فشارخون بالا یک مسئله مهم بهداشت جهانی است که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، مغزی، کلیوی و سایر بیماری‌ها را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. این بیماری یکی از علت‌های اصلی منجر به حملات قلبی، نارسایی قلبی و سکته مغزی است که در مجموع به عنوان بیماری‌های قلبی عروقی (CVD) شناخته شده و همچنین آسیب مزمن کلیه را به همراه دارد.
فشار خون بالا به عنوان فشار خون سیستولیک (SPB) ≥۱۴۰ میلی‌متر جیوه یا فشار خون دیاستولیک (DPB) ≥۹۰ میلی‌متر جیوه تعریف می‌شود و کنترل آن برای جلوگیری از عوارض در طول عمر بیمار و حوادث حاد قلبی عروقی مهم است؛ چرا که به عنوان مهمترین علت اصلی مرگ و میر زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی شناخته می‌شود.
عوامل زیادی در افزایش فشار خون مرتبط با سن نقش دارد. با این حال، به نظر می‌رسد عوامل اصلی، عوامل خطر رفتاری مرتبط با سبک زندگی مانند رژیم غذایی نامناسب، اضافه وزن و چاقی، مصرف الکل، مصرف دخانیات و نداشتن فعالیت است.
گزارش جهانی سازمان بهداشت جهانی در مورد فشار خون بالا در سال ۲۰۲۳ میلادی تخمین زده است که تعداد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا در طول سه دهه گذشته، به طور تقریبی دو برابر شده است، از ۶۵۰ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰ به ۱.۳ میلیارد بزرگسال تا سال ۲۰۱۹. تأثیر روند رو به افزایش فشار خون بالا بر سلامت، به ۱۰.۸ میلیون مرگ قابل اجتناب سالانه و ۲۳۵ میلیون سال از دست دادن یا زندگی با معلولیت منجر شده است.
در سطح جهانی نیز به طور تقریبی از هر سه بزرگسال، یک نفر مبتلا به فشار خون بالا است و شیوع آن در مردان کمی بیشتر از زنان زیر ۵۰ سال است. در سنین بالای ۵۰ سال، شیوع به طور تقریبی ۴۹درصد یا از هر دو نفر، یک نفر است و به صورت نسبی شیوع برابری در بین مردان و زنان دارد.
در مدیریت و پیشگیری از فشار خون بالا اصلاح الگوی تغذیه‌ای به عنوان استراتژی‌های غیر دارویی مؤثر در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین توجه به نکات زیر حائز اهمیت است:
کنترل نمک و سدیم در برنامه غذایی
از همان ابتدای کودکی باید ذائقه را به غذا‌های کم نمک عادت داد.
بیشترین مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم، معادل یک قاشق چای خوری است. اما توصیه می‌شود بیشترین میزان نمک مصرفی فرد مبتلا به فشارخون بالا، دو تا سه گرم در روز باشد.
به میزان سدیم درج شده بر روی برچسب‌های بسته‌های مواد غذایی دقت شود.
در میان وعده‌ها به جای مصرف چیپس و پفک، چوب شور و سایر تنقلات پرنمک، از انواع بو نداده و خام مغز‌ها مانند بادام، پسته، فندق و گردو، همچنین ماست کم چرب و ذرت بدون نمک استفاده شود.
استفاده از سبزی‌هایی مانند کاهو و جعفری و انواع سبزی دارای منیزیم توصیه می‌شود، اما برخی سبزی‌ها مثل چغندر، هویج، کلم پیچ، اسفناج، کرفس، شلغم و انواع کلم‌ها سدیم بالایی دارد و بهتر است مصرف آنها محدود شود.
از مصرف نمک سر سفره پرهیز شده و به جای آن از چاشنی‌هایی مانند سبزی‌های معطر تازه یا خشک مانند نعناع، مرزه، ترخون و ریحان یا سیر، لیموترش تازه و آب نارنج برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.
