، ۳۸۲ نفر از اهالی منطقه ویزیت شده و خدماتی شامل پایش سلامت، کنترل قند خون، ویزیت رایگان، تحویل دارو و ارجاع بیماران نیازمند به مراکز تخصصی به مراجعان ارایه شده است.

عبداله جمشیدی، گفت: ۶ پزشک متخصص در رشته ‌های داخلی، قلب، زنان، اطفال، روانپزشکی و تغذیه، همراه با دو روانشناس در این برنامه حضور داشتند و تعدادی از بیماران نیز برای ادامه درمان به بیمارستان‌ های دولتی معرفی شدند.

بازدید محمد مهدی ابراهیم‌ زاده مدیر درمان بسیج جامعه پزشکی استان فارس از روند ارائه خدمات به مردم و تقدیر از تلاش های جهادگران سلامت، از دیگر برنامه های این اردوی جهادی بود.

خدمات رسانی جهادگران سلامت در قالب اردوی جهادی در شهرستان سرچهان

سرپرست شبکه بهداشت و درمان سرچهان، از برگزاری اردوی جهادی گروه جهادی «برای محمد» در این شهرستان خبر داد.

عذرا جعفرپور، گفت: خدمت ‌رسانی به اقشار محروم و عزتمند، اردوی جهادی با هدف ارایه خدمات سلامت در منطقه سرچهان برگزار شد.

جعفرپور، گفت: این برنامه با همکاری گروه جهادی «برای محمد»، بنیاد علوی، شبکه بهداشت و درمان، بسیج جامعه پزشکی، سپاه ناحیه سرچهان و کمیته امداد امام خمینی(ره) سرچهان برگزار و خدمات متنوعی در حوزه سلامت به مراجعان ارائه شده‌ است.

او، ویزیت تخصصی چشم برای بیش از ۱۰۰ نفر از مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی به ویژه اقشار کم‌ درآمد؛ ارائه بیش از ۵۰ عینک طبی با تخفیف با حمایت گروه جهادی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و انجام خدمات پاپ اسمیر برای ۱۰۰ نفر از جمله اقدامات انجام شده در این برنامه جهادی برشمرد.

این مقام مسئول، گفت: این اردوی جهادی، با تکیه بر روحیه همدلی و همکاری بین بخشی برگزار و گامی موثر در راستای محرومیت ‌زدایی، ارتقای سلامت عمومی و گسترش عدالت اجتماعی در مناطق کمتر برخوردار به شمار می رود.

برگزاری اردوی جهادی سلامت محور در روستای «خیرآباد» قادرآباد به نیابت از شهدای خدمت

به همت بسیج جامعه پزشکی بخش مشهد مرغاب و به نیابت از شهدای خدمت، اردوی جهادی سلامت محور در روستای «خیرآباد» از توابع شهرستان قادرآباد برگزار شد.

سرپرست شبکه گفت: در این اردوی جهادی دو روزه، تیم سلامت شامل متخصص زنان و زایمان، اطفال، چشم پزشکی، داخلی، عمومی و کارشناس تغذیه، خدمات بهداشتی و درمانی رایگان به مردم روستای خیرآباد ارائه کردند.

سیده زینب حسینی دوست، گفت: در این برنامه جهادی، به بیش از ۳۰۰ نفر از مردم این روستا خدمات بهداشتی و درمانی رایگان ارائه شده است.

او ، گفت: از مشارکت کانون بسیج جامعه پزشکی قادرآباد، دهیاری، مدیریت و کارکنان مدرسه شهید انصاری و مرکز بهداشتی روستای خیرآباد، هلال احمر، سپاه ناحیه قادرآباد، رابطان سلامت و داروخانه دکتر جعفری در این اردوی جهادی سلامت محور قدردانی کرد.

بهره برداری از دستگاه فوق پیشرفته چشم پزشکی در درمانگاه شهید مطهری شیراز

ارائه خدمات بیشتر به بیماران، نسل جدید دستگاه های فوق پیشرفته چشم پزشکی دنیا در تشخیص و تصویربرداری از قرینه چشم، در درمانگاه شهید مطهری شیراز نصب و راه اندازی شد.

مدیر مجتمع، گفت: با هدف توسعه امر خدمت رسانی به مراجعان، یک دستگاه پیشرفته و به روز چشم پزشکی در تشخیص و تصویربرداری قرینه چشم، در چرخه خدمت رسانی به مراجعان در بخش چشم پزشکی درمانگاه شهید مطهری قرار گرفت.

