یکی از بیماری هایی که ارتباط نزدیکی با شاخص توده بدنی و اضافه وزن دارد، دیابت نوع۲ است.
به طوری که شاخص توده بدنی بیشتر از ۳۵ کیلوگرم بر مترمربع، موجب افزایش بیش از حد انسولین شده، به افزایش خطر دیابت تا بیش از۶۰ برابر در زنان و ۴۲ برابر در مردان منجر می شود.
دیابت نوع ۲با مقاومت به انسولین عضلانی_اسکلتی و اختلال در متابولیسم گلوکز مشخص می شود که علاوه بر اختلالات در هموستاز گلوکز، افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ دارای اختلال در لیپید و سوخت و ساز بدن نیز هستند.
بر اساس نتایج مطالعات، فعالیت ورزشی منظم تأثیر زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی دارد و باعث درمان بیماری های مزمن می شود؛ از جمله بیماری دیابت نوع ۲ که بهبود حساسیت به انسولین موجب درمان یا پیشگیری از آن می شود به طوری که به میزان ۵۸ درصد از مبتلا شدن افراد پیش دیابتی به دیابت نوع ۲ جلوگیری می کند.
فعالیت ورزشی باعث افزایش انتقال گلوکز عضلانی شود و به واسطه همین عمل، حمل کننده GLUT4 (Glucose transporter-4) افزایش می یابد که موجب افزایش حساسیت به انسولین می شود.
همچنین میزان افزایش حساسیت به انسولین بر اثر فعالیت ورزشی در افراد سالم نسبت به افراد مبتلا به دیابت نوع۲، شش برابر بیشتر است که به نظر می رسد کاهش وزن و کاهش چربی بدن نیز باعث افزایش حساسیت به انسولین شود، در حالی که بر اساس برخی مطالعات، فعالیت ورزشی بدون کاهش وزن هم باعث افزایش حساسیت به انسولین می شود.
در رابطه با شدت تمرین های ورزشی و تاثیرات آن بر حساسیت به انسولین، نتایج مطالعات نشان داده است که تمرین های ورزشی با شدت بالا، تأثیر بیشتری بر حساسیت به انسولین و بهبودی دیابت نوع ۲ دارد.
از مزایای استفاده از تمرین های ورزشی با شدت بالا می توان به افزایش گلوکز در جریان خون، مصرف بیشتر گلیکوژن عضلانی و افزایش هزینه های انرژی که موجب کاهش وزن می شود، اشاره کرد.
به همین دلیل سیستم های فسفاژن و گلیکولیز بیهوازی تأثیر بیشتری بر حساسیت به انسولین دارد. با وجود اثرات مثبت فعالیت ورزشی بر حساسیت به انسولین، هنوز جای سوال است که کدام نوع از تمرین های مقاومتی، حاد، ترکیبی، استقامتی و هوازی مفیدتر است.
به طور کلی، انجام تمرین های ورزشی مختلف (تمرین های هوازی، مقاومتی، تمرین های تناوبی شدید و ترکیبی) با هرگونه شدت، مدت و نوع تمرین در صورت رعایت اصول انجام تمرین، در بهبود حساسیت به انسولین در افراد با هر سن، جنسیت، BMI، سالم یا مبتلا به دیابت نوع۲ و یا مبتلا به سایر بیماری ها مؤثر است.
انجام تمرین های ترکیبی به مراتب از انجام هر کدام از تمرین ها به تنهایی در بهبود حساسیت به انسولین مناسب تر است اما باید به این نکته توجه کرد که انجام هرگونه تمرین ورزشی برای بیماران خاص، از قبیل دیابت نوع۲ و پرفشاری خون زیر نظر متخصص در حیطه تمرین های ورزشی صورت گیرد تا متغیرهای اصلی تمرین نظیر شدت، مدت و تکرار جلسات کنترل شود
رعایت نکردن این نکته باعث می شود تمرین های ورزشی نه تنها نتیجه مثبت نداشته باشد، بلکه موجب آسیب دیدن و شدید شدن روند بیماری شود.
آرش دشتابی
دکترای تخصصی تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز
مصرف قهوه از دیدگاه طب سنتی ایرانی
قهوه، نوشیدنی دم کردنی است که از دانه‌های قهوه بو داده (رست شده) تهیه شده است.
دانه‌های قهوه را نیز از گیاه آن به دست می آورند که بیشتر در آفریقا و آسیا استفاده می‌شد و نخستین بار در اتیوپی کشت شد. اگر بخواهید در منزل یا محل کار، نوشیدنی گرمی به غیر از چای داشته باشید.
قهوه گزینه بسیار مناسبی است.
اثرات سلامتی قهوه بحث برانگیز است و با وجود آنچه ممکن است شنیده باشید، نتایج خوب زیادی در مورد قهوه وجود دارد.
در منابع طب سنتی ایرانی نیز استفاده از قهوه برای رفع کسالت و خستگی عنوان شده است. در منابع طب سنتی ایران، مزاج قهوه را سرد و خشک می دانسته اند و معتقد بودند که از آن می توان برای ترک اعتیاد به افیون هم استفاده کرد. قهوه سرشار از آنتی اکسیدان است و با کاهش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها و سرطان ها مرتبط است.
همچنین ممکن است از مغز در برابر آلزایمر و پارکینسون محافظت کند.
بیماری آلزایمر شایع ترین بیماری تخریب کننده عصبی در جهان و عامل اصلی زوال عقل است.
مطالعات نشان داده است که مصرف کنندگان قهوه تا ۶۵ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستند.
خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ نیز در افرادی که قهوه می نوشند بسیار کمتر است.
خطر ابتلا به بیماری های کبدی در افرادی که قهوه می نوشند کمتر است و مطالعات مختلف نشان داده است که خطر سیروز و سرطان کبد با مصرف قهوه کاهش می یابد.
افسردگی شایع ترین اختلال روانی در جهان است و منجر به کاهش قابل توجه کیفیت زندگی می شود و بر اساس مطالعات، خطر افسردگی و خودکشی در افرادی که قهوه می نوشند بسیار کمتر است.
در ادامه چند نکته در مورد مصرف این نوشیدنی را با هم دنبال می کنیم:
برای استفاده از قهوه برای نشاط و رفع کسالت، بهتر است همراه با شیرینی و روغن پسته مصرف شود.
همچنین بهتر است همراه با شیر مصرف نشود، چون در این حالت احتمال بروز بیماری پیسی(نوعی بیماری خود ایمنی) وجود دارد.
برای ایجاد اثرات مناسب قهوه بر قلب، بهتر است همراه با زعفران استفاده شود و از مواد خوشبو در زمان دم کردن آن استفاده شود.
در مورد زمان استفاده از قهوه هم نباید ناشتا مصرف شود و قبل از نوشیدن آن در صبح، باید غذای اندکی خورد و بعد از آن نوشیده شود.
به طور کلی مصرف متعادل قهوه می تواند به افراد کمک کند که عمر طولانی تری داشته باشند.
محمدابراهیم زحلی نژاد، گروه طب سنتی ایران دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز
در ادامه پیگیری چالش های پرستاری
نشست هفتگی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اعضای هیات مدیره نظام پرستاری شیراز و شهرستان های زیرمجموعه برگزار شد.
پیگیری چالش ها و دغدغه های جامعه پرستاری، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز به صورت هفتگی با اعضای هیات مدیره نظام پرستاری شیراز و شهرستان های تابعه دیدار و گفت و گو می کند.
معاون درمان دانشگاه در این نشست گفت: با هدف کاهش چالش های معیشتی کارکنان گروه پرستاری تا زمان تعیین تکلیف فرمول محاسبه اضافه کاری از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شیوه نامه اصلاح فرمول اضافه کاری پرستاران در مجموعه دانشگاه علوم پزشکی شیراز تدوین و به بیمارستان ها و مراکز درمانی زیر مجموعه دانشگاه ابلاغ شده است.
مهرداد شریفی، این اقدام را یک گام مثبت در راستای رفع چالش های گروه پرستاری دانست و گفت: پیشنهادات دانشگاه و مجموعه نظام پرستاری شیراز در خصوص شیوه نامه جدید تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارسال شده است.
در ادامه این نشست اعضای هیات مدیره نظام پرستاری به بیان دیدگاه های خود در این زمینه پرداختند.
این نشست به صورت هفتگی و با حضور معاون درمان، مدیر و معاون پرستاری دانشگاه و اعضای هیات مدیره نظام پرستاری شیراز و شهرستان های زیرمجموعه، در دفتر معاونت درمان برگزار می شود.
در راستای توسعه خدمات سلامت روان در شیراز
بهره برداری از مرکز تخصصی سلامت روانی اجتماعی «سراج» رئیس مرکز بهداشت شهدای والفجر از بهره برداری مرکز تخصصی سلامت روانی اجتماعی «سراج» مستقر در مرکز خدمات جامع سلامت حضرت امام مهدی(عج)، خبر داد.
علیرضا شریعتی» گفت: همزمان با هفته ملی سلامت، مرکز تخصصی سلامت روانی اجتماعی «سراج» با هدف ارتقای کمّی و کیفی ارایه خدمات سلامت روانی اجتماعی به جامعه هدف راه اندازی شد و این مراکز به ارتقای سلامت و کیفیت زندگی افراد و رضایت مراجعان، بیماران و خانواده آنان کمک می کنند.
او با اشاره به بسته های خدماتی که در مراکز سراج ارائه می‌شود، گفت: این بسته ها شامل خدماتی مبتنی بر شواهد علمی معتبر است که سابقه عرضه آنها در کشور وجود دارد و اثربخشی و قابلیت اجرای آنها سنجیده و اثربخشی آن در مقالات منتشر شده است.
رئیس مرکز بهداشت شهدای والفجر افزود: خدمات مراقبت مشارکتی در سلامت روان شامل همه خدمات تشخیصی، دارو درمانی، روان درمانی فردی و گروهی و مداخله های اجتماعی است که مراقبت و ارایه خدمات چند جانبه و همکاری در مدیریت موردی مراجعان و بیماران را شامل می شود.
«جهانتاب هادی زاده» مسئول واحد سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت شهدای والفجر نیز خدمات مرکز تخصصی سراج را شامل مراقبت پس از ترخیص بیماران روان پزشکی با مشکلات شدید، ویزیت در منزل، پیگیری تلفنی، آموزش بیمار و خانواده و ارائه بسته مددکاری مبتنی بر فرد و خانواده که شامل ارایه خدمات مددکاری فردی مانند تشخیص مشکلات و آسیب های اجتماعی در فرد از جمله بد رفتاری با کودک، خشونت خانگی و بی سرپرستی یا بد سرپرستی فرد و توانمندسازی هایی که بیشتر با برقراری ارتباط خانواده ها، بدنه مردمی مرتبط یا دستگاه های دولتی تا رسیدن به رفع مشکل اجتماعی فرد انجام می‌شود، عنوان کرد.
- نویسنده : مریم توانا