کنترل چربی مصرفی
کاهش مصرف روغن‌ها و جایگزین کردن روغن‌های گیاهی مایع مانند روغن زیتون، روغن کنجد یا کلزا با روغن‌هایی با منبع حیوانی مانند پیه، دنبه و کره.
مصرف مواد غذایی حاوی اسید چرب اشباع و کلسترول مانند گوشت قرمز، لبنیات پر چرب و زرده تخم مرغ را در برنامه غذایی روزانه کاهش داده و گوشت ماهی، مرغ و سویا جایگزین شود.
پوست مرغ حاوی مقدار زیادی چربی است و باید قبل از طبخ، پوست مرغ به طور کامل جدا شود.
با رعایت مقادیر چربی مصرفی، روزانه می‌توان یک قاشق سوپخوری روغن زیتون همراه غذا یا سالاد استفاده کرد.
مصرف منابع کافی فیبر، پتاسیم و کلسیم
در برنامه غذایی روزانه از میوه ها، سبزی ها، حبوبات و غلات کامل استفاده شود. زردآلو، گوجه فرنگی، هندوانه، موز، سیب زمینی، آب پرتقال و گریپ فروت منابع خوبی از پتاسیم محسوب می‌شود.
توجه شود در صورتی که بیمار داروی اسپیرونولا کتون (احتباس کننده پتاسیم) مصرف می‌کند باید در مصرف میوه و سبزی‌ها احتیاط شود.
مصرف روزانه ۳- ۲ واحد از گروه شیر و لبنیات توصیه می‌شود.
اصلاح سبک زندگی
چاقی و اضافه وزن عاملی بر افزایش فشار خون است. زیرا افزایش وزن، سبب افزایش کار قلب می‌شود، در نتیجه کاهش وزن در کنترل فشار خون موثر است.
پرهیز از مصرف دخانیات، زیرا باعث افزایش ضربان قلب، خطر ابتلا به فشار خون بالا، گرفتگی عروق و در نهایت ایجاد حمله قلبی و سکته می‌شود.
اعتدال در مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار مانند چای و قهوه رعایت شود.
انجام ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در هفته توصیه می‌شود.
«سیده سعیده شاه امیریان»، مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان کازرون
راه اندازی نخستین آزمایشگاه ارزیابی محصولات و خدمات حوزه سلامت هوش مصنوعی کشور در شیراز
نخستین آزمایشگاه ارزیابی محصولات و خدمات حوزه سلامت هوش مصنوعی کشور در شیراز راه اندازی شد .
رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز از راه اندازی تنها آزمایشگاه ارزیابی محصولات و خدمات حوزه سلامت هوش مصنوعی کشور در شیراز، خبر داد.
سید بصیر هاشمی گفت: این آزمایشگاه با تلاش‌های چند ساله متخصصان دانشگاه علوم پزشکی شیراز برای نخستین بار در کشور تاسیس شده و مأموریت اصلی آن، ارزیابی دقیق محصولات حوزه سلامت، استانداردسازی، تسهیل توسعه فناوری و حمایت از نوآوری در این عرصه است.
مسوول ارشد حوزه سلامت فارس تاکید کرد: طراحی، توسعه و عملیاتی‌سازی «آزمایشگاه ارزیابی بالینی محصولات و خدمات حوزه سلامت هوش مصنوعی» نقشی کلیدی در نیل به اهداف هوش مصنوعی در حوزه سلامت دارد.
دکتر هاشمی افزود: وجود مرکزی تخصصی و معتبر برای ارزیابی محصولات و خدمات هوش مصنوعی حوزه سلامت بر اساس استاندارد‌های ملی و بین‌المللی، لازمه توسعه پایدار این فناوری در کشور است.
آغاز طرح «مهر درمان» در فارس
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز از آغاز به کار طرح «مهر درمان» در شهرستان‌های فارس خبر داد.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز از آغاز به کار طرح «مهر درمان» با هدف ارائه خدمات درمانی تخصصی و فوق تخصصی در شهرستان‌های فارس خبر داد.