سید علی شمس نیا، گفت: این دستگاه با فناوری پیشرفته، تصاویر بسیار دقیقی با قابلیت انجام اندازه گیری و معاینه سگمان قدامی چشم بالا و تشخیص قوز قرنیه یا کراتوکونوس که در اختیار متخصصان قرار می ده، در کلینیک چشم پزشکی این مجتمع بهره برداری شده است.

شمس نیا، گفت: این تجهیزات پیشرفته چشم پزشکی با هزینه ی بالغ بر هفتاد و دو میلیارد ریال برای خدمت رسانی به بیماران از محل درآمد این درمانگاه خریداری و راه اندازی شد.

افتتاح مرکز مردمی نفَس در سروستان همزمان با هفته جوانی جمعیت

همزمان با هفته ملی جوانی جمعیت و با شعار «رویکرد اخلاق ‌محور در پاسداشت حفظ حیات جنین»، مرکز مردمی «نفس» در شهرستان سروستان با حضور مهندس «علی مهدی زاده» سرپرست معاونت شبکه بهداشت و درمان سروستان، «گیتی احمدی» مسوول واحد بهداشت خانواده، «مهسا موسایی» کارشناس نفس، «مریم جوکار» مسوول بسیج جامعه پزشکی، دکتر «مینا مشایخ» پزشک مرکز نفس، «فاطمه هوشمند» کارشناس کودکان سروستان و جمعی از کارکنان مجموعه سلامت سروستان، به بهره برداری رسید.

سرپرست معاونت این شبکه هدف از راه ‌اندازی این مرکز را نجات جان فرزندان سقط در راستای حمایت از خانواده و جوانی جمعیت عنوان کرد.

علی مهدی زاده، گفت: اگرچه پیش از این مرکز رسمی «نفس» در شهرستان سروستان راه اندازی نشده بود، اما خدمات مشاوره انصراف از سقط از سوی ارائه‌ دهندگان خدمت و زیر نظر کارشناس نفس به مادران متقاضی انجام شده است.

مهدی زاده، گفت: دومین کودک تحت حمایت مرکز «نفس» اردیبهشت ۱۴۰۴ در سروستان متولد شده و هم‌ اکنون نیز تعدادی از مادران باردار با دریافت خدمات مشاوره ‌ای، بارداری خود را ادامه داده‌اند.

مراجعه بیش از ۱۸۳ هزار بیمار به اورژانس بیمارستان شهید مطهری مرودشت در سال ۱۴۰۳

رئیس بیمارستان شهید مطهری مرودشت با بیان اینکه این مرکز درمانی در سال ۱۴۰۳ با ارائه خدمات متنوع به مراجعان، نقش مهمی در تامین سلامت جامعه ایفا کرده است، از مراجعه بیش از ۱۸۳ هزار بیمار به اورژانس این بیمارستان در سال ۱۴۰۳ خبر داد.

غلامرضا ودیعی، با اشاره به آمار بالای مراجعان به اورژانس بیمارستان گفت: بخش اورژانس بیمارستان شهید مطهری مرودشت در سال گذشته پذیرای ۱۸۳ هزار و ۴۰ بیمار بوده که شامل ۲۳ هزار و ۴۸۷ بیمار بستری و ۱۵۹ هزار و ۵۵۳ بیمار سرپایی است.

ودیعی، گفت: این حجم بالای مراجعه نشان‌دهنده اعتماد مردم به خدمات اورژانسی بیمارستان شهید مطهری و نیاز روزافزون جامعه به این خدمات است و تلاش ما همواره بر این بوده که با ارائه خدمات سریع و با کیفیت، پاسخگوی نیازهای مردم باشیم.

او، گفت: در بخش‌های بستری، بیشترین تعداد بیماران مربوط به بخش داخلی با ۳ هزار و ۹۶۵ نفر و پس از آن جراحی زنان و زایمان با ۲ هزار و ۸۲۵ نفر بوده و بخش قلب و مراقبت‌های بعد از CCU نیز با ۲ هزار و ۵۶۱ بیمار در رتبه بعدی قرار دارد.

رئیس بیمارستان شهید مطهری مرودشت، گفت: در بخش‌های پاراکلینیکی، آزمایشگاه طبی با ۸۲ هزار و ۸۵۱ مورد و رادیولوژی با ۵۱ هزار و ۵۷۷ مورد، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده‌اند که این نشان‌دهنده اهمیت این بخش‌ها در تشخیص دقیق و به موقع بیماری‌ها است.