امین نیاکان گفت: در این طرح، تیمی از پزشکان متخصص و فوق تخصص در رشته‌های مختلف پزشکی، در بیمارستان‌های شهرستان‌ها حضور یافته و به ارائه خدمات درمانی به بیماران می‌پردازند.
وی با اشاره به اینکه هدف از اجرای طرح مهر درمان، دسترسی عادلانه مردم شهرستان‌ها به خدمات درمانی با کیفیت و تخصصی است، اضافه کرد: با حضور پزشکان متخصص و فوق تخصص در این مناطق، بیماران دیگر نیازی به مراجعه به مراکز استان نداشته و می‌توانند خدمات مورد نیاز خود را در شهر خود دریافت کنند.
نیاکان یادآور شد: به منظور ارائه خدمات درمانی بهینه و هدفمند، پیش از حضور تیم پزشکی در هر شهرستان، فرایند بیماریابی و شناسایی بیماران نیازمند به خدمات تخصصی توسط بیمارستان‌های محلی انجام می‌شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: این اقدام، اطمینان می‌دهد که در زمان حضور پزشکان متخصص و فوق تخصص، فرایند ارائه خدمات درمانی به صورت سازمان‌یافته و کارآمد صورت گیرد.
وی بیان کرد: این طرح، علاوه بر ویزیت بیماران، به فعال‌سازی اتاق عمل‌های بیمارستان‌های شهرستان‌ها نیز کمک می‌کند و نقش مهمی در ارتقای سطح سلامت جامعه ایفا خواهد کرد.
نخستین برنامه این طرح در بیمارستان شهید فرج‌الله رضازاده قائمیه با حضور جمعی از پزشکان متخصص و فوق تخصص به اجرا درآمد که ۱۷۰ بیمار نیازمند از خدمات تخصصی و فوق تخصصی بهره‌مند و ۴ عمل جراحی موفق نیز انجام شد.
ارائه بیش از ۶۰۰ خدمت بهداشتی و درمانی رایگان به مردم
رییس شبکه بهداشت و درمان شهرستان بیضا از برپایی اردوی جهادی سلامت محور به مناسبت گرامیداشت سالگرد شهدای خدمت در منطقه «تل بیضا» خبر داد.
«محمد یاسین صمیمی» گفت: در این اردوی جهادی که به همت کانون بسیج جامعه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز، کانون بسیج جامعه پزشکی بیمارستان شهید فقیهی، تیم دندانپزشکی بقیه الله و شبکه بهداشت و درمان شهرستان بیضا، برگزار شد بیش از ۶۰۰ خدمت تخصصی سلامت از سوی متخصص زنان، ارتوپدی، پزشک داخلی، اطفال، دندانپزشک و تغذیه، روان شناس و داروساز به مردم منطقه «تل بیضا» ارایه شد.
او با قدردانی از مشارکت جهادگران سلامت در برگزاری اردوهای جهادی در مناطق مختلف این شهرستان، اضافه کرد: دستاورد مهم این اقدامات جهادی، شناسایی زودهنگام بیماران و ارجاع آنان به سطوح تخصصی بالاتر برای درمان به موقع است و یکی از رسالت های بسیج جامعه پزشکی و جهادگران سلامت ارائه خدمات بهداشتی، درمانی و آموزشی به نیازمندان و اهالی مناطق کم برخوردار به شمار می رود.
برپایی اردوی جهادی پزشکی در شهرستان بوانات
به مناسبت گرامیداشت یاد و خاطره شهید جمهور و شهدای خدمت، اردوی جهادی پزشکی در شهرستان بوانات اجرا شد.
بسیج جامعه پزشکی شهرستان بوانات به مناسبت یادبود شهادت شهید رئیسی و شهدای خدمت اقدام به برگزاری اردوی جهادی پزشکی رایگان با حضور پزشکان متخصص در دهستان سیمکان (روستای دوراه) کرده است.
سرپرست شبکه بهداشت و درمان بوانات در این زمینه گفت: در این اردو جهادی، پزشکان متخصص اطفال، زنان، قلب و عروق، داخلی و همچنین کارشناس بهداشت روان، تغذیه و بهداشت خانواده حضور داشتند که به صورت رایگان خدماتی از جمله ویزیت پزشکان متخصص، پایش فشار خون، انجام نوار قلب، مشاوره فرزندآوری و مشاوره تغذیه را به مراجعان ارایه کردند.
دکتر «سید حامد طباطبایی» افزود: اینگونه فعالیت ها با هدف ارائه خدمات پزشکی در مناطق کم برخوردار انجام می شود که در این برنامه جهادی نیز بیش از ۱۵۰ نفر از مردم روستایی در دهستان سیمکان از خدمات سلامت محور بهره مند شدند.
او با قدردانی از همراهی جمعیت هلال احمر، بسیج سازندگی و دهیاری روستای دوراه با جهادگران سلامت گفت: همراهی همه جانبه مسوولان در اجرای اردوهای جهادی، موجب برخورداری اقشار مختلف در مناطق دورافتاده از خدمات دولت می شود.
برگزاری اردوی جهادی با محوریت ارتقای سلامت منطقه پیچکان شهرستان بختگان
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان بختگان از برگزاری اردوی جهادی یک روزه در منطقه «پیچکان» با هدف ارتقای سطح سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق محروم و به نیابت از شهدای خبر داد.
مسعود قریب مطلق، گفت: جهادگران سلامت شهرستان بختگان با ارائه خدمات رایگان به مردم منطقه برگ زرین دیگری بر کارنامه افتخار خود ثبت کردند.
او خدمات ارائه شده در این اردوی جهادی را شامل انجام پنجاه مورد ویزیت رایگان پزشک عمومی؛ پنج مورد ارجاع بیماران به سطح دو؛ انجام ۱۸۰ مورد خدمات دندانپزشکی شامل معاینه و کشیدن دندان؛ انجام ۱۰۰ مورد غربالگری فشارخون و قند خون؛ انجام چهل و پنج مشاوره مامایی؛ انجام پنجاه و دو مورد غربالگری سرطان سینه و دهانه رحم؛ انجام بیست و چهار مورد پاپ اسمیر؛ پنجاه مورد توزیع رایگان دارو؛ ۱۰۰ مورد توزیع پمفلت های آموزشی پزشکی و بهداشتی و پانزده مورد ثبت نام داوطلبان اردوهای جهادی عنوان کرد.
دکتر قریب مطلق با قدردانی از حضور و تلاش جهادگران سلامت، بر اهمیت اینگونه اقدامات در ارتقای سطح سلامت جامعه و دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی در مناطق محروم تاکید کرد و افزود: در راستای حمایت از سلامت مردم در مناطق محروم شبکه بهداشت و درمان شهرستان بختگان همچنان با جدیت و تلاش در این مسیر گام بر خواهد داشت.
ارائه خدمات جهادی سلامت در منطقه شیخ علی چوپان شیراز
کانون بسیج جامعه پزشکی بیمارستان نمازی با اجرای برنامه ای جهادی در منطقه محروم «شیخ علی چوپان»، به مناسبت روز شهدای خدمت، گام دیگری در مسیر خدمت رسانی به مردم در مناطق کم برخوردار شهر شیراز برداشت.
مدیر کانون سیج جامعه پزشکی بیمارستان با اشاره به اهداف این طرح گفت: هدف اصلی این برنامه ترویج فرهنگ جهادی در حوزه سلامت، دسترسی عادلانه به خدمات پزشکی و زنده نگه داشتن یاد شهدای خدمت است و جهادگران عرصه سلامت با حضور در مناطق محروم، سعی می کنند بخشی از دِین خود را به مردم ادا کنند.