او در خصوص آمار بخش‌های درمانگاهی نیز افزود: در بخش‌های درمانگاهی در مجموع ۵۰ هزار و نود و نه بیمار سرپایی پذیرش شده‌اند.

رئیس بیمارستان شهید مطهری موردشت همچنین از تهیه سخت‌افزارهای لازم برای اسکن پرونده‌ها و بهسازی دستگاه زباله‌سوز بیمارستان خبر داد و گفت: در راستای بهبود شرایط بهداشتی و ایمنی بیمارستان، کف آشپزخانه نیز بهسازی شده است.

دکتر ودیعی در ادامه به پیگیری تعمیر و تزریق لیتیوم به دستگاه خنک‌کننده بیمارستان اشاره کرد و از ارتقای چشمگیر شاخص بهینگی اتاق عمل از ۴۷ درصد در سه ماهه اول سال ۱۴۰۳ به ۸۲ درصد در سه ماهه آخر سال ۱۴۰۳ خبر داد.

او همچنین از راه‌اندازی دستگاه نوار عصب و عضله در درمانگاه و اضافه شدن متخصص توانبخشی به این مرکز خبر داد که امکان ارائه خدمات تخصصی‌تر به بیماران را فراهم می‌کند.

دکتر ودیعی با اشاره به اهمیت مشارکت خیرین در توسعه بیمارستان، از راه‌اندازی و فعال شدن کمیته خیرین خبر داد و گفت: از بهمن ماه سال گذشته تا کنون، مبلغ ۲ میلیارد تومان از طریق این کمیته جمع‌آوری شده است که صرف بهبود و توسعه خدمات بیمارستان خواهد شد.

او با قدردانی از تلاش‌های تمامی کارکنان بیمارستان، ابراز امیدواری کرد تا با حمایت مسوولان و تلاش همکاران، بیمارستان شهید مطهری مرودشت بتواند خدمات بهتری به مردم ارائه دهد.

برگزاری سی‌امین نشست فرهنگستان علوم پزشکی جنوب کشور

سی‌امین نشست فرهنگستان علوم پزشکی جنوب کشور با حضور دکتر «سید بصیر هاشمی»، رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، صبح امروز یکشنبه چهارم خرداد ۱۴۰۴ در سالن جلسات گروه اخلاق پزشکی دانشکده پزشکی شیراز برگزار شد.

دکتر هاشمی در این نشست با قدردانی از تلاش‌های صورت‌گرفته در مسیر ارتقای نظام سلامت، گفت: برگزاری مستمر چنین نشست‌هایی بتواند گامی مؤثر در بهبود سیاست‌گذاری و توسعه خدمات بهداشتی و درمانی کشور باشد.

مسوول ارشد حوزه سلامت فارس با تأکید بر نقش کلیدی برنامه پزشکی خانواده در تحقق عدالت سلامت، گفت: با توجه به تأکید جدی رییس جمهور و وزیر بهداشت بر اجرای این برنامه، پزشکی خانواده نظامی مترقی در حوزه سلامت است که هدف آن، فراهم‌سازی عدالت در دسترسی به خدمات سلامت برای تمام اقشار جامعه است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به سابقه اجرای برنامه پزشکی خانواده شهری در استان فارس، بر لزوم ارائه راهکارهای عملیاتی برای توسعه این برنامه و تقویت نظام ارجاع تأکید کرد.

در ادامه این نشست، دکتر «کامران باقری لنکرانی»، رئیس مرکز تحقیقات سیاست‌گذاری سلامت دانشگاه، دکتر «محمدهادی ایمانیه» عضو هیات امنای دانشگاه‌، دکتر «اورنگ ایلامی» معاون بهداشت دانشگاه، دکتر «حسن جولایی» رئیس مرکز سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دانشگاه و دکتر «سعید شهابی» عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست‌گذاری سلامت، ضمن مرور تجربیات یک دهه اخیر در اجرای برنامه پزشکی خانواده شهری در کشور، به تشریح چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای بهبود این برنامه پرداختند.

این نشست با حضور جمعی از اساتید، پژوهشگران و اعضای فرهنگستان علوم پزشکی جنوب کشور، به صورت حضوری و مجازی برگزار شد و شرکت‌کنندگان به تبادل نظر پیرامون ابعاد مختلف برنامه پزشکی خانواده در ایران پرداختند.

تاکید رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز بر کارآمدی کنگره‌های علمی و نقش آن‌ها در ارتقای آگاهی عمومی

در نشستی که صبح امروز، یکشنبه چهارم خرداد ۱۴۰۴، با حضور اعضای هیأت علمی گروه آموزشی طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی شیراز برگزار شد، دکتر «سید بصیر هاشمی» رئیس دانشگاه، بر ضرورت اثربخشی کنگره‌های علمی و تأثیر آن‌ها در ارتقای دانش تخصصی و آگاهی‌بخشی به جامعه تأکید کرد.

این نشست با هدف برنامه‌ریزی برای برگزاری کنگره‌ای بین‌المللی در حوزه طب ایرانی برگزار شد.

دکتر هاشمی با قدردانی از تلاش‌های علمی و آموزشی این گروه، بر لزوم برگزاری کنگره‌هایی هدفمند که بتوانند دستاوردهای علمی دانشگاه را در سطح ملی و بین‌المللی معرفی کرده و زمینه‌ساز تعامل با مراکز معتبر علمی جهان باشند، تأکید کرد.

مسئول ارشد حوزه سلامت فارس، گفت: تقویت فعالیت‌های علمی در حوزه طب ایرانی، علاوه بر ارتقای دانش و سلامت جامعه، می‌تواند با تکیه بر مبانی معتبر و مستند علمی، از گسترش دیدگاه‌های نادرست و شبه‌علمی در جامعه نیز جلوگیری کند.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: کنگره‌های علمی باید به‌گونه‌ای طراحی و برگزار شوند که هم‌زمان با توسعه مرزهای دانش، در خدمت شفاف‌سازی مفاهیم علمی برای جامعه قرار گرفته و با آگاهی‌بخشی صحیح، بستر را برای مقابله با اطلاعات نادرست فراهم کنند.

حمید محمدی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه، بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی ملی و بین‌المللی در برگزاری این رویداد تأکید و راهکارهایی در این زمینه ارائه کرد.

اعضای هیأت علمی گروه طب ایرانی نیز ضمن ارائه دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود درباره محورهای علمی و اجرایی کنگره، بر ضرورت حمایت دانشگاه در راستای برگزاری هرچه پربارتر این رویداد تأکید کردند.

۳۱۱۷ نوزاد مبتلا به کم‌کاری تیروئید در فارس شناسایی شدند

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اجرای موفق برنامه غربالگری نوزادان در استان فارس، از شناسایی سه هزار و ۱۱۷نوزاد مبتلا به کم‌کاری تیروئید از زمان آغاز اجرای این برنامه خبر داد.

اورنگ ایلامی، با اشاره به آغاز هفته ملی «تیروئید» اظهار کرد: برنامه کشوری غربالگری کم‌کاری تیروئید نوزادان از سال ۱۳۸۴ در استان فارس آغاز شد و همچنان با گستردگی قابل توجهی اجرا می‌شود.

ایلامی، گفت: در حال حاضر، دانشگاه علوم پزشکی شیراز با ۵۴ مرکز فعال غربالگری نوزادان، ۸ پزشک فوق تخصص و متخصص غدد در شیراز، ۲۱ پزشک در شهرستان‌ها، ۱۱۶ کارشناس نمونه‌گیر و ۳۴ کارشناس مسئول برنامه در ستاد شهرستان‌ها، همکاری مستمری در اجرای این برنامه دارند؛ علاوه بر این تمامی کارشناسان، کاردان‌ها، بهورزان و مراقبان سلامت در سیستم بهداشتی نیز در این فرایند نقش فعالی ایفا می کنند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اینکه از ابتدای اجرای این برنامه تا کنون، سالانه بیش از ۵۰ هزار نوزاد غربالگری شده اند بیان کرد: طی این مدت سه هزارو ۱۱۷ نوزاد مبتلا به کم‌کاری تیروئید شناسایی و تحت درمان قرار گرفته اند.

پوشش ۱۰۰درصدی غربالگری نوزادان در فارس

دکتر ایلامی با بیان اینکه طبق آخرین آمارها، پوشش برنامه غربالگری نوزادان در کشور ۹۹و نیم درصد و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۰۰ درصد است، گفت: پوشش غربالگری زودهنگام نوزادان در روزهای سه تا پنج تولد در کشور، ۸۷ درصد و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۹۲ و هفت دهم درصد است که موفقیت چشمگیر این برنامه در استان را نشان می دهد.