«مهدی خان‌سالار» افزود: این برنامه با همکاری پزشکان متعهد و داوطلب اجرا شد تا بتوانیم حداقل خدمات درمانی را به کسانی که دسترسی کمتری به مراکز پزشکی دارند، ارائه دهیم.
معاون کانون بسیج جامعه پزشکی بیمارستان نمازی نیز در این زمینه گفت: در این اقدام جهادی، ۳۸۲ نفر از اهالی منطقه ویزیت شده و خدماتی شامل پایش سلامت، کنترل قند خون، ویزیت رایگان، تحویل دارو و ارجاع بیماران نیازمند به مراکز تخصصی به مراجعان ارایه شده است.
«عبداله جمشیدی» ادامه داد: ۶ پزشک متخصص در رشته های داخلی، قلب، زنان، اطفال، روانپزشکی و تغذیه، همراه با دو روانشناس در این برنامه حضور داشتند و تعدادی از بیماران نیز برای ادامه درمان به بیمارستان های دولتی معرفی شدند.
بازدید «محمد مهدی ابراهیم زاده» مدیر درمان بسیج جامعه پزشکی استان فارس از روند ارائه خدمات به مردم و تقدیر از تلاش های جهادگران سلامت، از دیگر برنامه های این اردوی جهادی بود.
خدمات رسانی جهادگران سلامت در قالب اردوی جهادی در شهرستان سرچهان
سرپرست شبکه بهداشت و درمان سرچهان، از برگزاری اردوی جهادی گروه جهادی «برای محمد» در این شهرستان خبر داد.
«عذرا جعفرپور» گفت: در راستای خدمت رسانی به اقشار محروم و عزتمند، اردوی جهادی با هدف ارایه خدمات سلامت در منطقه سرچهان برگزار شد.
او اضافه کرد: این برنامه با همکاری گروه جهادی «برای محمد»، بنیاد علوی، شبکه بهداشت و درمان، بسیج جامعه پزشکی، سپاه ناحیه سرچهان و کمیته امداد امام خمینی(ره) سرچهان برگزار و خدمات متنوعی در حوزه سلامت به مراجعان ارائه شده است.
او، ویزیت تخصصی چشم برای بیش از ۱۰۰ نفر از مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره) و بهزیستی به ویژه اقشار کم درآمد؛ ارایه بیش از ۵۰ عینک طبی با تخفیف با حمایت گروه جهادی و کمیته امداد امام خمینی (ره) و انجام خدمات پاپ اسمیر برای ۱۰۰ نفر از جمله اقدامات انجام شده در این برنامه جهادی برشمرد.
جعفرپور اضافه کرد: این اردوی جهادی، با تکیه بر روحیه همدلی و همکاری بین بخشی برگزار و گامی موثر در راستای محرومیت زدایی، ارتقای سلامت عمومی و گسترش عدالت اجتماعی در مناطق کمتر برخوردار به شمار می رود.
برگزاری اردوی جهادی سلامت محور در روستای «خیرآباد» قادرآباد به نیابت از شهدای خدمت
به همت بسیج جامعه پزشکی بخش مشهد مرغاب و به نیابت از شهدای خدمت، اردوی جهادی سلامت محور در روستای «خیرآباد» از توابع شهرستان قادرآباد برگزار شد.
سرپرست شبکه گفت: در این اردوی جهادی دو روزه، تیم سلامت شامل متخصص زنان و زایمان، اطفال، چشم پزشکی، داخلی، عمومی و کارشناس تغذیه، خدمات بهداشتی و درمانی رایگان به مردم روستای خیرآباد ارائه کردند.
«سیده زینب حسینی دوست» افزود: در این برنامه جهادی، به بیش از ۳۰۰ نفر از مردم این روستا خدمات بهداشتی و درمانی رایگان ارائه شده است.