او، گفت: عوامل مهمی چون ازدواج‌های فامیلی، وجود بیماری‌های تیروئیدی در مادر و خویشاوندان درجه یک و اختلالات ید دریافتی، از جمله مهمترین عوامل مؤثر بر بروز بالای این بیماری است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: برای کاهش خطر ابتلا به کم‌کاری تیروئید، به ویژه در نوزادان، انجام غربالگری به‌ موقع حیاتی است که به تشخیص زودهنگام بیماری و درمان به هنگام آن کمک می‌کند و از بروز عوارض جدی مانند مشکلات عصبی مغزی، عقب‌ماندگی ذهنی و صدمات غیرقابل برگشت به چشم‌ها، استخوان‌ها، کبد و طحال پیشگیری می کند؛ همچنین در برخی موارد نبود امکان تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند موجب مرگ بیمار شود.

او، گفت: مصرف نمک تصفیه شده به میزان مجاز، مصرف غذاهای دریایی و رعایت اصول صحیح طبخ غذا برای حفظ ید موجود در غذا نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: مصرف نکردن خودسرانه داروها و پرهیز از مصرف «بتادین» برای انجام ضدعفونی ناف نوزاد و یا در دوران باردار و زایمان، از جمله توصیه‌های کلیدی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری است.

اقدامات معاونت بهداشت دانشگاه در پیشگیری و کنترل تیروئید

ایلامی به اقدامات معاونت بهداشت علوم پزشکی شیراز در شناسایی، کنترل و درمان بیماری تیروئید پرداخت و گفت: این معاونت با ساختار منسجم و همکاری گسترده کارکنان بهداشتی، اقدامات مؤثری را در پیشگیری و کنترل کم‌کاری تیروئید در استان فارس انجام داده است.

او، گفت: فعالیت متمرکز ۵۴ مرکز غربالگری نوزادان، حضور پزشکان فوق تخصص در شیراز و شهرستان‌ها، مشارکت فعال کارشناسان نمونه‌گیر و مسوولان برنامه در سطوح مختلف از جمله اقدامات مهم معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پیشگیری و کنترل کم‌کاری تیروئید در استان فارس است.

اسیدهای چرب ترانس و خطر افزایش التهاب در بدن

اسیدهای چرب ترانس، که به عنوان چربی‌های ترانس نیز شناخته می‌شود، نوعی چربی غیراشباع است که به دو صورت طبیعی و مصنوعی وجود دارد. این اسیدها به دلیل ساختار فضایی خاص، دارای پیوندهای دوگانه‌ای بوده و به شکل ترانس (E-isomer) قرار دارد.

در مقابل، اسیدهای چرب سیس (Cis) دارای پیوندهای دوگانه‌ای هستند که به شکل متفاوتی قرار گرفته‌ اند و این تفاوت در ساختار باعث می‌شود که خواص فیزیکی و بیوشیمیایی این دو نوع چربی متفاوت باشد.

منابع اسیدهای چرب ترانس

اسیدهای چرب ترانس به دو شکل طبیعی و مصنوعی در غذاها یافت می‌شود:

منابع طبیعی:

این نوع اسیدها اغلب در محصولات لبنی و گوشت حیوانات نشخوارکننده مانند گاو و گوسفند وجود دارد. تخمین زده می‌شود که ۲ تا ۶ درصد از چربی‌های لبنی و ۳ تا ۹ درصد از چربی‌های گوشت گاو و بره را اسیدهای چرب ترانس تشکیل می‌دهد.

منابع مصنوعی:

اسیدهای چرب ترانس مصنوعی در فرآیند هیدروژناسیون روغن‌های گیاهی تولید می‌شود. این فرآیند شامل افزودن هیدروژن به روغن‌های مایع است تا آنها را به شکل جامد تبدیل کند. این نوع چربی‌ها اغلب در محصولات پخته شده، مارگارین، روغن‌های سرخ کردنی و غذاهای فرآوری شده مانند بیسکوئیت و کیک یافت می‌شود.

عوامل موثر بر افزایش چربی ترانس در رژیم غذایی

فرآوری غذاها

غذاهای فرآوری شده: سیاری از غذاهای فرآوری شده، مانند بیسکوئیت‌ها، کلوچه‌ها و کیک‌ها، حاوی چربی‌های ترانس است. این چربی‌ها به دلیل افزایش ماندگاری و بهبود طعم به این محصولات افزوده می‌شود.
مارگارین و روغن‌های هیدروژنه: مارگارین و روغن‌های گیاهی هیدروژنه که در تهیه بسیاری از غذاها استفاده می‌شود نیز منبع اصلی چربی‌های ترانس است. این روغن‌ها اغلب به قیمت ارزان و با ماندگاری بالا تولید می‌شود.
فست فودها

غذاهای سرخ شده: فست فودهایی مانند سیب ‌زمینی سرخ‌کرده، همبرگر و مرغ سرخ‌کرده اغلب در روغن‌های حاوی چربی ترانس تهیه می‌شود. استفاده مکرر از این روغن‌ها در فرآیند سرخ‌کردن باعث افزایش غلظت چربی ترانس در غذاها می‌شود.
عادات غذایی نادرست

رژیم غذایی پرچرب: مصرف زیاد غذاهای چرب و فرآوری شده، به ویژه در جوامع نوین که تمایل به مصرف سریع و آسان غذا دارند، می‌تواند منجر به افزایش دریافت چربی‌های ترانس شود.

توجه نکردن به برچسب‌های غذایی: بسیاری از افراد به برچسب‌های مواد غذایی توجه نمی‌کنند و این موضوع باعث می‌شود مقادیر بالایی از چربی‌های ترانس را بدون آگاهی مصرف کنند.

تقاضای بازار

محبوبیت غذاهای سریع: با افزایش تقاضا برای غذاهای سریع و آماده، تولیدکنندگان مواد غذایی برای جلب مشتریان بیشتر به استفاده از چربی‌های ترانس روی آورده‌اند، زیرا این نوع چربی‌ها طعم خوبی دارند و ماندگاری بالایی را فراهم می‌کنند.

نداشتن آگاهی عمومی

آگاهی ناکافی درباره خطرات: بسیاری از افراد هنوز نسبت به خطرات سلامتی ناشی از مصرف چربی‌های ترانس آگاه نیستند.

این نداشتن آگاهی می‌تواند موجب ادامه مصرف این نوع چربی‌ها شود.

تأثیرات بر سلامتی

مصرف اسیدهای چرب ترانس تأثیرات منفی زیادی بر سلامتی دارد که شامل موارد زیر است:

افزایش خطر بیماری‌های قلبی: تحقیقات نشان داده است که مصرف چربی‌های ترانس مصنوعی می‌تواند سطح کلسترول LDL (کلسترول بد) را افزایش دهد و سطح HDL (کلسترول خوب) را کاهش دهد. این تغییرات می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد.

التهاب: مصرف این نوع چربی‌ها با افزایش نشانگرهای التهابی مرتبط است.

التهاب مزمن یکی از عوامل اصلی بیماری‌های مزمن مانند دیابت و آرتریت است.

افزایش تری‌گلیسیرید:

مصرف اسیدهای چرب ترانس ممکن است باعث افزایش سطح تری‌گلیسیرید در خون شود که خود یکی از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی است.

مرگ زودرس:

مطالعات نشان داده‌ است که مصرف بالای چربی‌های ترانس می‌تواند منجر به مرگ زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی شود. تخمین زده می‌شود که سالانه حدود ۵۰۰ هزار مرگ به دلیل مصرف این نوع چربی‌ها در سراسر جهان رخ می‌دهد.

نتیجه‌گیری

اسیدهای چرب ترانس، با توجه به تأثیرات منفی قابل توجه آنها بر سلامتی، باید در رژیم غذایی محدود شود.

در حالی که منابع طبیعی این اسیدها اغلب در مقادیر کم و بدون خطر قابل توجه وجود دارد، منابع مصنوعی آنها باید با احتیاط مصرف شود.

سیاست‌های عمومی باید به سمت کاهش مصرف این نوع چربی‌ها حرکت کند تا سلامت عمومی جامعه حفظ شود.

آرش دشتابی

دکترای تخصصی تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز

آیین کاشت نهال در مرکز خدمات جامع سلامت ابوالفضل(ع)

به مناسبت گرامیداشت هفته ملی جمعیت و با حضور دکتر «اکبر اجرایی» مشاور اجرایی و رئیس حوزه ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز، آیین کاشت نهال در مرکز خدمات جامع سلامت ابوالفضل(ع) برگزار شد.

در این آیین دکتر «اکبر اجرایی» مشاور اجرایی و رئیس حوزه ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز با گرامیداشت هفته ملی جمعیت و تاکید بر فرهنگ سازی در جامعه بر مشاوره علمی فرزندآوری، مراقبت مادران باردار و اجرای منشور کرامت مادری از سوی کارشناسان در مراکز بهداشت، تاکید کرد.