او در ادامه، از مشارکت کانون بسیج جامعه پزشکی قادرآباد؛ دهیاری، مدیریت و کارکنان مدرسه شهید انصاری و مرکز بهداشتی روستای خیرآباد؛ هلال احمر؛ سپاه ناحیه قادرآباد؛ رابطان سلامت و داروخانه دکتر «جعفری» در این اردوی جهادی سلامت محور قدردانی کرد.
بهره برداری از دستگاه فوق پیشرفته چشم پزشکی در درمانگاه شهید مطهری شیراز
در راستای ارائه خدمات بیشتر به بیماران، نسل جدید دستگاه های فوق پیشرفته چشم پزشکی دنیا در تشخیص و تصویربرداری از قرینه چشم، در درمانگاه شهید مطهری شیراز نصب و راه اندازی شد.
مدیر مجتمع اعلام این خبر گفت: با هدف توسعه امر خدمت رسانی به مراجعان، یک دستگاه پیشرفته و به روز چشم پزشکی در تشخیص و تصویربرداری قرینه چشم، در چرخه خدمت رسانی به مراجعان در بخش چشم پزشکی درمانگاه شهید مطهری قرار گرفت.
دکتر «سید علی شمس نیا» در خصوص ویژگی های این دستگاه تشخیص و تصویربرداری قرینه چشم افزود: این دستگاه با فناوری پیشرفته، تصاویر بسیار دقیقی با قابلیت انجام اندازه گیری و معاینه سگمان قدامی چشم بالا و تشخیص قوز قرنیه یا کراتوکونوس که در اختیار متخصصان قرار می ده، در کلینیک چشم پزشکی این مجتمع بهره برداری شده است.
او اضافه کرد: این تجهیزات پیشرفته چشم پزشکی با هزینه ی بالغ بر هفتاد و دو میلیارد ریال برای خدمت رسانی به بیماران از محل درآمد این درمانگاه خریداری و راه اندازی شد.
شمس نیا با بیان اینکه چشم پزشکی دنیا به سرعت در حال پیشرفت است و رویکرد این مجتمع درمانگاهی نیز استقرار تجهیزات به روز برای درمان بیماران است، اظهار امیدواری کرد با همراهی پزشکان و اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این مجتمع، خدمات با کیفیت به تمام اقشار جامعه ارایه شود.
افتتاح مرکز مردمی نفَس در سروستان همزمان با هفته جوانی جمعیت
همزمان با هفته ملی جوانی جمعیت و با شعار «رویکرد اخلاق محور در پاسداشت حفظ حیات جنین»، مرکز مردمی «نفس» در شهرستان سروستان با حضور مهندس «علی مهدی زاده» سرپرست معاونت شبکه بهداشت و درمان سروستان، «گیتی احمدی» مسوول واحد بهداشت خانواده، «مهسا موسایی» کارشناس نفس، «مریم جوکار» مسوول بسیج جامعه پزشکی، دکتر «مینا مشایخ» پزشک مرکز نفس، «فاطمه هوشمند» کارشناس کودکان سروستان و جمعی از کارکنان مجموعه سلامت سروستان، به بهره برداری رسید.
سرپرست معاونت این شبکه هدف از راه اندازی این مرکز را نجات جان فرزندان سقط در راستای حمایت از خانواده و جوانی جمعیت عنوان کرد.
مهندس «علی مهدی زاده» افزود: اگرچه پیش از این مرکز رسمی «نفس» در شهرستان سروستان راه اندازی نشده بود، اما خدمات مشاوره انصراف از سقط از سوی ارائه دهندگان خدمت و زیر نظر کارشناس نفس به مادران متقاضی انجام شده است.
او اضافه کرد: دومین کودک تحت حمایت مرکز «نفس» اردیبهشت ۱۴۰۴ در سروستان متولد شده و هم اکنون نیز تعدادی از مادران باردار با دریافت خدمات مشاوره ای، بارداری خود را ادامه داده‌اند.
- نویسنده : مریم توانا