رئیس مرکز بهداشت شهدای والفجر نیز در این زمینه گفت: به مناسبت گرامیداشت هفته ملی جمعیت و با هدف ترویج فرهنگ فرزندآوری، امید به آینده و نمادسازی از رشد و پویایی نسل جدید، آیین کاشت نهال از سوی فرزندان بانوان شاغل در مرکز بهداشت شهدای والفجر در محوطه مرکز خدمات جامع سلامت حضرت ابوالفضل(ع) انجام شد.

دکتر «علی رضا شریعتی» افزود: در این آیین که با حضور دکتر «اکبر اجرایی» مشاور اجرایی و رئیس حوزه ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دکتر «حمیدرضا هدایتی» مشاور عالی معاون بهداشت، دکتر «مریم تقوا» مشاور امور بانوان به همراه کارشناسان این بخش، دکتر «معصومه صفاری» مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشت و «سیده زهره بلاغی» کارشناس مسوول جوانی جمعیت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز برگزار شد، جمعی از فرزندان بانوان شاغل در مرکز بهداشت شهدای والفجر اقدام به کاشت ۱۰ اصله نهال کردند.

او اضافه کرد: این اقدام، نمادی از سرمایه گذاری برای آینده سبز و زنده برای کشور عزیزمان است و اهمیت فرهنگ سازی در این زمینه را نشان می دهد.

این برنامه بخشی از فعالیت های مرکز بهداشت شهدای والفجر در هفته ملی جمعیت بود که با حضور خانواده ها برگزار شد.

 

نشست هماهنگی روند برگزاری آزمون صلاحیت بالینی دندانپزشکی در کلان منطقه ۵ کشور

معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز ظهر امروز در دانشکده دندانپزشکی شیراز حضور یافت و با مسوولان و کارکنان این مرکز آموزشی درمانی، دیدار و گفت و گو کرد.

معاون آموزشی دانشگاه ابتدا با حضور در بخش های مختلف دانشکده دندانپزشکی شیراز، روند خدمات رسانی به مراجعان و نیازهای آموزشی این مرکز را ارزیابی و از تلاش های انجام شده قدردانی کرد.

دکتر «آرمین عطار» با بازدید از بخش‌های مختلف این مرکز آموزشی، توانمندی ها و نیازمندی های این دانشکده را مورد بررسی قرار داد.

بهره‌برداری از ۲ دستگاه میکروسکوپ برای بخش‌ درمان ریشه (عصب کشی) در دانشکده دندانپزشکی شیراز

بهره‌برداری از ۲ دستگاه میکروسکوپ برای بخش‌ درمان ریشه (عصب کشی) در دانشکده دندانپزشکی شیراز از دیگر بخش‌های برنامه امروز بود.

دکتر عطار ابراز امیدواری کرد تا بهره‌برداری از این تجهیزات موجب بهبود خدمات رسانی به بیماران، ارتقای سطح علمی و پژوهشی این مرکز آموزشی درمانی شود.

نشست هماهنگی در خصوص روند برگزاری آزمون صلاحیت بالینی دندانپزشکی در کلان منطقه ۵ کشور از دیگر بخش‌های برنامه امروز معاون آموزشی دانشگاه بود که در خصوص روند برگزاری این آزمون، تبادل نظر شد.

دکتر «فاطمه لوایی مشهدی» رئیس دانشکده دندانپزشکی شیراز و دکتر «مریم السادات توانگر» معاون آموزشی این دانشکده نیز در این بازدید و نشست های هم اندیشی حضور داشتند و معاون آموزشی دانشگاه را همراهی می کردند و در خصوص اقدامات و فعالیت های انجام شده در این مرکز آموزشی درمانی، توضیحاتی ارایه کرده و خواستار حمایت مسوولان دانشگاه شدند.

مسوولان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز نیز در این نشست حضور داشتند و پیرامون موارد مطرح شده در این نشست، به تبادل نظر پرداختند.

نشست هم‌اندیشی معاونان آموزشی و تحقیقات و فناوری دانشگاه با دانشجویان نخبه و استعدادهای درخشان دانشکده دندانپزشکی شیراز

در ادامه برنامه امروز، نشست هم‌اندیشی معاونان آموزشی و تحقیقات و فناوری دانشگاه با دانشجویان نخبه و استعدادهای درخشان دانشکده دندانپزشکی شیراز برگزار شد که در این نشست، دکتر «حبیب شریف» رییس بنیاد نخبگان فارس نیز حضور داشت.

این نشست با هدف آشنایی با تسهیلات طرح های شهید وزوایی و شهید احمدی روشن برگزار شد.

این بازدید و نشست های هم‌اندیشی، ظهر امروز دوشنبه، پنجم خرداد ۱۴۰۴ در دندانپزشکی شیراز برگزار شد.

تقویت همکاری‌های مشترک دانشگاه علوم پزشکی شیراز و جمعیت هلال‌احمر فارس در راستای ارتقای خدمات‌رسانی به مردم

رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، صبح امروز پنجم خرداد ۱۴۰۴ در دیداری با مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان فارس، بر گسترش همکاری‌های دوجانبه در راستای تسریع و بهبود ارائه خدمات به مردم تاکید کرد.

دکتر «سید بصیر هاشمی» در این دیدار با اشاره به ماموریت‌های مشترک دو نهاد در عرصه خدمات‌رسانی به مردم، به ویژه در شرایط بحران، گفت: جمعیت هلال‌احمر و دانشگاه علوم پزشکی از جمله سازمان‌هایی هستند که در خط مقدم امداد و خدمات سلامت قرار دارند، همکاری هدفمند و برنامه‌ریزی‌شده میان این دو مجموعه می‌تواند اثربخشی فعالیت‌ها را دوچندان کرده و به ارائه خدمات سریع‌تر و گسترده‌تر به مردم منجر شود.

مسئول ارشد حوزه سلامت فارس با تأکید بر آمادگی دانشگاه برای تعامل با نهادهای اجرایی و امدادی، افزود: خدمت به مردم رسالت اصلی ماست و برای تحقق این هدف، همکاری و هم‌افزایی با سایر سازمان‌ها را یک ضرورت می‌دانیم.

در ادامه این دیدار، دکتر «حسین درویشی» مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر استان فارس، با اعلام آمادگی این مجموعه برای گسترش همکاری‌های مشترک با دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گزارشی از فعالیت‌های مرکز جامع توانبخشی هلال‌احمر شیراز ارایه و خواستار حمایت و مشارکت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در توسعه این مرکز و ارتقاء خدمات توانبخشی به شهروندان شد.

این دیدار با هدف توسعه تعاملات بین‌سازمانی و هم‌افزایی ظرفیت‌ها، در دفتر ریاست دانشگاه علوم پزشکی شیراز برگزار شد.

فرهنگ سازی و مستندسازی، دو رکن کلیدی اجرای موفق پزشک خانواده

ششمین جلسه ستاد اجرایی کشوری برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع مبتنی بر تقویت و توسعه نظام شبکه با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد.

ششمین جلسه ستاد اجرایی کشوری برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع مبتنی بر تقویت و توسعه نظام شبکه، پیش از ظهر امروز (دوشنبه، ۵ خرداد) با حضور دکتر «محمدرضا ظفرقندیم، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ستاد مرکزی وزارت بهداشت برگزار شد.

در این نشست، دکتر ظفرقندی با تأکید بر اهمیت نظام پرداخت مکفی و به‌موقع به عنوان یکی از عوامل کلیدی موفقیت برنامه پزشک خانواده، اظهار داشت: ضروری است تمامی اقدامات و فعالیت‌های صورت‌گرفته در قالب این برنامه مستندسازی شده و همچنین در جهت نهادینه‌سازی آن در جامعه، فرهنگ‌سازی مناسب صورت گیرد.

وزیر بهداشت ضمن تقدیر از همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی، مدیران، معاونان و دستگاه‌های مشارکت‌کننده در این طرح ملی، بر لزوم هم‌افزایی بیشتر برای پیشبرد اهداف برنامه تأکید کرد.

در این جلسه، اعضای ستاد اجرایی از جمله معاونین و مدیران وزارت بهداشت و نمایندگانی از دستگاه‌های مرتبط با برنامه پزشک خانواده حضور داشتند و گزارش جامعی از اقدامات انجام‌شده توسط کمیته‌های شش‌گانه این برنامه ارائه شد. این گزارش شامل روند تشکیل جلسات کمیته تلفیق، اجرای نظام ارجاع الکترونیک در سطوح مختلف خدمات سلامت، چالش‌های جذب نیروی انسانی و پیشرفت فعالیت‌های کمیته‌های تخصصی بود.

همچنین در این نشست، تبادل‌نظر پیرامون چالش‌ها، راهکارها و مسیرهای پیش‌رو در اجرای بهینه این برنامه انجامشد.

در ابتدای این جلسه، دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان شرقی به‌صورت نمادین مراحل اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع را به نمایش گذاشت.